28-11-2016 [14:34]
Görkəmli Azərbaycan alimi Çapay Sultanovun yeni kitabı işıq üzü görüb. "Tarixi araşdırmalar” adlanan bu kitaba məşhur tədqiqatçının Azərbaycan tarixinin peşəkarlıq baxımından ən az öyrənilmiş dönəmləri barədə faktlarla və fotolarla zəngin məqalələri daxil edilib.
Xatırladaq ki, geologiya-mineralogiya elmlər doktoru, professor olan Çapay Sultanov son illərdı xüsusuilə Azərbaycan tarixinin bugünədək kifayət qədər qaranlıq qalan, eyni zamanda yalnız Azərbaycanın deyil, onun yerləşdiyi yaxın və uzaq coğrafiyanın tarixində müstəsna rol oynamış dönəmlər və hadisələr barədə araşdırmaları ilə istər ölkədə, istətsə də onun hüdudlarından kənarda kifayət qədər rezonans doğuran məqalələrlə çıxış edib.
Məsələn, görkəmli alimin II Cahan Savaşında Bakı neftinin faşizm üzərindəki qələbədə həlledici rolu, yaxud 1990-cı ilin 20 Yanvar hadisəsinin SSRİ-nin şöküşündə ən mühüm faktorlardan biri olması barədə elmi mülahizələri maraq doğurur. Bunun nəticəsidr ki, Ç.Sultanovun sözügedən tarixi araşdırmaları ölkə hüdudlarından kənarda da böyük maraqla qarşılanıb, onun bu istiqamətdə ən müxtəlif çalışmalarının məhsulu olan əsərlər rus, türk, ingilis, fransız, italyan dillərində nəşr edilib və maraqla qarşılanıb.
Görkəmli alimin "Mütərcim” Nəşriyyatı tərəfindən işıq üzü görən "Tarixi araşdırmalar” kitabına "Azərbaycanın SSRİ tarixindəki cəzbedici rolu, 1988-ci il Sumqayıt hadisələrinin indiyədək çoxlarımıza məlum olmayan pərdəarxası məqamları, 1990-cı ilin 20 Yanvar Bakı qırğınının Sovet İmperiyasının çöküşündə həlledici əhəmiyyəti, II Cahan Savaşında faşizmin məğlub edilməsində Bakı neftinin bu günədək çoxları üçün qaranlıq qalan fenomenal dəyəri, ermənilərin Azərbaycana qarşı əsassız torpaq iddiaları nəticəsində yaranan Qarabağ münaqişəsi, azərbaycanlıların hazırda "Ermənistan” adlandırılan dədə-baba torpaqlarından deportasiyası və s. barədə mövzularda olduqca dəyərli təhlilllərdən və tədqiqatlardan, indiyə qədər gizlin qalan bir çox vacib mətləblərə aydınlıq gətirən məqamlardan ibarət qiymətli məqalələri toplanıb.
Bu məqalələri dəyərli edən orada təkcə oxucular üçün tarixi baxımdan xüsusi önəm kəsb edən yeni faktlar və fotolar yer alması deyil, bu məqalələr həm də Azərbaycan tarixşünaslığının bundan sonrakı inkişaf istiqamətlərini müəyyənləşdirəcək gücünə görə də ayrıca təqdirə layiqdir.
Xatırladaq ki, 1936-cı ildə Bakı şəhərində anadan olan məşhur alim Çapay Sultanov 1960-cı ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti - BDU) geoloji-coğrafiya fakültəsini bitirib, 1960-1989-cu illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Dərin Neft və Qaz Yataqları Problemləri İnstitutunda işləyib, kiçik elmi işçi vəzifəsindən neft-mədən geologiyası şöbəsinin rəhbəri vəzifəsinə qədər yol keçib. 1964-cü ildə o, "Azərbaycanın qazkondensatneft, qazkondensat və qaz yataqlarının tükənməyə işlənməsində geoloji-mədən tədqiqatları" mövzusunda namizədlik, 1986-cı ildə isə "Neft yataqlarının ehtiyatlarının hesablanması, layihələşdirilməsində və işlənməsinin analizində geoloji-mədən deformasiyaların istifadəsinin elmi əsasları" mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edib.
