Rəsmi Moskva ilə Tbilisi arasında gizli görüş? - Gürcüstanın işğal olunmuş torpaqları və qarşıda dayanan iki yol... (TƏHLİL)
30-05-2024 [12:31]
Gürcüstan hökuməti Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli ilə bağlı ciddi addımlar atmağa hazırlaşır.
Belə ki, bir müddətdir Rusiya və Gürcüstan hökumətləri arasında bu məsələ ilə bağlı qeyri-rəsmi görüşlərin keçirildiyi deyilir. Lakin hər iki münaqişənin həlli üçün rəsmi səviyyədə, açıq görüşlərin keçirilməsinə ehtiyac var.
Tbilisi Qərbə inteqrasiya yolundan imtina etmək istəmir. Lakin bu da bir gerçəkdir ki, Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsi həll edilmədən Gürcüstan nə Aİ-yə, nə də NATO-ya qəbul ediləcək. Bundan başqa, Gürcüstanın ərazi bütövlüyünün bərpası bu ölkənin Qərbə inteqrasiyasından daha mühüm məsələdir.
Gürcüstanın Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsini həll etməsi o qədər də asan deyil:
Birincisi, həm Abxaziya, həm də Cənubi Osetiya Gürcüstanla birləşmək istəmir. Cənubi Osetiya açıq şəkildə Rusiyanın tərkibinə daxil olmağı qarşısına məqsəd qoyub. Osetinlər bu yolla həm də Şimali Osetiya ilə birləşməyi planlaşdırırlar.
Abxaziya isə müstəqil dövlət kimi tanınmağı və regionda bir subyekt olaraq qəbul olunmağı tələb edir. Misal üçün Abxaziya “xarici işlər naziri” İnal Ardzinba deyib ki, “Gürcüstanla silahlı münaqişə istəmirik, lakin Ukrayna tərəfində döyüşən gürcü əsilli radikalların ölkəyə qayıdacağı təqdirdə belə bir ssenarinin olması istisna deyil”.
İkincisi, Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli birbaşa Rusiyadan asılıdır. Kremlin Tbilisidən tələbi isə açıq və aydındır: ölkənin idarəetmə modelinin dəyişməsi və Gürcüstanın Qərbə inteqrasiyanı dayandırması.
Bu mənada Gürcüstanla Rusiya arasında danışıqlar başlasa da, proses Tbilisi üçün çətin və ağrılı keçəcək. Yəni Kremlin təkliflərini qəbul etmək Gürcüstana ərazi bütövlüyünü təmin etmək şansını versə də, Qərbə inteqrasiyanı birdəfəlik bitirə bilər. Bundan başqa, Rusiya ilə münasibətlərin normallaşması, habelə danışıqların başlanması mövcud hakimiyyətə qarşı ciddi etirazlara gətirib çıxarar.
Gürcüstan indiki məqamda seçim etməli və radikal addımlar atmalıdır. Yəni Tbilisi ya ərazi bütövlüyünü bərpa etmək üçün Rusiya ilə danışıqlara başlamalı, ya da Qərbə inteqrasiyaya davam etməlidir.
Bütün hallarda Gürcüstan Rusiyanın etimadını itirib. Buna görə də Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişəsinin həlli güzəşt və dəyişikliklərlə baş tuta bilər.
Tbilisinin önündə iki yol var:
1. Bosniya variantına keçid etmək (Dayton Sazişi). Yəni necə ki Bosniyada Sazişə əsasən serblər 49%, boşnak və xorvatlar 51% ərazi aldı, bənzər formada gürcülər abxazlar və osetinlər də mövcud sərhədlər çərçivəsində bölgü apara bilər.
