jpg-1729454133.jpg)
Rəsmi Moskva ilə Tbilisi arasında gizli görüş? - Gürcüstanın işğal olunmuş torpaqları və qarşıda dayanan iki yol... (TƏHLİL)
30-05-2024 [12:31]
Gürcüstan hökuməti Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli ilə bağlı ciddi addımlar atmağa hazırlaşır.
Belə ki, bir müddətdir Rusiya və Gürcüstan hökumətləri arasında bu məsələ ilə bağlı qeyri-rəsmi görüşlərin keçirildiyi deyilir. Lakin hər iki münaqişənin həlli üçün rəsmi səviyyədə, açıq görüşlərin keçirilməsinə ehtiyac var.
Tbilisi Qərbə inteqrasiya yolundan imtina etmək istəmir. Lakin bu da bir gerçəkdir ki, Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsi həll edilmədən Gürcüstan nə Aİ-yə, nə də NATO-ya qəbul ediləcək. Bundan başqa, Gürcüstanın ərazi bütövlüyünün bərpası bu ölkənin Qərbə inteqrasiyasından daha mühüm məsələdir.
Gürcüstanın Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsini həll etməsi o qədər də asan deyil:
Birincisi, həm Abxaziya, həm də Cənubi Osetiya Gürcüstanla birləşmək istəmir. Cənubi Osetiya açıq şəkildə Rusiyanın tərkibinə daxil olmağı qarşısına məqsəd qoyub. Osetinlər bu yolla həm də Şimali Osetiya ilə birləşməyi planlaşdırırlar.
Abxaziya isə müstəqil dövlət kimi tanınmağı və regionda bir subyekt olaraq qəbul olunmağı tələb edir. Misal üçün Abxaziya “xarici işlər naziri” İnal Ardzinba deyib ki, “Gürcüstanla silahlı münaqişə istəmirik, lakin Ukrayna tərəfində döyüşən gürcü əsilli radikalların ölkəyə qayıdacağı təqdirdə belə bir ssenarinin olması istisna deyil”.
İkincisi, Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli birbaşa Rusiyadan asılıdır. Kremlin Tbilisidən tələbi isə açıq və aydındır: ölkənin idarəetmə modelinin dəyişməsi və Gürcüstanın Qərbə inteqrasiyanı dayandırması.
Bu mənada Gürcüstanla Rusiya arasında danışıqlar başlasa da, proses Tbilisi üçün çətin və ağrılı keçəcək. Yəni Kremlin təkliflərini qəbul etmək Gürcüstana ərazi bütövlüyünü təmin etmək şansını versə də, Qərbə inteqrasiyanı birdəfəlik bitirə bilər. Bundan başqa, Rusiya ilə münasibətlərin normallaşması, habelə danışıqların başlanması mövcud hakimiyyətə qarşı ciddi etirazlara gətirib çıxarar.
Gürcüstan indiki məqamda seçim etməli və radikal addımlar atmalıdır. Yəni Tbilisi ya ərazi bütövlüyünü bərpa etmək üçün Rusiya ilə danışıqlara başlamalı, ya da Qərbə inteqrasiyaya davam etməlidir.
Bütün hallarda Gürcüstan Rusiyanın etimadını itirib. Buna görə də Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli güzəşt və dəyişikliklərlə baş tuta bilər.
Tbilisinin önündə iki yol var:
1. Bosniya variantına keçid etmək (Dayton Sazişi). Yəni necə ki Bosniyada Sazişə əsasən serblər 49%, boşnak və xorvatlar 51% ərazi aldı, bənzər formada gürcülər abxazlar və osetinlər də mövcud sərhədlər çərçivəsində bölgü apara bilər.
