16-01-2018 [13:22]
"Orfoqrafiya Komissiyası "Azərbaycan dilinin orfoqrafiya qaydaları” layihəsini "Söz necə deyilir, o cür də yazılsın”, yəni "Fonetik” prinsipə əsaslanaraq hazırlayıb”.
Bunu "Report”a açıqlamasında Dövlət Dil Komissiyasının üzvü, Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun direktoru, akademik Möhsün Nağısoylu deyib.
O, nümunə göstərərək bildirib ki, ərəb dilindən alınan "iyyat”, "iyyət”, "iyyə” şəkilçisindən istifadə olunan sözlər bir "y” ilə tələffüz olunur: "Məsələn, "ədəbiyyat”, "üslubiyyət”, "məşğuliyyət” və s… Biz bu sözləri bir "y” ilə tələffüz edirik. Yeni layihədə olan təkliflər qəbul olunarsa, bu, həm də indiyə qədər mövcud olan qarışıqlıqları aradan qaldıracaq. Belə ki, bəzi sözlər iki "y” ilə, bəziləri isə bir "y” ilə yazılır. Məsələn, "mədhiyyə”, "ehtiyyat” iki, "mərsiyə”, "cəfəngiyat” isə bir "y” ilə yazılır, amma çox yerdə, elə ədəbiyyatlarda da bu qarışdırılır. Biz də bu qarışıqlığı aradan qaldırmaq üçün təklif edirik ki, belə sözlərin hamısı bir "y” ilə yazılsa daha yaxşı olar”.
Direktorun sözlərinə görə, "Azərbaycan dilinin orfoqrafiya qaydaları” layihəsində sonu iki samitlə qurtaran bəzi sözlərin mənbə dildən fərqli olaraq bir samitlə yazılması təklif olunur: "Bu təkcə avropalı mənşəli sözlərə yox, ərəb və fars dilindən alınan sözlərə də şamil edilir. "Stress”, "ekspress”, "konqress”sözünün iki "s” ilə yazılmasına ehtiyac yoxdur, çünki o bir "s” ilə tələffüz olunur”.
Mütəxəssis "Press” sözünün də bu qaydalara əsaslanıb-əsaslanmayacağı ilə bağlı suala cavab verərək bildirib ki, bu sözün dilimizdə bir "s” ilə yazılan variant da var: "Bu səbəbdən ola bilər "press” sözü istisna kimi saxlanılsın”.
"Əsgər” sözünə gəlincə, dilçi alim bildirib ki, bu söz indiyə kimi səhv yazılıb, həmin söz mənbə dildə "əskər”dir: "Digər bir söz isə "İsgəndər” sözüdür ki, həmin söz mənbə dildə "k” ilə yazılır. "İşgəncə”, "əsginas” sözü də bu qisimdəndir. Lüğətin hazırlanmasında fonetik prinsipə əsaslandığımız üçün, sözlərin deyiliş formasında yazılması əsas məqsədə çevrilib. Fonetik prinsip dili daha da asanlaşdıracaq. Onu da qeyd edim ki, lüğətimizdə bu tip olan "iskənə” sözü "k” ilə yazılır. Bu da bəzi insanlarda çaşqınlıq yaradır. Bəzən sual verirlər ki, niyə "misgər” sözü g” ilə yazılır, çünki o sözdəki "gər” peşə mənalı şəkilçidir. Məsələn: "zərgər”. Bu söz onlarla qarışdırılmamalıdır”.
"Fonetik prinsipə keçilməsinin bir məqsədi də dilimizin, imlamızın türk dilləri ilə ortaqlaşmasıdır. Məsələn, türklər ancaq fonetik prinsipə əsaslanır. Biz də istəyirik ki, heç olmasa əlifba məsələsində yaxınlaşmaya nail olaq. Hazırda bütün dünyada çalışırlar ki, sözlərin tələffüzü ilə yazılış forması arasında çox fərq olmasın”, – deyə, M.Nağısoylu əlavə edib.