1982-ci ildə Çapay Sultanov bir qrup alim həmkarı ilə birlikdə "Ehtiyatların qiymətləndirilməsinin elmi metodlar kompleksinin işlənməsi və istehsalata tətbiqi və Azərbaycanın dənizdəki qazkondensat yataqlarının işlənməsinin layihələşdirilməsi" işinə görə Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı adına layiq görülüb.
Ç. Sultanovun elmi tədqiqat sahəsi neft-mədən geologiyası, xüsusilə də geoloji və texnoloji faktorların təsirini nəzərə almaqla layların neftverməsini qiymətləndirmək və proqnozlaşdırmaq məqsədilə ilə statistik üsulların tətbiqidir. Görkəmli alim hazirki Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasında işlədiyi dövrdə neft və qaz ehtiyatlarının hesablanmasının elmi əsaslarını hazırlayaraq, Azərbaycanda iri neft və qaz yataqlarının kəşfi və işlənməsində iştirak edib.
0, yüzlərlə elmi işin, o cümlədən bır sıra monoqrafiyaların, ixtira və səmərələşdirici təkliflərin müəllifidir. Eyni zamanda 10 elmlər namizədi hazırlayıb.
Ç.Sultanov 16 il ərzində Azərbaycan Şahmat Federasiyasına başçılıq edib. Bu dövr ölkə şahmatının dirçəliş və çiçəklənmə dövrü kimi yüksək qiymətləndirilir.
Son illərdə görkəmli alimin çoxsayda elmi kitabları işıq üzü görüb, bu sırada Azərbaycan tarixinin ötən yüzillikdəki müxtəlif mərhələlərinə dair orijimal baxışdan ibarət, nadir fakt və fotolarla zəngin araşdırmaları xüsusilə alqışa layiqdir.
Onu da deyək ki, 2011-ci ildə "Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatındakı səmərəli fəaliyyətinə görə” "Şöhrət” ordeninə layiq görülən görkəmli alimin şəxsi saytı - sultanov.azeriland.com ünvanı da bu günlərdə yenilənib. Yeni texnoloji standartlara cavab verən saytda məşhur alimin əsərləri ilə tanış olmaq imkanı verilib. Qeyd edək ki, bu sayt yarandığı gündən bu vaxtadək milyonlarla istifadəçini qonaq edib, elə bu statistikaya görə də analoqsuzdur. İndiyədək heç bir alimimiz sözügedən mənada uğur qazanmayıb.
Bu il 80 yaşı tamam olan Çapay Sultanovun Azərbaycanın yaxın tarixinin sözün bütün mənalarında yenidən yazıldığı kitabının da müəllifin indiyə qədərki kitabları kimi müsbət yöndən böyük səs-küy doğuracağı şübhəsizdir.
"Onlar alt paltarı belə geyinməyib, səhər verilişinə çıxırlar” - Elzada kimə replika atır?
