DOLLARDAN İMTİNA ETMƏK MÜMKÜNDÜRMÜ?
20-09-2018 [11:07]
Gəmi limandaykən həmişə güvəndədir. Amma inşa səbəbi limanda durmaq deyil.
Albert Eynşteyn
Elə çətin mətləbləri sadə ifadə edən atalar sözlərimiz vardır ki, onun yerində işlədilməsi uzun-uzadı hekayələri bir cümlə ilə əvəz etməyə imkan verir. Həmin atalar sözlərimizdən birini əziz oxuculara üzrxahlıq edərək söyləmək məcburiyyətindəyəm: "Gücü uzunqulağa çatmır, palanı döyür”. ABŞ-la konfrantasiya içində olan dövlətlərin bu ölkənin milli valyutası olan dolları yandırması, cırması kimi aksiyaları bu konteksdə qiymətləndirilə bilər. Bəzi dövlətlərin bir araya gələrək "dollarsızlaşdırma” siyasətləri bu atalar sözündən çıxan təəsuratı doğrur. ABŞ dollarına qarşı indiki halda savaşı bu baxımdan Sizif əməyinə bənzədirəm. Məncə bu aksiyalar emosional dalğada "ləpə” öldürmək kimi bir şeydir. Dalğa isə sonda bildiyinə nail olur.
Burası da bir gerçəklikdir ki, dünyanın bəzi qitələrində antiamerikan ovqatı güclənir. Bir neçə il bundan öncə Amerika azad insanların Amerikası idisə, indi daha çox amerikalıların Amerikası təssuratını yaradır. Buna bənzər mesajı Tramp seçki vədlərində də dilə gətirmişdi. Trampın ekstravaqant davranışları da onun təmsil etdiyi dövlətin nüfuzdan düşməsi üçün ciddi əsas rolunu oynayır. Amma məsələnin rasional, o cümlədən iqtisadi tərəfin dəyərləndirməmiz lazım. ABŞ dolları bu uğur zirvəsinə necə nail oldu? Dollar bir gecə yatıb səhərisi də dünya valyutası olmadı. O zaman dolların necə möhkəmlənmə siyasətini izləyək.
Birincisi, dollara olan böyük inamın olması fonunda onun salxanc vasitəsi kimi qəbul olunmasıdır. Hazırda dünya aktivlərinin 62,7 faizi məhz dollarda saxlanılır. Bu hər şeydən öncə dünya miqyasında dollara olan böyün inamın nəticəsidir.
İkincisi, dollarla aparılan ticarətin xüsusi çəkisinin böyük olması onun həm də tədavül vasitəsi kimi istifadəni ortaya qoyur. Belə ki, hazırda dünyada ticarətin 60% dollarla, 20% avro ilə, yerdə qalan 20% isə digər valyutalarla aparılır.
Əgər, belədirsə, o zaman bazardakı bu qədər mühüm təsirləri necə neytrallaşdıra bilərsiniz? Belə bir təsir gücünü özündən ehtiva edən alternativ valyuta məkanı yarada bilərsinizmi? "Dollarsızlaşdırma” siyasətini necə effektiv edə bilərsiniz? O zaman ki, bu ölkələrin dünya valyuta bazarında dövr edən valyutalarının həcminə diqqət edək. Həmin ölkələrin hər birinin illik olaraq (Türkiyə,İran, Rusiya) ÜDM-i belə 1 trilyon ÜDM səviyyəsində deyil. Hər gün təkcə dünyanın valyuta bazarında 5,1 trilyon dollar dövr edir. Deməli, dünya valyuta bazarında dollara olan tələb fonunda, yenə də üstünlük dolların xeyrinə dəyişəcək. Bu zaman dollara alternativ valyutanın ən azı yaxın illərin işin olmadığı meydana çıxar.
SON XƏBƏRLƏR
"Real Madrid" Vinisiusu sata bilər - 150 milyon avro...
Bu gün Mehriban Əliyevanın doğum günüdür
"Beşiktaş"ın yeni transferi İstanbula gəlib
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Beşiktaş" Tiaqo Calonu transfer edir
"Eyüpspor" bu mövsüm ilk dəfə qalib gəldi
Arayik Harutyunyan, Arkadi Qukasyan, Bako Sahakyan.. - Onlar yenidən hakim qarşısına çıxarıldı
Özbəkistan PA rəhbəri Mehriban Əliyevaya məktub ünvanlayıb - MƏTN
"Prezident Donald Trampa şəxsi imzası ilə mənə hədiyyə etdiyi..." - İlham Əliyevdən paylaşım + FOTOLAR
IX “Muğam” Televiziya Müsabiqəsinin qalibləri müəyyənləşib
Ceyhun Bayramov dövlət naziri ilə görüşüb - Nələr müzakirə olunub?
ABŞ-da bir ilk: insanda "Yeni Dünya vida qurd milçəyi" aşkarlandı
Növbəti üç gündə Bakı və bölgələrdə külək güclənəcək - Xəbərdarlıq
“Araz-Naxçıvan” Şahin Diniyevin oğlu ilə anlaşıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Ləman Məmmədova rəis təyin olunub
İsa Həbibbəylinin qızı vəzifədən azad edildi
Gəncədə ana və oğlu bıçaqlanıb
MEDİA-da rumıniyalı qonaqlarla görüş olub - FOTOLAR
Qəzzada ölənlərin sayı artıb - Son statistika
Tolik dəbdəbəli bağı evinin həyətindən görüntülər yayıb
Britaniyada qəza: helikopter tarlaya düşüb
"SƏDƏRƏK"DƏ GÜCLÜ YANĞIN... - VİDEOLAR, FOTOLAR (Yenilənib)
Ali məktəblərə qəbul: nə qədər boş yer qaldı?
Türkiyə Ukraynaya hərbçi göndərəcək? - Kiyevə təhlükəsizlik zəmanətində Ankaranın rolu (TƏHLİL)
SOCAR Özbəkistanda neft-qaz axtaracaq - Bu tarixdən
ADSEA-da QUDALARIN HÖKMÜ: xaotik vəziyyət, yanlış kadr siyasəti, saxta diplomlar, bərbad idarəçilik və... - VİDEO
"Aygünün qızı mənimlə danışmır"
"Vilyarreal" müdafiəçi transfer edib
Tikinti təşkilatı qaz xəttini zədələyib - Bu ərazlərdə qaz olmayacaq
"Kocaelispor" yeni transferlə bağlı xəbər yayıb
"Sabah “Kapital Bank” yansa, yazacaqlar ki, ““Sədərək” yanır" - Mətbuat katibindən etiraz
Qarabağ zonasında daha 1459,4 hektar ərazi minalardan təmizlənib
"Beşiktaş" oyunçusunu icarəyə verdi
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Qəzzada aclıq: daha 11 nəfər ölüb, 2-si uşaqdır
Prezident Böyük Britaniyanın dövlət nazirini qəbul edib - İlham Əliyevə forma hədiyyə olundu + FOTOLAR
"Azəriqaz"da struktur dəyişikliyi: "Hüquqi statusu olmayan" Regional Qaz İstismar İdarəsi və ya... - SƏNƏD
"Bolonya" Conata Rou heyətinə qatıb
Dövlət Xidmətinin bu səlahiyyəti ləğv olunub - Fərman
Tikinti ilə bağlı mühüm yenilik - Ali Məhkəmə qanunsuz və özbaşına tiklilərlə bağlı izahat verdi
Prezident İlham Əliyev sərəncam imzalayıb