Sülh sazişi, həllini gözləyən qanun və anklavlar: referendum qaçılmazdır - Elxan ŞÜKÜRLÜ YAZIR
19-09-2025 [16:34]
Elxan ŞÜKÜRLÜ
***
Azərbaycan Konstitusiyasına dəyişiklilklər edilməsi üçün yaxın aylarda referendumun keçirilməsini zəruri edən əsas səbəblərdən biri Ermənistanla yekun Sülh Sazişinin imzalanmasına hazırlıqdır.
Avqustun 8-də Vaşinqtonda Sülh Sazişinin razılaşdırılmış mətni paraflanıb və orada açıqca göstərilir ki, tərəflərdən heç biri özünün daxili qanunvericiliyinin müddəalarına bu Sazişi icra etməməyə haqq qazandırmaq üçün istinad etməyəcəklər.
Deməli, hər iki ölkənin daxili qanunvericiliyi indidən yekun Sülh Müqaviləsinə uyğunlaşdırılmalıdır.
Ermənistan Konstitusiyasına dəyişikliyin edilməsi Azərbaycanın əsas tələblərindən biridir və Paşinyan hökuməti də artıq buna hazırlıq aparır.
Eyni zamanda, qüvvədə olan Azərbaycan Konstitusiyasında da müəyyən maddələr var ki, Ermənistanla yekun Sülh Sazişinin imzalanması prosesində ortaya çıxacaq problemlərin həllində hökumətimizin fəaliyyətini məhdudlaşdırır, ona çevik qərarların qəbulunda maneçilik törədir.
Söhbət, ilk növbədə, sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyası zamanı, xüsusən də anklavlarla bağlı məsələnin həllində ortaya çıxacaq hüquqi maneələrdən gedir.
Məlum olduğu kimi, hazırda Ermənistan ərazisində Azərbaycanın 4 (Kərki, Yuxarı Əskipara, Sofulu, Bərxudarlı), Ermənistanın isə Azərbaycan ərazisində 1 (Başkənd) anklavı var.
Anklavlarla bağlı məsələnin necə həll ediləcəyi ilə bağlı arxa planda danışıqlar aparılsa da, detalları barədə ictimaiyyətə hələlik ətraflı məlumat verilmir.
Paraflanmış Saziş mətnindən belə çıxır ki, ilkin olaraq, SSRİ dövründəki sərhədlər əsas götürülməklə delimitasiya və demarkasiya prosesi aparılacaq.
Reallıqda isə anklavlara əhalinin qayıdışını və təhlükəsizliklərini təmin etməkdə hər iki tərəf ciddi problemlərlə üzləşəcək, sülhdə maraqlı olmayan üçüncü tərəflər isə bu durumdan istifadə edəcəklər.
Deməli, anklavlar məsələsi, gec-tez, “ərazi mübadiləsi” variantını hər iki ölkənin siyasi gündəliyinə daşıyacaq.
Qüvvədə olan Azərbaycan Konstitusiyasının 3-cü maddəsinin II hissəsi və və 11-ci maddəsinin III hissəsi isə Azərbaycan hakimiyyətinə “ərazi mübadiləsi”ni – sərhədlərin dəyişdirilməsini qadağan edir. Bu məsələ yalnız referendumla həll oluna bilər!
Deməli, Ermənistanla yekun Sülh Müqaviləsinin imzalanması üçün bu maddələr ya Azərbaycan Konstitusiyasından çıxarılmalı və ya ona dəyişiklik edilməlidir.
Xatırladaq ki, hazırda Ermənistan ərazisində olan 4 anklavın (Kərki, Yuxarı Əskipara, Sofulu, Bərxudarlı) toplam ərazisi 59,9 kv km, Azərbaycan ərazisindəki Ermənistan anklavının (Başkənd) ərazisi isə 40 kv km-dir.
Problem ondadır ki, anklavlar Sovetlər dönəmində olduğu kimi qaytarılacağı təqdirdə, bir tərəfdən, ora əhalinin köçürülməsi, gediş-gəliş uzun illər çətinlik yaradacaq, o biri tərəfdən də Ermənistanın Gürcüstan və İran gedən magistral yolları Azərbaycanın, Azərbaycanın Gədəbəy rayonunun bir neçə kəndinə gedən yol isə ermənilərin nəzarətinə düşəcək.
