Əliyevin tarixi mesajı: 500 illik qanlı dövr bitir, bu ölkələr xilas olur - Təhlil
08-08-2023 [16:28]
Hər vəchlə Ermənistanın maraqlarını qoruyan, Qarabağdakı separatçıları himayə edən, erməni lobbisi, diasporu və kilsəsinin istəklərini yerinə yetirən Fransa Afrika qitəsini itirmək üzrədir.
Belə ki, Mali, Burkina-Fasonun ardınca Niger də Parisdən üz döndərib. Xüsusilə iyulun 26-da Nigerdə Prezident Qvardiyasının qiyam qaldıraraq ölkə başçısı Məhəmməd Bazumu vəzifədən kənarlaşdırmasının ardınca Fransa ilə iplər qopub.
Ümumiyyətlə, Afrika qitəsinin avropalılar tərəfindən koloniləşdirilməsi XV əsrdə Portuqaliya və İspaniya ilə başlasa da, qitənin bütövlükdə Avropa ölkələri arasında bölünməsi XIX əsrin sonuna təsadüf edir.
Afrika qitəsindən ən böyük payı qoparan ölkələrdən biri də Fransadır. Rəsmi Paris 1960-cı illərə qədər Afrika ölkələrinin bir qismini müstəmləkəsi kimi saxlaya bilsə də, sonda müstəqilliklərini tanımağa məcbur oldu. Bu ölkələr XX əsrin ikinci yarısından etibarən müstəqilliklərini qazansalar da, Fransa koloniolizm və imperializm siyasətini neokoloniolizm və neoimperializmlə əvəzləyib.
Ancaq son illər Afrika ölkələri Fransa ilə siyasi, iqtisadi və hərbi əlaqələrdən imtina etməyə başlayıblar. Fransanın Afrikada itirdiyi ölkələrin Rusiya, Çin, Türkiyə, İran, Səudiyyə Ərəbistanı, Hindistanla əməkdaşlıq etməsi diqqət çəkir.
Hazırda Afrika ölkələri ilə yaxından maraqlanan digər ölkə Azərbaycandır. Məsələ budur ki, Azərbaycan Afrika ölkələrini regionda ən yaxşı tanıyan və anlayan ölkədir. Çünki ölkəmiz SSRİ dövründə qitə ilə aparılan danışıqların koordinasiya mərkəzi olub. Bir çox azərbaycanlı diplomat SSRİ-nin Afrika siyasətinin aparıcı şəxsləri hesab edilirdi. Bundan başqa, Azərbaycan universitetləri hər zaman afrikalı tələbələrin müraciət etdiyi təhsil ocağı olub. Anqola Prezidenti Joze Eduardu Duş Santuş (José Eduardo dos Santos) 1963-1969-cu illərdə ADNA-da təhsil alıb.
Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra Afrika ölkələri ilə əlaqələr zəifləsə də, Bakının Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi qitə ölkələri ilə münasibətlərin növbəti inkişafına zəmin yaratdı. Hətta 2019-cu ildən etibarən Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatına sədrliyinin daha üç il uzadılması qərarını dəstəkləyən ölkələrin əksəriyyətini Afrika ölkələri təşkil edirdi.
Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatına sədrlik etdiyi müddətdə üçüncü dünya ölkəsi kimi tanınan, daxili və xarici siyasi problemləri gözardı edilən bir çox Afrika ölkəsinə problemlərini dilə gətirməsi üçün geniş platforma tanıyıb. Hətta BMT-də belə sözünü deyə bilməyən, səsini eşitdirməyən bu ölkələr Qoşulmama Hərəkatında bu imkana sahib olub.
Prezident İlham Əliyev Qoşulmama Hərəkatının bu ilin martındakı sammitdə vurğuladı ki, dekolonizasiya mühitində yaranmış Qoşulmama Hərəkatı bu mövzuya xüsusi önəm ayırmalıdır. Prezident İlham Əliyev Fransanı qanlı müstəmləkə keçmişinə, eləcə də soyqırımı aktlarına görə üzr istəməyə və məsuliyyətini etiraf etməyə çağırdı.
