Qafqaz və Alp dağları qara həsrət qalacaq - İnsan faktoru dünya böyük fəlakətə sürükləyir (ARAŞDIRMA)
03-11-2025 [00:09]
Qlobal istiləşmə buzlaqların sahəsini və həcmini sürətlə azaldır. Arıtq Qafqaz dağları və Avropadalı Alp dağları ilə bağlı həyəcan siqnalı verilir.
Mia.az xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, hər iki zonadakı bütün fəsillərin qarlı dağlarının 2100-cü ilə qədər tamamilə buzsuz ola biləcəyi barədə xəbərdarlıqlar var.
ABŞ Milli Aeronavtika və Kosmik Administrasiyasının (NASA) məlumatına görə, qlobal istiləşmə səbəbindən dəniz və hava temperaturu yüksəlir. Böyük miqdarda şirin su saxlayan buzlaqlar bu səbəbdən sürətlə əriyir: "Dünyanın ən böyük buz örtüklərindən biri olan Antarktida hər il orta hesabla 135 milyard ton, Qrenlandiya isə təxminən 266 milyard ton buz itirir".
Sürix Federal Texnologiya İnstitutunun Mülki, Ətraf Mühit və Geomatika Mühəndisliyi kafedrasının müəllimi Matthias Huss isə deyir k, dünyanın buz təbəqələrindəki dəyişikliklərin əsas səbəbi insan faktoruna söykənən birbaşa iqlim şəraiti ilə əlaqəli olduğunu qeyd edərək, son əsrdə yaşanan dəyişikliklərin əsas səbəbinin daha çox insan fəaliyyətindən qaynaqlanan istiləşmə olduğunu bildirib: "Ümumiyyətlə, buzlaqların əhatə etdiyi ərazi 1850-ci illərdən başlayaraq, kiçilməyə, sənaye dövründnün daha sürətləndiyi 20-ci əsirdə isə daha aqressiv xarakter almağa başlayıb. O vaxtdan bəri buzlaqlar geri çəkilmə dövrünə qədəm qoyub və bu proses, xüsusən də son bir neçə onillikdə xeyli sürətlənib. İtki çox böyükdür. Son 20 ildə dünya miqyasında buzlaqlar 6000 kub kilometrdən çox buz itirib. Bu miqdar Qrenlandiya və Antarktidadakı nəhəng buz təbəqələrinin birləşdirilmiş həcmindən çoxdur və onların ümumi həcminin 5 faizinə bərabərdir. Təsəvvür edin ki, dünya miqyasında buzlaqların ərimə sürəti əvvəlki 10 illik dövrlə müqayisədə, daha dəqiqi, 2010-2020-ci illər arasında təxminən 36 faiz artıb...".
Hussin sözlərinə görə, son illər Avropadakı Alp dağları, Qafqaz və Qayalı dağları ən sürətli itkiyə məruz qalıb: "Alyaska və Pataqoniya kimi bölgələr də buz itkisi baxımından ən kritik vəziyyətdədir. Ümumiyyətlə, deyə bilərik ki, hazırda dünyadakı bütün buzlaqlar buz itirir. Hətta qeyd edilən dağlarda daimi, yəni, bütün fəsillərdə qarlı buzluqlar 2100-ci ilədək yoxa çıxacaq. Təəssüf ki, qlobal miqyasda mövcud buzların 26-41 faizinin 2100-cü ilə qədər yox olacağı proqnozlaşdırılır. Alimlərin araşdırması göstərir ki, Avropa Alp Alp və Qafqaz dağları bu sırada ilk yeri tutur. Bundan baqşa, 2100-cü ilə qədər dəniz səviyyəsinin ən azı 1 metr qalxması gözlənilir. Bu, sahil ərazilərində yaşayan milyardlarla insanı təhdid edəcək".
