39 ölkənin yer aldığı hərbi əməliyyatlar başladı – Dünya yeni savaşla üz-üzə (TƏHLİL)
19-12-2023 [15:31]
Yəmənin üsyançı “Ənsar Allah” (Husi) hərəkatı Qırmızı dəniz ticarətini tamamilə dayandırıb.
Bundan öncə strateji əhəmiyyətə malik Übeydə limanı və Bəb-ül-Məndəb boğazına nəzarəti ələ keçirən husilər İsrail gəmilərinə ardıcıl hücumlar edirdi. Husilərin Qırmızı dəniz ticarətini dayandırması isə bütövlükdə dünya ticarətinə və enerji böhranına səbəb ola bilər.
Böhran qapıda
Husilərin Yəməndə apardığı silahlı mübarizə bu ölkənin daxili məsələsi hesab edilirdi. Qruplaşmanın İsrailə müharibə elan etməsi də beynəlxalq mənada problem deyildi. Lakin Qırmızı dəniz ticarətinin dayandırılması husilərin ciddi strateji səhvidir.
Məsələ ondadır ki, dünyanın illik ticarətinin 12%-i, neft daşınmasının isə 10%-i Qırmızı dənizin payına düşür. Bundan başqa, Qırmızı dəniz ticarətinin dayanması Suveş kanalının iflic olması, İstanbul boğazında isə durğunluq yarada bilər.
Qırmızı dəniz ticarətinin tamamilə dayanması fonunda enerji nəhəngləri – Britaniyanın BP, Fransanın “Total Energies”, Belçikanın Şirkəti Euronav, Tayvanın konteyner daşıma şirkəti Evergreen və daha 11 şirkət keçidlərini dayandırıb. Bu, dünya miqyasında ciddi enerji böhranının yaranması deməkdir.
Rusiya-Ukrayna müharibəsinə görə onsuz da mavi qaz böhranı yaşayan Qərbin indi də neftsiz qalması yanacaq qiymətlərində kəskin artımı qaçılmaz edir. ABŞ buna göz yuma bilməz.
ABŞ-ın koalisiyası
ABŞ-ın müdafiə naziri Lloyd Ostin Təl-Əvivdə israilli həmkarı Yoav Qallantla birgə mətbuat konfransında deyib ki, ölkəsi Yaxın Şərqdəki tərəfdaşları və müttəfiqləri ilə Yəmənin husi üsyançılarının yarada biləcəyi təhlükəyə qarşı beynəlxalq koalisiya qurmaq üçün çalışır.
Anti-Husi koalisiyasında ABŞ, NATO və bir neçə Ərəb ölkəsinin (ümumilikdə 39 ölkənin) yer alacağı gözlənilir. Ostin deyib ki, “Bu hücumlar (Qırmızı dənizdə gəmilərə qarşı – red.) ehtiyatsız və təhlükəlidir, beynəlxalq hüququ pozur. Buna görə də biz bu təhlükə ilə mübarizə aparmaq üçün beynəlxalq koalisiya yaratmağa çalışırıq”.
Onun sözlərindən bu qənaətə gəlmək olar ki, koalisiyanın əsas hədəfi Yəmən sahillərindən keçən ticarət gəmilərinin təhlükəsiz ərazilərə kimi müşayiət edilməsidir. Yəni Anti-Husi koalisiyası indiki məqamda Yəmənə müdaxilə, ya da husiləri tam məğlub etmək niyyətində deyil.
Bunun üç əsas səbəbi var:
Birincisi, husilərin nəzarətindəki ərazilər daha çox dağlıqdır və ABŞ Əfqanıstandakı kimi illərlə müharibə aparmalı olacaq.
İkincisi, Anti-Husi koalisiyası quru əməliyyatlarına başlasa, Rusiya və İran husiləri dəstəkləyə bilər.
Üçüncüsü, husilərlə quru döyüşlərinin başlanması onları daha da aqressivləşdirə, Səudiyyə və BƏƏ şəhərlərini və neft yataqlarını vurmasına gətirib çıxara bilər. Bu baş verərsə, dünya tarixində üzləşdmədiyi bir neft böhranı ilə üzləşə bilər.
