09-08-2018 [17:23]
Bu həftə sonu-bazar günü Qazaxıstanın Aktau şəhərində Xəzəryanı ölkələrin sammiti keçiriləcək. Sammiti tarixi adlandırmaq olar, çünki 25 illik danışıqlardan sonra nəhayət Azərbaycan, Qazaxıstan, Rusiya, İran və Türkmənistan liderləri Xəzərin hüquqi statusuna dair konvensiyanı imzalayacaqlar.
Konvensiya layihəsi artıq mətbuata sızdırılıb və virtualaz.org sənədin məzmununu oxuculara çatdırıb.
Sənəddə ən mühüm məqamlar regiondan kənar dövlətlərin Xəzərdə hərbi iştirakının istisna edilməsi, habelə dənizin dibindən qaz kəmərlərinin çəkilməsi üçün kəmərin marşrutunun keçdiyi sektorların aid olduğu ölkələrin razılığının kifayət etməsidir. Hərçənd məlumata görə ekoloji normalara dair ayrıca protokolla kəmərlərin çəkilməsi məsələsi yenə də digər sahilyanı ölkələrdən asılı vəziyyətə salınacaq.
Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Qriqori Karasin sammit ərəfəsində "Kommersant”a müsahibə verib və imzalanacaq konvensiyanı şərh edib.
Diplomat bu suala aydınlıq gətirib: nəhayət Xəzər dənizdir, yoxsa göl? Konvensiya bu ziddiyyətə aydınlıq gətirirmi?
"Nə bu, nə digəri. Xəzər dənizinin xüsusi statusu olacaq. Bu, spesifik coğrafi və hidroloji xarakteristika ilə izah edilir. Xəzər qitədaxili su hövzəsidir və Dünya okeanına birbaşa çıxışı yoxdur, ona görə də dəniz kimi nəzərdən keçirilə bilməz”-Karasin bildirib.
Diplomat əlavə edib ki, Xəzər dəniz sayılmasa da ölçüsünə, suyunun tərkibinə və dibinin xüsusiyyətlərinə görə göl də hesab edilə bilməz. Ona görə də BMT-nin 1992-ci ildə qəbul etdiyi dəniz hüququna dair Konvensiya, habelə transsərhəd göllərinə dair prinsiplərin Xəzərə tətbiqi mümkün deyil.
Qriqori Karasinin bildirdiyinə görə, Xəzərin hüquqi statusuna dair Konvensiya imkan verəcək ki, Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələri ümumi su məkanında sərbəst hərəkət etsin, üzsün, habelə inkişaf etsin. Bununla belə Konvensiyada gəmilərin sahilyanı zonalarda və intensiv təsərrüfat fəaliyyəti zonalarında təhlükəsiz hərəkət qaydaları da müəyyən olunur.
Xəzərin sektorlara bölgüsü məsələsində isə Karasinə görə tərəflər mövcud ikitərəfli, üçtərəfli razılaşmalardan yararlana bilərlər.
"Xəzəryanı dövlətlər çoxdan bu cür məsələlərin ikitərəfli və üçtərəfli formtada nizamlanması yollarını tapıblar. Mən hesab edirəm ki, indiyə qədər Rusiya, Azərbaycan və Qazaxıstan arasında imzalanan razılaşmalar, habelə Qazaxıstanla Türkmənistan arasında razılaşma dənizin cənub hissəsinin delimitasiyasında da nümunə ola bilər.
Konvensiyada dənizin dibindən istifadə məqsədi ilə bu cür məhdudlaşdırmanın (sektorlara bölmə) məqsədi aydın göstərili və tərəflərin üzərinə öhdəlik qoyulur ki, bölgünü danışıqlar əsasında, beynəlxalq hüququn prinsiplərinə söykənərək aparsınlar. Sahilyanı ölkələr delimitasiyanı başa çatdırdıqdan sonra öz sektorlarının dibində resurslar üzərində tam yuridiksiyaya malik olacaqlar. Lakin hüquqi statusa dair sənəddə su səthi barədə bölgü fərqlidir”-Qriqori Karasin bildirib.
Diplomat bildirib ki, konvensiya Rusiyanın maraqlarını "tam həcmdə” təmin edir. Karasinin sözlərinə görə Xəzər hövzəsində təhlükəsizliyin təmin edilməsi barədə sahilyanı ölkələrin müstəsna hüquqları 2010-cu ildə imzalanmış razılaşmaya əlavə protokollarla müəyyən edilib. Bu razılaşma Xəzər hövzəsində terrorçuluq və mütəşəkkil cinayətkarlıqla mübarizə üzrə birgə əməkdaşlığı nəzərdə tutur.