Göründüyü kimi, Bakı digər ölkələr kimi dini-ideoloji, iqtisadi, mədəni və s. aspektlərdə deyil, birbaşa Afrika ölkələrinin öz maraqları və tarixi reallıqları əsasında dəstəyini nümayiş etdirir.
Hesab etmək olar ki, Bakının siyasi dəstəyi Fransanın Afrika ölkələri üzərindəki hakimiyyətini sarsıdacaq dərəcədə ciddi hal alıb.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Dələduzluğa görə axtarışda olan 10 nəfər saxlanılıb
İlham Əliyev Daşkənddə "Gələcəyin İrsi" Beynəlxalq Mükafatının təqdimat mərasimində iştirak edib
Azərbaycan neftinin qiyməti 68 dollara çatdı
"Vatsap" proqramı bu gündən bəzi telefonlarda işləməyəcək - SİYAHI
“Nar” şagirdlər arasında oxu mədəniyyətini təşviq edir
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Stokholmda avtobus dayanacağa girib - Çoxlu sayda ölü və yaralı var
BMT-nin Baş katibi Kiyevdə Azərbaycan səfirliyinə raket zərbəsini pisləyib - Bəyanat
Super Liqadan səkkiz klub cəzalandırılacaq
Kylian Mbappe zədələndi
"Amazon"da kütləvi ixtisara start verildi - 14 min işçi yola salınır
Ərəstun Oruclu da Baş Prokurorluğa çağırılıb
Müğənni Dəniz Əsədovaya yeni ittiham irəli sürülüb - 5 maddə ilə
Azərbaycan əhalisinin sayı açıqlandı
Altay Göyüşov Baş Prokurorluğa çağırılıb - Açıqlama
Vaqif Allahverdiyev Baş Prokurorluğuna çağırılıb
Nazirliyin Şirvandakı zavodunda qəza: ölən var (Yenilənib)
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
"Qalatasaray"ın icarədə olan futbolçusu: "Geri dönməyəcəyəm"
RƏSMİ BAKI RUSİYAYA NOTA VERDİ - Rus səfir XİN-ə çağırıldı
Bakıda 2 tona yaxın yararsız ət aşkarlanıb
Türklər kimi ölkə başçısı görmək istəyir? - SORĞU
"Bakcell"in meqa lotereyasında 6-cı avtomobil sahibinə çatdı!
"Beşiktaş"da nə baş verir? - İlə 6 milyon avro sabit maaş alan futbolçu oyuna çıxmaqdan imtina edir
Prezident İlham Əliyev daha bir fərman imzaladı - AYNA ilə bağlı
Prezident Agentlik sədrinə yeni vəzifə verdi - Fərman
"Bakı Metropoliteni"ndə daha bir dəyişiklik - Yeni rəis kimdir?
Baltalanan qadın İcra Hakimiyyətinin mühasibi imiş
BU SAAT 2.3 MİLYON MANATA SATIŞA ÇIXDI - FOTOLAR
Bakıda narkotik satışı ilə məşğul olunan şəxslər saxlanılıb
Türk ölkələrinin kəşfiyyat rəhbərləri Xankəndidə: "Məlumat mübadiləsinin daha intensiv aparılması vacibdir" - FOTOLAR
Azərbaycanın Ukraynadakı səfirliyinin binası və maşınlarına ciddi ziyan dəyib - Rusiyanın hücumu nəticəsində + FOTOLAR
“ARB TV” MMC-nin fəaliyyətinə xitam verilir
“Bakı Metropoliteni” 586 min manatı "məsləhət"ə xərcləyəcək
"Səs” qəzeti fəaliyyətini dayandırıb? - Bir-birini təkzib edən açıqlamalar (Yenilənib)
Nizami rayonunda sürətlə artan qanunsuz tiklilər və ya icra başçısının istehza doğuran qərarı...
Xankəndidə mənzillər satışa çıxarılacaq
Adnan Əhmədzadənin Ramiz Mehdiyevin nəvəsi ilə əlaqəsi... - Sensasiyalı iddia yayıldı
Prezident İlham Əliyev Asiya İnkişaf Bankının nümayəndə heyətini qəbul edib - Müzakirə
Qadın tualetində gizli kamera tapıldı - FOTO