2. Gürcüstan dövlət idarəetmə formasını dəyişməlidir. Rəsmi Tbilisi hazırda unitar ölkədir. Müvafiq idarəetmənin dəyişdirilməsi fonunda Gürcüstan konfederativ olmalıdır. Gürcülər, abxazlar, osetinlər, hətta acarlar və azərbaycanlılar daxili idarəetmədə sərbəst, xarici idarəetmədə ortaq qərar qəbuletmə yolu ilə bir dövlət mexanizmi yarada bilər.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Rusiyanın döyüş təyyarəsi Finlandıiya sərhədində qəzaya uğradı - Pilotlar həlak olublar
Portuqaliyada fırtına: 2 nəfər ölüb - Minlərlə insan işıqsız qalıb
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Sevinc Osmanqızı Baş Prokurorluğa çağırıldı - Səbəb
DÇ-2026: millimiz İslandiyaya uduzdu (Yenilənib)
Türkiyənin Xorvatiyada yoxa çıxan təyyarəsi tapıldı - Qəzaya uğrayıb, pilot həlak olub (Yenilənib)
Bəzi rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
İsrail Livanda hərəkətdə olan maşını dronla vurub
Xətai rayonunda bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq
Keçmiş komitə sədrinin qardaşının AA seriyalı köhnə maşını... - Hərraca çıxarılıb (FOTO)
"Qalatasaray"ın sabiq baş məşqçisi ərəblərlə anlaşdı - İlə 2.5 milyon avro maaş alacaq
İcra başçılarından şok addım: Qohumlarını işdən çıxarırlar
Türkiyədə mərc oyunları: 102 futbolçu cəzalandırıldı - Siyahıda "Qalatasaray"lı oyunçular da var (SİYAHI)
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
"Fənərbağça" heyətdən kənarlaşdırdı, "Beşiktaş" "qarmaq" atdı
Ümidsiz bir ədəbiyyat - Selcan Ədalətin romanı
Prezident İlham Əliyev daha bir qanunu təsdiqlədi - Dəyişiklik
Qərbi Azərbaycan İcmasında xüsusi komissiya yaradılıb
Türkiyənin valyuta ehtiyatı rekord yeniləyib, qızıl ehtiyatı isə... - Həftəlik hesabat
Brüsseldə yenə naməlum dronlar təhlükə saçıb - Uçuşlar dayandırılıb
Prezident İlham Əliyev Özbəkistan mediasına müsahbə verdi: "Ölkələrimizi təkcə coğrafiya deyil, həm də..."
Polis əməliyyatı: "telegram"da azyaşlılara aid porno videolar satan şəxslər saxlanıldı
"Bir canım var, o da bu vətənə qurban olsun" - Fuad Nəcəfli haqqındakı iddialara maraqlı reaksiya verdi
"Difai" komandası yarışlardan kənarlaşdırılıb
Zaqatala sakini “Nar”dan avtomobil qazandı
Bakıda bu şadlıq evində görün nə əti verilirmiş - FOTOLAR
"Premium Bank"da nə baş verir? - Sədr vəzifədən getdi
Tələbə mərkəz direktorunu məhkəməyə verib
Ağdərə rayonuna növbəti köç olub
PA-nın şöbə müdiri yeni və köhnə icra başçısı ilə bir arada - FOTO
QARABAĞA NÖVBƏTİ KÖÇ OLUB
PA rəhbəri Naxçıvanda - Samir Nuriyev yeni nümayəndəni kollektivə təqdim etdi + FOTOLAR
AFFA bəzi klubları cərimələyib
Hindistan Çinlı müharibəyə hazırlaşır? - Mübahisəli ərazidə hərbi hava limanı açıldı, Pekin etiraz edir
Qəzetlərə dövlət dəstəyi azaldıldı - Həftə bir nömrəsi maliyələşəcək
3837 manatdan 7650 manatadək... - İcra başçılarının rəsmi maaşı və artan obyektləri...
“Yüksək əməkhaqqı və 18 saat dərs yükü olacaq” - Nazir müəllimlər üçün yeniliyi açıqladı
Bu bankların əmlakları satışa çıxdı - SİYAHI
İsrail Livanı yenidən bombalayıb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
MEDİA media subyektlərinə dəstək üçün müsabiqə elan edib - Şərtlər