Karasin Aktau sammitinin konvensiyanın imzalanmasına baxmayaraq, sonuncu Xəzər sammiti olmayacağını da deyib.
"Gözləyirik ki, konvensiyanın qəbulundan sonra mövcud format daha da möhkəmlənəcək. Daimi fəaliyyət göstərən yeni konsultasiya meydançasının formalaşmasının vaxtı çatıb. Sammitdə kifayət qədər maraqlı ideyalar səslənəcək ona görə də gəlin bazar gününü gözləyək.”-diplomat deyib.
Virtualaz.org
Qəzzada 10 mindən çox insan cəsədi dağıntılar altında qalıb
Parisdə güclü yanğın olub - 3 nəfər ölüb
Prezident Ərdoğan müxalifətin aksiyasına "yox" dedi: "Taksim Meydanı mitinq üçün uyğun deyil"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
MİT başqanı Somali prezidenti ilə görüşüb - Nələr müzakirə olunub?
TFF prezidenti "səssiz çevriliş"lə yola salınır - Erlkən seçki üçün tələb olunan imza toplanıb
Magistraturaya qəbul imtahanının nəticələri elan olunub
Hizbullah İsrail tankını vurub - Ölən və yaralananlar var
Ərdoğanın İraqa səfərinin görünməyən tərəfləri... - TƏHLİL
Elan saytlarında saxta məlumatlar yerləşdirən şəxs tutulub
Mərkəz rəhbəri Anar Məmmədli həbs olundu - (YENİLƏNİB)
İlham Əliyev Mormon Kilsəsinin və Stirlinq Fondunun nümayəndələrini qəbul edib - Müzakirə (FOTOLAR)
Gənclərimiz informatika texnologiyaları sahəsində uğurlu nəticələr əldə etməyə davam edirlər
Prezident İlham Əliyev fərman imzaladı - Dəyişiklik
“Nizami” kinoteatrı ilə bağlı müəmma: proses necə həll ediləcək?
"Fənərbağça"dan Dzeko ilə bağlı açıqlama: "Yalan xəbərdir"
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
KTN bu TV-yə 32 min pul verəcək - Təbliğat üçün
Ceyhun Bayramov Əlcəzair XİN başçısı ilə görüşüb - Qətərdə
Şuşaya gələn ay 20 ailə köçürüləcək - Püşk atıldı
"İttiham xarakterli iddiaları qətiyyətlə rədd edirik" - Mətbuat katibindən nazirin fikirləriə sərt reaksiya
Müsavatda qurultay: Osman Kazımov namizədliyini geri götürüb
Səhiyyədə daha bir şübhəli tender: niyə ən yuxarı qiyməti təklif edən şirkət qalib elan edilib? (SƏNƏDLƏR)
ATV telekanalının sabiq prezidentinin həbs müddəti uzadılıb
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin hüquq şöbəsinin keçmiş müdiri "Oba"nı məhkəməyə verdi - Qalmaqal
Müxalif lider spikerin üzünə belə dedi: "Qanunlara əməl edilməyəcəksə, onu dəyişdirsək, nolur ki?"
Doha Bəyannaməsi: Azərbaycan və Ermənistan arasında normallaşma prosesinə dəstək verilib
Deputat onu qınayanlara sərt cavab verdi: “Əşşi, heç vecimə də deyil o saytlar nə yazır”
May ayında 5 bürcün sahiblərini uğurlu günlər gözləyir - SİYAHI
Millimiz yoldaşlıq oyunu keçirəcək
Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyindəki qurumda əməliyyat: vəzifəli şəxslər saxlanılıb? (Yenilənib)
Keniyada güclü daşqın: ölənlərin sayı 169-a çatıb
Ceyhun Bayramov Qətərin baş naziri ilə müzakirə aparıb
"Abzas Media" işi: Elnarə Qasımova həbsdən buraxılmadı
Külək güclənəcək, sel olacaq - Xəbərdarlıq
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Hərbi xidmətə çağırış: müayinə qaydası dəyişir
Abid Şərifovla "Rabitəbank"ın arasında nə baş verir? - Qalmaqal
Aktrisa aktyorla sevgisini etiraf elədi: "Çox xoşbəxtəm”
Komissiya itkin düşmüş şəxslərin adlarını açıqladı - SİYAHI
Bakıda 1 762 600 ədəd aksiz markasız tütün məmulatı aşkarlanıb
Girovgötürmə, zorlama və...- Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinin xanım işçisi ilə bağlı sensasion məhkəmə işi....
Vilayət Eyvazov baş inspektoru rəis təyin edib
Dövlət Komitəsinin məsul şəxsinin oğlu elə hərəkət edib ki...