YENİDƏN ÇALXALANAN SURİYA və ya İSRAİLİN PLANI: nə baş verir? (TƏHLİL)
10-03-2025 [14:59]
Suriyada vəziyyət yenidən gərginləşib. Yayılan xəbərlərdə proses devrilmiş lider Bəşər Əsədə bağlı qüvvələrlə Əhməd əş-Şaraya sadiq yeni hökumət gücləri arasında döyüşlər kimi təqdim edilir, lakin məsələ bir qədər fərqlidir.
Hər şeydən öncə ələvi və nusayrilərin Əsədin devrilmə prosesində susub, o ölkədən qaçandan aylar sonra hərəkətə keçməsi məntiqsiz görünür.
Ələvilərin gec-tez Suriyada muxtariyyət, hətta müstəqillik iddiası ilə çıxış etməsi gözlənilirdi. Onsuz da Suriyada hakimiyyət dəyişikliyi fonunda ölkədəki ələvilər ciddi narahatlıq içində idilər. Ələvilərdən fərqli olaraq nusayrilər Əsəd ailəsinin ən sadiq tərəfdarları olub. Rejimin devrilməsi və Suriyanın yeni lideri Əhməd əş-Şaranın hakimiyyətə gəlməsi fonunda ələvi-nusayrilərin hədəfə gəlməsi an məsələsi idi.
Əslində, bunun ən təməl səbəbi əş-Şaranın radikal keçmişi ilə bağlıdır. İŞİD-in Yaxın Şərqdə yaratdığı qorxu və etdiyi qətliamlar, Əş-Şaranın bir dövr yollarının bu terror təşkilatı ilə kəsişməsi ələvi-nusayriləri narahat edirdi. Şara yeni konstitusiyada etnik və dini azlıqların hüquqlarının tanınacağını desə də, ələvilər buna inanmır.
Əş-Şaranı hərəkətə keçirən əsas məsələ isə bu ilin fevralında türkmənlər, kürdlər və ərəblərdən ibarət Suriya ələvilərinin ölkənin qərbindəki Uqarit bölgəsində muxtariyyət elan etməsi oldu. Ələvilərin muxtariyyət elan etdiyi Uqarit bölgəsi Suriyanın Latakiya və Tartus vilayətlərini əhatə edir. Bu vilayətlər strateji baxımdan çox mühümdür, çünki Suriyanın Aralıq dənizinə çıxışını təmin edir. Yəni Uqarit bölgəsinin muxtar olması Suriyanın Aralıq dənizinə çıxışını bloklaya bilər.
İndiki məqamda əsas sual isə ələviləri üsyana kimin sövq etməsidir. Əslində bir çox yerli-xarici ekspert Rusiya-İran faktorunu qabardır. Xüsusilə İranın ələvi qiyamının pərdəarxasındakı ölkə olduğunu iddia edir. Bu iddianı əsaslandıranların arqumenti isə dekabrın sonlarında Türkiyə xarici işlər naziri Hakan Fidanın Dəməşqə ilk səfərində İranın ali rəhbəri Əli Xameneinin Suriya gənclərini “ayağa qalxmağa” çağırmasıdır.
İran ali rəhbərinin ələvilər üzərində nüfuzu yoxdur. Ümumiyyətlə, ələvilik şiəlikdən gəlsə də, xeyli fərqləri var. Bu mənada İrandan çox prosesin pərdəarxasında İsrailin olması daha realdır. Bunu ələvi qiyamının başladığı vaxt da təsdiq edir.
Qiyam yeni hökumətin cənubda druzi, şərqdə isə kürd separatizmi arasında sıxışdığı bir vaxtda başlayıb. Proses sabiq rejimlə yeni rejim arasındakı güc və sərvət mübarizəsi kimi görünsə də, regional dinamika daha çox diqqət çəkir.
