Qafqaz və Alp dağları qara həsrət qalacaq - İnsan faktoru dünya böyük fəlakətə sürükləyir (ARAŞDIRMA)
03-11-2025 [00:09]
Qlobal istiləşmə buzlaqların sahəsini və həcmini sürətlə azaldır. Arıtq Qafqaz dağları və Avropadalı Alp dağları ilə bağlı həyəcan siqnalı verilir.
Mia.az xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, hər iki zonadakı bütün fəsillərin qarlı dağlarının 2100-cü ilə qədər tamamilə buzsuz ola biləcəyi barədə xəbərdarlıqlar var.
ABŞ Milli Aeronavtika və Kosmik Administrasiyasının (NASA) məlumatına görə, qlobal istiləşmə səbəbindən dəniz və hava temperaturu yüksəlir. Böyük miqdarda şirin su saxlayan buzlaqlar bu səbəbdən sürətlə əriyir: "Dünyanın ən böyük buz örtüklərindən biri olan Antarktida hər il orta hesabla 135 milyard ton, Qrenlandiya isə təxminən 266 milyard ton buz itirir".
Sürix Federal Texnologiya İnstitutunun Mülki, Ətraf Mühit və Geomatika Mühəndisliyi kafedrasının müəllimi Matthias Huss isə deyir k, dünyanın buz təbəqələrindəki dəyişikliklərin əsas səbəbi insan faktoruna söykənən birbaşa iqlim şəraiti ilə əlaqəli olduğunu qeyd edərək, son əsrdə yaşanan dəyişikliklərin əsas səbəbinin daha çox insan fəaliyyətindən qaynaqlanan istiləşmə olduğunu bildirib: "Ümumiyyətlə, buzlaqların əhatə etdiyi ərazi 1850-ci illərdən başlayaraq, kiçilməyə, sənaye dövründnün daha sürətləndiyi 20-ci əsirdə isə daha aqressiv xarakter almağa başlayıb. O vaxtdan bəri buzlaqlar geri çəkilmə dövrünə qədəm qoyub və bu proses, xüsusən də son bir neçə onillikdə xeyli sürətlənib. İtki çox böyükdür. Son 20 ildə dünya miqyasında buzlaqlar 6000 kub kilometrdən çox buz itirib. Bu miqdar Qrenlandiya və Antarktidadakı nəhəng buz təbəqələrinin birləşdirilmiş həcmindən çoxdur və onların ümumi həcminin 5 faizinə bərabərdir. Təsəvvür edin ki, dünya miqyasında buzlaqların ərimə sürəti əvvəlki 10 illik dövrlə müqayisədə, daha dəqiqi, 2010-2020-ci illər arasında təxminən 36 faiz artıb...".
Hussin sözlərinə görə, son illər Avropadakı Alp dağları, Qafqaz və Qayalı dağları ən sürətli itkiyə məruz qalıb: "Alyaska və Pataqoniya kimi bölgələr də buz itkisi baxımından ən kritik vəziyyətdədir. Ümumiyyətlə, deyə bilərik ki, hazırda dünyadakı bütün buzlaqlar buz itirir. Hətta qeyd edilən dağlarda daimi, yəni, bütün fəsillərdə qarlı buzluqlar 2100-ci ilədək yoxa çıxacaq. Təəssüf ki, qlobal miqyasda mövcud buzların 26-41 faizinin 2100-cü ilə qədər yox olacağı proqnozlaşdırılır. Alimlərin araşdırması göstərir ki, Avropa Alp Alp və Qafqaz dağları bu sırada ilk yeri tutur. Bundan baqşa, 2100-cü ilə qədər dəniz səviyyəsinin ən azı 1 metr qalxması gözlənilir. Bu, sahil ərazilərində yaşayan milyardlarla insanı təhdid edəcək".
Sürixli alim deyir ki, bunun qarşısını almaq mümkündür: "Bunun üçün insan faktoru var və gərəkli radikal tədbirlərə əl atılmalıdır..."