Bununla belə, Anti-Husi koalisiyasında Misir, Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ-nin olması əməliyyatların uğur qazanması baxımdan vacibdir. Məsələnin Türkiyəyə təsiri olduğu üçün Ankara da prosesdə yer ala bilər. Birbaşa hərbi dəstək olmasa da, siyasi mesajların verilməsi istisna deyil.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Fənərbağça" Orteqaya "elçi" düşüb
"Qalatasaray" Canluici Donnarummanı transfer etmək istəyir
"BİRBANK"ın MİN OYUNU: Kasıba “kuryer” tələsi, varlıya isə...
ABŞ-də atışma olub, xəsarət alanlar var
Xaçmazda dənizdə kişi meyiti aşkarlanıb
Tramp ABŞ ilə razılaşmayan ölkələr üçün rüsumların həcmini açıqlayıb
"Alanyaspor" braziliyalı qapıçı transfer edib
Qəzzada son 24 saatdakı itki: 100 fələstinli öldürülüb
Əkrəm İmamoğlunun magistr diplomu da ləğv olundu
Qarabağ zonasında daha 1354.2 hektar ərazi minadan təmizlənib
Dövlət xadimləri adından saxta açıqlamalar yayılıb - FOTO
Rəsmi Moskva: "Putinlə Tramp arasında görüş gözlənilmir"
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Bibiheybət yolunda hərəkət məhdudlaşdırılacaq
İMTAHAN FIRILDAĞI: texnologiyanın köməyi ilə qurulan yeni “biznes model”i - Osman GÜNDÜZ YAZIR
Yalançı şahidlik tələb edən məktəb direktoru: töhmətlə "iş bağlanb" - BŞTİ-dən qeyri-adı qərar
Gəncənin girişindəki şəhid plakatları götürülüb - FOTO
Hesablama Palatasında Kollegiya iclası keçirilib
Keçmiş mətbuat katibi deputat köməkçisi təyin olunub
“Əgər ABŞ şirkətləri ilə işləyirlərsə..." - Hikmət Hacıyevin Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı mesajının görünməyən tərəfləri... (TƏHLİL)
47 yaşlı şəxs 63 yaşlı həmyerlisini öldürülüb
Əli Əsədov yeni qərar imzalayıb
İŞIQLA BAĞLI YENİ QANUN TƏSDİQLƏNDİ - Sabit tarif nə deməkdir?
Müdafiə Sənayesi Nazirliyinin vəzifəli şəxslərinə əlavə səlahiyyət verildi - Fərman
Milli Qəhrəman Natiq Qasımovun anası dəfn olunub - FOTOLAR
Ceyhun Mollazadə öz “Sazz”ının nazıyla bizi nə qədər oynadacaq? - İnternet provayder abunəçiləri 191-ə "dolayıb"
Vilayət Eyvazovdan növbəti sıra baxışı: 214 nəfər növbəti mərhələyə buraxıldı - VİDEO
“Azercell Biznes” şirkətlər üçün yeni rəqəmsal həll təqdim edir
Ceyhun Bayramovla Özbəkistan XİN başçısı telefonda danışdı - Nələr müzakirə olunub?
"Renn" Frankovski ilə maraqlanır
"Göztəpə" yarımmüdafiəçi transfer edib
"Dinamo Moskva" Bəxtiyor Zaynutdinovu transfer edib
Sabah isti hava olacaq - Proqnoz
"Spartak Moskva" Gedson Fernandesi transfer edir
"İnter Mayami" Rodriqo de Paulla anlaşıb
Ballıca kəndinə növbəti köç olub
"Kalyari" Semih Kılıçsoyla danışıqlar aparır
Bakıda məsciddə şok olay: qazi məsciddə yatan xeyriyyəçini 32 bıçaq zərbəsiylə öldürüb (Yeniləniib)
“Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində “Hüquqla müalicə” adlı dəyirmi masa keçirilib
Abşeronda dənizdə iki nəfər boğulub
İlham Əliyev Peru prezidentinə məktub göndərib - MƏTN