Azərbaycan və Ermənistan rəhbərləri isə Vaşinqtonda imzaladıqları sənədlərlə bəyan ediblər ki, tərəflər arasında münaqişəyə yol açacaq köhnə dəftərləri birdəfəlik qapatmaq və gələcəyə hər hansı problem saxlamamaq niyyətindədilər.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Çempionlar Liqası: "Qarabağ" Bakıda "Çelsi" sınağında, artıq qollar var - CANLI YAYIM (YENİLƏNİR)
MİA.AZ-dan XƏBƏRDARLIQ: server köçürülməsi ilə əlaqədar sayt müvəqqəti olaraq açılmaya bilər!
TİKAN və PAMBIQ (Ahəng qanununa tabe olmayan sözlərin hekayəsi)
UEFA bizim mediaya bəzi qadağalar qoyub - Əcnəbi jurnalistlər də bizdən şikayətçidir
Britaniya səfiri “Çelsi”yə qarşı - İngiltərənin “zadəgan”ları deyəsən bizı rəiyyət hesab edir?
PREZİDENT BİR QRUP ELM ADAMINI TƏLTİF ETDİ - Siyahı
Türkiyədə bu rayon "Fəlakət bölgəsi" elan olundu - Əhali köçürülür
Ankarada universitetdə partlayış: xəsarət alanlar var
Qəzzada ölənlərin sayı 68875-ə yüksəlib
Sərxoş kişi qadın prezidenti canlı yayımda qucaqlayıb öpdü, cangüdənlər... - VİDEO, FOTO
Hacıqabul və Qobustanda ov qaydalarını pozan əcnəbilər saxlanılıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
İsrail ordusu daha 11 fələstinlini qandallayıb - Boşaldılan bəzi evləri isə "hərbi qərargah"a çeviriblər
Misir Mərdanovdan haqqındakı iddialara reaksiya: "Bu, böhtandır, hazırda öz işimin başındayam"
Ayxan Əzizov 24 aylıq diskvalifikasiya olunub
Ərdoğan HUDA PAR lideri ilə görüşüb - Mətbuata qapalı
Kürd lider həbsdən buraxılır - Ərdoğan "Məhkəmə hansı qərarı veribsə, o da olacaq" deyir
“Çelsi” dumanlı Albiondan çiskinli Bakıya gəldi - “Qarabağ”ın qələbəsi bütün mərc hesablarını alt-üst edəcək (VİDEO)
ABŞ-da tarix yazan yeni müsəlman lider: "Tramp, məni izlədiyini bilirəm, səsi qaldır"
Bir milyonu əldən çıxan generaldan maraqlı açqlama: "Onun axmaqlığından yazmırsız, elə mənim şəkilimi qoyursuz saytlara"
Pensiyalar bu qədər artacaq - Nazir açıqladı
Rasim Balayev qalmaqllı çıxışdan danışdı: “Bircə onu bilirəm ki...”
Prezident onları təltif etdi - SİYAHI
Zahid Oruc: ”Heydər Əliyev qonşu ölkələrin yaşıl, yaxud çarizmdən qalan qırmızı rəngli quruluşlarına yer tanımadı..." (Yenilənib)
Sabah yağış yağacaq
"Card to Art" layihəsi "Araz"ın Xankəndi filialında - FOTOLAR
Süni göl, güllə keçirməz şüşələr... - Ramiz Mehdiyevə nəhəng malikanələrdən birini nazir bağışlayıb, bəs digərlərini?
AzTV sədri vertolyot almaq istəyirmiş: "Burada ayda 6-7 min manat alan müxbirlər var" - "Müxbirin birinə 500, digərinə 3000 manat..."
Azərbaycanlı kriminal avtoritetlərə qarşı əməliyyat: biri öldürülüb, digəri... - Xərackəsmə, "razborka", pul yükləmə...
İlham Əliyev Ərəb Koordinasiya Qrupunun rəhbər şəxslərini qəbul edib - Nələr müzakirə olunub? (FOTO)
Xəzər dənizində zəlzələ olub - 3.1 bal gücündə
Filippində güclü qasırğa: böyük dağıntılar var, helikopter qəzaya düşüb - 72 nəfər ölüb, 26 nəfər isə...
KAPİTAN GENERALA NECƏ KƏLƏK GƏLİB: kabinetdə sayılan milyonlar, lüks maşınlar və... - İttiham aktı
İcra Hakimiyyətinin sektor müdirinin böyük obyekti üzə çıxdı - Bakının mərkəzində + SƏNƏDLƏR
Milli Məclis bəyanat yaydı
Çağdaş Atan "Konyaspor"un baş məqçisi təyin olundu: "Qürurluyam"
Zahid Oruc: Tam suverenlik həm də sülh və qarşılıqlı əməkdaşlığın əsas göstəricisinə çevrilə bilər
Azərbaycan nefti 65 dollara düşdü