Lamiyə ƏHMƏDLİ
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Qax rayonunda evdən oğurluq edən şəxs tutulub
Prezidentin Təhlükəsizlik Xidmətində dəyişiklik olub.
HƏMAS daha üç israilli girovun cəsədini təhvil verib
Meksikada bazarda partlayış: 23 nəfər ölüb, 11 yaralanıb
Qafqaz və Alp dağları qara həsrət qalacaq - İnsan faktoru dünya böyük fəlakətə sürükləyir (ARAŞDIRMA)
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
“Turan-Tovuz” və “Şamaxı”nın Baş məşqçiləri Mia.az-ın suallarını cavablandırdı - VİDEOLAR
Tovuzda futbol bayramı: “Turan-Tovuz” öz meydanına döndü - Oyunda üç qol var + VİDEO (Yenilənib)
QARADAĞ İCRA HAKİMİYYƏTİNDƏ ƏMƏLİYYAT: kimlər qandallandı? - SİYAHI + FOTO (YENİLƏNİB)
Sabah yağış yağacaq
Süleyman Mikayılovun ta Lənkərandan "əli üzərində" olan müavini... - Həbs olunan Nadir Muradov, əslində, kimdir?
Sahibə Qafarova Misir prezidenti ilə görüşüb
İsmayıllı rayonunda zəlzələ olub
"Elə dostlarım var ki, görüntülü yığır, məni görür və..." - "Beşimiz harasa gedirik, 4-ü oxuyur, mən pul alıb çıxıram"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Xətaidə gecəylə çoxalan tiklilər - İcra başçısı ilə "anlaşma"lar, yoxsa... (FOTOLAR)
"Qalatasaray" "Trabzonspor" səddini aşa bilmədi
İsmayıllıda zəlzələ oldu
Taleh Qaraşov, Şahmar Usubov, Abdin Fərzəliyev, Süleyman Mikayılov, Vidadi İsayev... - İcra başçıları haqda maraqlı araşdırma yayıldı
Məşqçilər üçün seminar keçirilib - FOTLAR
Vilayət Eyvazov 315 vətəndaşın müraciətlərini dinlədi, rəislərə tapşırıqlar verdi - Polis olmaq istəyən 163 nəfər isə... (VİDEO)
Sabah bəzi yerlərdə yağış yağacaq
"Ümid edirəm, ADY rəhbərliyi utanar" - İLKİN RÜSTƏMZADƏ YAZIR
Bakıda hərbi parada hazırlıq başlayıb
Prezident İlham Əliyev Əlcəzair liderinə məktub göndərdi - MƏTN
Rektor Ramiz Mehdiyevin həyat yoldaşı barədə əmr imzaladı - Qalina Mehdiyeva BDU-dan uzaqlaşdırıldı
Azərbaycan nefti cüzi ucuzlaşdı
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Media əhlindən Zəfər bayramına hazırlıq - "Jurnalistlərin Binası" bayrağımızı əks etdirən rənglərlə işıqlandırılıb (FOTO)
Çexiyalı məşqçi istefaya göndərildi - Yerinə türk gətirildi
Vüqar Məmmədov barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib
Türkiyənin "Togg" Almaniya bazarında - FOTO
DTX-nin saxladığı icra başçısı haqqında qərar verildi
“İmişli” - “Qarabağ” oyununda 2 qol var - VİDEO (Yenilənib)
XİN, Müdafiə Nazirliyi... - Dövlət mülkiyyətində olan avtomobillər satışa çıxarıldı
"Bakcell"in meqa lotereyasında daha bir avtomobil qalibi məlum oldu!
Xalq artisti Elmira Rəhimova xəstəxanaya yerləşdirilib
“Qarabağ” Futbol Klubu mia.az saytının sualını nəzərə aldı - “Çelsi” ilə oyundan öncə komanda yol yorğunu olmadı (VİDEO)
Noyabrda hava necə olacaq? - Aylıq proqnoz
Kamal Umudlu bu oyuna baş hakimi təyin olunub