Sürixli alim deyir ki, bunun qarşısını almaq mümkündür: "Bunun üçün insan faktoru var və gərəkli radikal tədbirlərə əl atılmalıdır..."
Lamiyə ƏHMƏDLİ
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Sadır Japarov İlham Əliyevə təbrik məktubu ünvanlayıb - MƏTN
Volkan Dəmirəl "Antalyaspor"la anlaşıb, lakin...
Müğənninin ölümündə "əl"i olan qızını həbsxanada döyüblər
MHP lideri liderindən diqqətçəkən açıqlama: "Qəza düşündürücüdür..."
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Prezident İlham Əliyev Ağdamda - FOTOLAR (Yenilənib)
Bakıda fantastik olay: bir qadın iki məktəbdə direktorluq edir
Tanınmış neyrocərrah Rəşid Musayevin 84 yaşı tamam olur
2025-ci ilin ikinci yarısında Veysəloğlu Şirkətlər Qrupu hansı uğurlara imza atdı… - VİDEO
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
Daha iki kollecdə təyinat olub
İsrail prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
Leysan və qar yağacaq - Xəbərdarlıq
Sumqayıtda yenə qaz olmayacaq
Xankəndidə Zəfər parkı açıldı - İlham Əliyev tərəfindən + FOTOLAR
Daha bir bloger narkoman çıxdı - FOTOLAR
Qəzza yenə bombalanıb - Bir nəfər ölüb, yaralılar var
Tokayev İlham Əliyevə zəng edib
İrakli Kobaxidze İlham Əliyevə zəng edib
Bakı-Sumqayıt yolunda avtobus yanıb
Sabah dağlıq rayonlarda qar yağacaq
Nazirlik Rafael Ağayevi niyə tədbirə çağırmadı? - Məşhur idmançı "heç nə danışmayacam" deyir
Saç testində kokain qəbul etdiyi üzə çıxan klub prezidenti qəzəbləndi: "Təkrar ekspertiza tələb edirəm"
Putin Azərbaycan prezidentinə zəng edib
Özbəkistan Prezidenti lham Əliyevə zəng edib
Əşirət lideri Ankaranın mərkəzində oğlunu güllələdi - FOTO
Xırdalanda iki aylıq körpə qidadan boğulub
İcra başçısı sakinin 100 manatına ehtiyac duyub - Məhkəmə qalmaqalı
7 komanda cəzalandırılacaq - Super Liqada
"Fənərbağça" prezidentinin saç testi açıqlandı - Kokain aşkarlandı
PUTİN ƏLİYEVƏ MƏKTUB GÖNDƏRDİ: "Bu, şübhəsiz, xalqlarımızın maraqlarına cavab verir"
Bakı Bəyannaməsi BMT-nin rəsmi sənədi kimi dərc olunub
Qazimiz Türkiyədə vəfat edib
Papadan dünyaya çağırış: "24 saatlıq atəşkəs elan edin!" - "Məni həqiqətən kədərləndirən hallardan biri Rusiyanın..."
Bakıda gəmi hərraca çıxarılıb
Leyla Əliyeva maraqlı foto paylaşdı: “Əziz ata, ad günün mübarək”
Əfsanəvi Tofiq Bəhramovun nəvəsi rəis vəzifəsindən çıxarılıb - Gömrükdə daha bir dəyişiklik
Bəylər Əyyubovun həbs edilən vəzifəli qardaşı oğlu... - Xəzər dənizinin sahilində 15 hektarlıq ərazi necə ələ keçirilib?
Saatlıda ər-arvad dəm qazından ölüblər
Azərbaycan neftinin qiyməti 66 dolları ötdü
"Məğlubiyyətə layiq deyildik" - Domeniko Tedesko
Kubok yarışı: "Beşiktaş" "Fənərbağça"nın 16 matçlıq məğlubiyyətsiz seriyasına son verdi
Suriya rəhbərliyi Türkiyədən üzr istəyib - Hakan Fidana görə