2. Gürcüstan dövlət idarəetmə formasını dəyişməlidir. Rəsmi Tbilisi hazırda unitar ölkədir. Müvafiq idarəetmənin dəyişdirilməsi fonunda Gürcüstan konfederativ olmalıdır. Gürcülər, abxazlar, osetinlər, hətta acarlar və azərbaycanlılar daxili idarəetmədə sərbəst, xarici idarəetmədə ortaq qərar qəbuletmə yolu ilə bir dövlət mexanizmi yarada bilər.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Bakının əsas mərkəzi yolları yenidən açıldı
ABŞ-da silahlı insident: 2 nəfər ölüb, 5 yaralı var
50 yaşlı keçmiş məhkum 64 yaşlı həmkəndlisini döyə-döyə öldürüb
Türkiyədə yenə zəlzələ olub
Bakıda I Azərbaycan Beynəlxalq İnvestisiya Forumu keçirilir - İlham Əliyev müraciət ünvanlayıb (Yenilənir)
Oğuzda əməliyyat: ər, arvad, gəlin və oğul qandallandı
Ali Koç getdi, yeni prezident seçildi - Komanda 10 nəfər qalan rəqibə qalib gələ bilmədi
Ərdoğan ABŞ-da: "Trampla regional müzakirələr aparacağıq" - FOTO
Qəzzada qida çatışmazlığı: son 24 saatda daha 5 nəfər acından ölüb
Fələstin XİN: "Oxşar addımı ABŞ-dan da gözləyirk"
Dünyanın estetik cərrahları Bakıya toplaşır - Məşhur hipnozçu Korzay Koçak onların arasındadır (FOTO)
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
İlin son Günəş tutulması başlayıb
ADPU-nun Şamaxı filialında “Suverenliyimiz – Gücümüz və Qürurumuzdur!” mövzusunda tədbir keçirilib
Kanada Fələstini dövlət kimi rəsmən tanıyıb
Hakim olmaq istəyənlər imtahan verdi
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Prezident İlham Əliyev Malta prezidentinə məktub ünvanlayıb - MƏTN
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Xankəndidə Şəhər Günü münasibətilə konsert proqramı keçirilib
Goranboyda ər arvadını öldürülüb
Ruandanın prezidenti Azərbaycana niyə gəlib? - TƏHLİL
Keçmiş səfir XİN-də yüksək vəzifəyə təyinat aldı
Azərbaycan prezidenti Ruanda lideri ilə görüşüb, yeni sənədlər imzalandı, birgə bəyanat verildi - FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Kəlbəcər şəhərinə növbəti köç olub
Ruanda Prezidenti "ASAN xidmət" mərkəzində olub
Kənan Şakirin şeirləri...
Azərbaycan və Ruanda prezidentlərinin nahar əsnasında geniş tərkibdə görüşü olub - FOTO
Yoxa çıxan məktublar, yaşayan ünsiyyət və ya rəqəmsal dünyaya açılan poçt xidmətləri...
Jurnalist Şəmistan Nəzirli vəfat edib
Prezident İlham Əliyevdən paylaşım - VİDEO
Səs yazısı yayılan məktəb direktoru işdən çıxarılıb
"Azərbaycan Dəmir Yolları"nda növbəti skandal: bütün kasssirlər vəzifədən azad edilib
Ukrayna ordusu Donetskdə 7 yaşayış məntəqəsini azad edib: "2456 RUS HƏRBÇİ ÖLDÜRÜLÜB" - Zelenski "əla, uşaqlar" dedi
Hava limanında özbaşınalıq: qolundakı 20 qramlıq qolbağa görə müəlliməni cəzalandırıblar (SƏNƏD)
Xarici İşlər Nazirliyi bəyanat yayıb
Bu gün Azərbaycanda Dövlət Suverenliyi Günüdür
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Ərdoğan Trampla görüşə gedir - Bu tarixdə (Açıqlama)
Qurban Qurbanovun oğlundan təzə trend və ya dəbdəbəli mərasimin görünməyən tərəfləri... - FOTOLAR
Ermənistan Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin direktoru Bakıya gəlib