DSMF-də rəsmi yoxlama başlayıb - Açıqlama
Slovakiyanın Baş naziri Azərbaycana gəlir
Bakı dünyanın "İdman Paytaxtı” seçilib
Dövlət Komitəsi ilə “Bakcell” arasında memorandum imzalandı
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
SABİQ DEPUTATIN RAMİZ MEHDİYEVƏ ŞOK MƏKTUBU ÜZƏ ÇIXDI: "Hörmətli ağsaqqalım..." - "Bəlkə, özləri yazıb "qol" çəkiblər?" - FOTO (YENİLƏNİB)
Rezidenturaya qəbulun nəticələri açıqlanıb
RUSİYA UKRAYNANI ADDIM-ADDIM ƏLƏ KEÇİRİR: "Xarkov və Donetskdə daha iki yaşayış məntəqəsi nəzarətə götürülüb"
Qəzzada savaşın 213-cü günü: ölənlərin sayı artlb
Hakim: "AMEA-nın vitse-prezidenti bilərəkdən, ya bilməyərəkdən cavab vermədi" - Qalmaqallı məhkəmə (FOTOLAR)
Keçmiş komitə sədri hakim qarşısına çıxarılır - Korrupsiya ittihamı
Türkiyədə ağır qəza: 8 nəfər ölüb, çoxlu sayda yaralı var - FOTOLAR
Ağdərə və Qubadlıda insan qalıqları tapılıb - Prokurorluq araşdırma aparır (Yenilənib)
Joze Mourinyo Türkiyəyə gəlir - İki illik razılaşma əldə olunub
ABŞ səfiri Füzuli və Şuşada - FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Putin beşinci dəfə and içəcək
QMİ Məhərrəmlik ayının başlanacağı tarixi açıqladı
Prezident İlham Əliyev Həştərxan vilayətinin qubernatorunu qəbul edib - FOTO (Yenilənib)
Emin Əmrullayev yola saldı: nazir həmkarı özünə müşavir götürdü - Sabiq mətbuat katibi vəzifəyə təyin olunub
Azərbaycanla daha bir ölkə arasında viza tələbi aradan qaldırılıb
Gömrük Komitəsinin sədri özünə daha bir müşavir götürüb
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Prezident İlham Əliyevdən daha bir - Dəyişiklik
ABŞ-da unikal hadisə: qadın 10 həftə ərzində lotoda iki dəfə 1 milyon dollar qazanıb - "Qənaətlə xərcləyəcəm"
Dövlət xidməti rabitə müəssisələrini "vurdu": “Telefon xidmətlərinə görə əlavə ödənişlər tələb edilir” - Xəbərdarlıq
Anar Məmmədli ev dustaqlığına buraxılmadı - Məhkəmə iclası
Quş qripinə qarşı epizootoloji monitorinqlər keçiriləcək
İki həftə əvvəl "ərim məni döyür" harayı çəkən müğənni ölüm xəbərindən dərhal sonra dəyişdi: "Andımıza sadiq qaldıq, canım yoldaşım"
İsrail əsgərləri Tulkerim qaçqın düşərgəsini mühasirəyə alıb
SABİQ NAZİRİN OĞLUNUN ADI HALLANAN MƏHKƏMƏ PROSESİ: "90 milyon manat ayrılmışdı..." (Yenilənib)
Qəbul imtahanına qeydiyyat başa çatır
Qubad İbadoğluna elektron qolbaq taxılıb
İnəkdən quş qripinə yoluxan var - "Gözləri qıpqırmızı olub"
Neft Fondu əməkdaşları 3 günlük istirahətə 118 min manat xərcləyəcək
Qohumlarını vəzifəyə yığan sabiq nazir indidə belə danışır: "Qabiliyyəti, bacarığı olanı təyin etmək lazımdır, qohumları yox..." - VİDEO
Partiya sədri: "İstəyirlər ki, Rusiya ilə düşmən olaq" - MÜSAHİBƏ
“Ümumi təhsil müəssisələrində təhsil alanların qida təhlükəsizliyi barədə maarifləndirilməsi” adlı layihənin icrasına başlanıb
Keçmiş baş həkimlə şöbə müdiri yenidən hakim qarşısına çıxarılır
BMT rəsmisi: "Bizim əməkdaşları lüt soyundurublar..."
Nazir prezidenti "narkoman" adlandırdı, sərt cavab gecikmədi: "Get, Baş nazirin arvadının korrupsiyası ilə məşğul ol!"
ZİYANLI VƏRDİŞLƏR (IV YAZI)