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Bakıda həkimi bıçaqlayıblar
"Real Madrid" 36-cı dəfə La Liqa çempionu olub
Ceyhun Bayramov Qambiyada Hakan Fidanla görüşüb
59 yaşlı kişi 67 və 58 yaşlı iki nəfəri güllələyib, daha sonra isə... - Şəkidə şok olay
Sabah Bakıda bu yollar bağlanacaq
Tovuz rayonunda zəlzələ olub
Prezident Türkiyə ilə bağlı daha iki qanunu təsdiqləyib
Xankəndi Şəhər Prokurorluğu yaradılıb - Sərəncam
Bakıda 58 yaşlı şəxs adam öldürüb
Nigar Köçərli: "Bu işlə məşğul olub milyonçu olmaq olmaz" - "Bir çox qadınlar kimi qır-qızıla üstünlük vermirəm"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
İtaliya XİN: "Biz Ukraynaya qoşun göndərməyəcəyik"
"Beşiktaş" son saniyə qolu ilə qazandı
Müdafiə Nazirliyində 143 minlik mənimsəmə: general və keçmiş idarə rəisləri hesab verir - Məhkəmə prosesi
Rusiya ilə Azərbaycan arasında əlaqələr genişlənir - Baş nazirin müavinləri görüşüblər
Ərdoğandan Özəllə görüşü haqda ilk açıqlama: “Türkiyənin buna ehtiyacı vardı" - "Siyasətin yumşalmasını istəyirəm"
Naxçıvan Dövlət Universiteti haqda qərar imzalandı
Əli Əsədov ƏƏSMN-lə bağlı yeni qərar imzalayıb
Onlar pensiyaya daha tez çıxacaq - Prezident “Əmək pensiyaları haqqında” qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib
Prezident İlham Əliyev fərman imzalayıb
Yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
“Auto Azərbaycan” MMC barəsində araşdırmaya başlanıb
Daha 66 dərmanın qiyməti ilə bağlı qərar verildi
İŞIQ və QAZ XƏTLƏRİNƏ NEÇƏYƏ QOŞULMAQ OLACAQ? - Qiymətlər açıqlandı (Qərar + DETALLAR)
Avropa çempionatı: millilərimizin rəqibləri müəyyənləşib
Vilayət Eyvazov generalı özünə müşavir təyin edib - DİN-də növbəti dəyişiklik (FOTO)
Pakistanda sərnişin avtobusu aşıb: 20 nəfər ölüb
Şimali Koreya xaricdən tələbələrin ölkəyə girişinə icazə verdi
DEPUTATLAR TOPLANIR: hansı qanunlar dəyişir? - SİYAHI
Xaricdə oxuyan daha 62 nəfərin diplomu tanınmayıb - SİYAHI
Strateji Obyektlərin Mühafizəsi Dövlət Agentliyi Bakı-Novorossiysk şimal ixrac neft boru kəmərində təlim keçirib - FOTO
Rəsmi Moskva: "Makronun açıqlamaları təhlükəlidir" - "Rusiya əsgərləri ABŞ bazasına yerləşdirilir"
COP29.az vebsaytı istifadəyə verilib
İcra başçısını güllələyənlə bağlı daha bir qərar verildi
Türkiyə klubu zəlzələdə ölən futbolçunun pulunu ailəsinə ödəməyib
Gömrük Komitəsində əməliyyat: rəis istintaqa cəlb olunub (Yenilənib)
General Kərəm Mustafayev İranda - Hərbi əməkdaşlıq və...
Ceyhun Bayramov Qambiyaya gedib
Erməni mediası niyə qorxuya düşüb? - TƏHLİL
GÜRCÜSTANDAKI GƏRGİNLİYİN GÖRÜNMƏYƏN TƏRƏFLƏRİ: "Əliyev hər kəsə göstərdi ki, Putinlə anlaşmaq mümkündür"
ABŞ müdafiə naziri: "Qəzzada bizim əsgərlərimizə hücum gözləmirəm"
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
XİDMƏT RƏİSİ HƏBS OLUNUB - 2.2 milyonluq mənimsəmə ittihamı ilə