İsrail regionun siyasi xəritəsini öz maraqları çərçivəsində tərtib etmək istəyir. Bu prosesi Qəzzada HƏMAS, Livanın cənubunda “Hizbullah”la mübarizə fonunda açıq-aydın gördük. Sıra Suriyadadır. Qeyd etdiyim kimi, İsrail Suriyanı zəiflətmək üçün cənubda druzi, şərqdə kürd, şimal-qərbdə isə ələviləri ayaqlandırır. Təl-Əvivin Suriyanı parçalayıb, ya da sırf zəiflətmək üçün belə bir plan irəli sürdüyünü zaman göstərəcək. Proses Suriya üçün heç də xoş deyil.
Turan Rzayev
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Mətbuat katibini bıçaqlayan keçmş əri qaçıb - "Evə qalxanda Tural liftin qarşısında onların önünü kəsib" (VİDEO)
Azərbaycan nefti bahalaşdı - 70 dolları ötdü
Azərbaycana 22 kiloqramdan çox narkotik keçirmək istəyiblər
Hələbdə hökumət qüvvələri ilə kürd silahlıları toqquşdu, daha sonra isə... - Ölən və yaralananlar var
Səlim Müslümovun oğlu ilə bağlı maraqlı iddia yayıldı - FOTO
Vəfat edən sabiq nazirin vəzifəsinə təyinat olacaq - Bu tarixdə
Almaniya kansleri: "İsrail yoxdursa, biz də yoxuq!"
Mauro İkardi niyə ruhdan düşüb? - Üç səbəb var
PUTİNLƏ NETANYAHU ZƏNGLƏŞDİ: Qəzza planı, İran və Suriya...
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
İstanbulda qalmaqallı işdə adı hallanan vəkil güllələndi - 5 nəfər saxlanıldı (FOTO)
Gürcüstanın Baş naziri keçmiş prezidenti "xarici agent" adlandırıb
Sabah Bakının bu ərazilərində qaz olmayacaq
Ceyhun Bayramov Qəbələdə - Hakan Fidanla görüş olub
Arzu Əliyeva Şamaxıda - FOTOLAR
YENİ İLDƏ NEÇƏ GÜN İŞ OLMAYACAQ?
Ermənilər Bakıda hakim qarşısında: Gəncəyə zərbələrlə bağlı sənədlər elan edilib (YENİLƏNİB)
Hakan Fidan Qəbələdədir
İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin əməkdaşına 11 bıçaq zərbəsi vurulub - Şirvanda (Yenilənib)
Ağsaqqallar Şurasının keçmiş sədri haqda yeni qərar verildi - Saleh Səmədov həbsdə qalacaq
Özbəkistan yığması məşhur Baş məşqçiyə həvalə olundu
"Sənə zəng edirəm, niyə telefonu qaldırmırsan?" - Deputatan şirkət rəhbərinə qəzəbli mesaj
Özbəkistan Prezidenti Azərbaycana səfərə gəlib - FOTO
İlham Əliyev Qəbələdə Şimali Kiprin Prezidenti ilə görüşüb
Tokayev Qəbələyə gəlib
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Rodri İspaniya yığmasının heyətindən kənarlaşdırıldı - Səbəb
“Bakcell”in meqa lotereyasının qalibi bəlli oldu - FOTO
9 saxta tanınma şəhadətnaməsi aşkarlanıb
Zakir Həsənov Böyük Britaniya səfiri ilə görüşüb - Müzakirə
Türkiyədə fahişə alverinə qarşı əməliyyat: aralarında ər-arvadlar da olan 16 nəfər saxlanılıb (FOTO)
"Qalatasaray"ın futbolçusu bir ay meydana çıxa bilməyəcək
Qırğız Prezidenti Qəbələyə gəlib
Müğənni İzzət Bağırov 50 illik yubileyə hazırlaşır
Dilarə Əliyeva özünü Faiq Ağayevdən üstün sayır: "Mənim "stand-up"ımın bileti 150 manatdır"
Kamran Sadıxlı yeni vəzifəyə gətirildi
Zaqatala-Balakən zonasını böcəklər basıb
"Nazirin bu qurumla münasibətləri daim soyuq olub..." - Ekspert maraqlı faktları sadaladı
2025-ci il tibb üzrə Nobel mükafatını onlar aldı - SİYAHI
Viktor Orban Azərbaycana gəlib (Yenilənib)