AVROPA ÖLKƏLƏRİNİN UKRAYNA SAMMİTİ: nələr gözlənilir? - TƏHLİL
03-03-2025 [15:21]
Böyük Britaniyanın paytaxtı Londonda, Lankaster-haus iqamətgahında baş tutan Ukrayna üzrə Avropa sammiti bir çox baxımdan diqqət çəkir. Bu, “Ukrayna üzrə Avropa sammiti” adlansa da, qoca qitənin liderlərini düşündürən əsas məsələ başqadır. Söhbət Avropanın yeni təhlükəsizlik arxitekturasından, yəni NATO-ya dair müzakirələrdən gedir.
Aydındır ki, Avropa liderləri ABŞ-ın Ukrayna müharibəsindən sonra Alyansı tərk etməsindən narahatdır. Bu baş verərsə, Avropa təhlükəsizliyində ciddi boşluq yarana bilər. Ən pisi – bu günə qədər ABŞ-a arxayın olan ölkələr hərbi xərclərini yenidən artırmalı olacaq. Bu isə onsuz da işsizlik, bahalaşma, miqrant axını kimi problemlərlə üzləşən Qərbin yeni risklərlə qarşılaşması deməkdir.
Avropa liderləri bir məsələdə haqlıdırlar ki, “Paks Amerikana” dövrü sona çatıb. Lakin bunda qeyri-adi nəsə yoxdur. Çünki “Paks Romana” və “Paks Britannika” dövrü də bitmişdi.
ABŞ Prezidenti Donald Tramp hazırkı vəzifəsinə seçilməzdən öncə hərbi xərcləri azaltmaq istədiyini demişdi. Lakin bununla yaxud orduda ixtisara getməklə NATO-nu tərk etmək tamam fərqli anlayışlardır.
Vaşinqtonun NATO-nu tərk edəcəyini düşünmürəm:
Birincisi, ABŞ sadəcə Avropa ölkələrinin müdafiə xərclərini artırmasını istəyir. Yəni Vaşinqton Avropanı qorumağı, qitənin sahiblərinin isə hərbi xərcləri azaldaraq rifahını yüksəltməsini ədalətsiz hesab edir. Bu, haqlı yanaşmadır. Hər kəs əlini daşın altına salmalıdır. Əslində Avropa ölkələrinin hərbi xərclərini artırması gələcəkdə ABŞ-ın Rusiya ilə bağlı planları üçün də vacibdir.
İkincisi, ABŞ-Rusiya danışıqları fonunda belə bir yanlış fikir var ki, Vaşinqton Kremllə problemləri həll edərək Çinə qarşı ortaq mübarizəyə hazırlaşır. Halbuki onun məqsədləri və müharibənin aktiv fazasını bitirmək səyləri tamamilə başqa səbəbdən qaynaqlanır. Ukrayna ilə Rusiya arasında konkret yekun sülhdən danışmaq üçün tezdir. Digər tərəfdən Qərb ölkələrini əlində saxlamaq üçün ABŞ-ın Rusiyaya ehtiyacı var.
Üçüncüsü, ABŞ-ın NATO-dan çıxmaq qərarı bir şəxsin iradəsi ilə mümkün deyil. Bunun üçün kifayət qədər bürokratik əngəllər var. Hər şeydən öncə bu, Senatın üçdə iki səs çoxluğu və ya Konqresin aktı ilə təsdiq edilməlidir.
Avropa “Paks Amerikana” dövrünün sona çatması kontekstində yeni təhlükəsizlik formatında Türkiyənin iştirakına xüsusi diqqət ayırır. Lakin Vaşinqtonun bu məsələdə fərqli planlarının olduğunu düşünürəm. Belə ki, ABŞ Türkiyənin Yaxın Şərqin təhlükəsizliyində daha çox rol oynamasını istəyir. Ankaranın da bu məsələdə Vaşinqtonla ortaq görüşdə olduğunu demək olar.
Turan Rzayev,
mia.az
SON XƏBƏRLƏR
Sabiq deputat həbs olundu - Ərdoğanın keçmiş silahdaşı idi
"Qalatasaray"ın hücumçusu ingilislərin "gözünə girdi" - 40 milyon avroluq təklif var
Partiya sədrindən Türkiyə parlamentindəki şüara sərt reaksiya: "Başlarını əzəcəksən!"
Türkiyədə morqda meyitlər qarışdırılıb və...
Tahir İmanov qardaşı ilə bağlı sükutu pozdu - VİDEO
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
İsrail hərbçiləri İordan çayının qərb sahilinə basqın edib - 5 nəfər həbs olunub, bir yaralı var
Prezident İlham Əliyevdən paylaşım - VİDEO
"Qonaqlara şərait yaradın” - İlham Əliyev yerli media nümayəndələrinə belə səsləndi (VİDEO)
Səfir Qüdsi Osmanov Rumıniyanın təhsil naziri ilə görüşüb - Açıqlama
Ərdoğanın Azərbaycana səfəri başa çatıb
Vardanyan Bakıda hakim qarşısında: zərərçəkmişlərin və onların hüquqi varislərinin ifadələri dinlənilib
"Azercell" "Amazon" ilə tərəfdaşlıq qurur
Liderlər Qəbələdə naharda - FOTOLAR
Zamanın dərinliklərindən gələn real həyat nümunəsi – “Sirli gedişlər” kitabı və yazıçı Lətifə Orucun ədəbiyyatımızdakı təşəkkül izi
Şimali Koreya lideri: "Rusiya ilə müttəfiqlik daha da möhkəmlənəcək"
Tələbə krediti üçün ayrılan vəsaitin məbləği artırılıb
Füzulidə məscidin təməli atılıb - FOTO
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Papua Yeni Qvineyada güzlü zəlzələ oldu - 6,6 bal gücündə
Polis III MDB Oyunlarında sutkalıq xidmətdə - VİDEO
Kamran Ağayev milli komandadan uzaqlaşdırılıb
Bakıda dələduzluq edən şəxslər saxlanılıb
MHP sədri güllələnən vəkillə bağlı sualı cavablandırmadı - FOTO
DEPUTATLAR TOPLANIR: 14 məsələ müzakirə olunacaq - SİYAHI
İlham Əliyev TDT Dövlət Başçıları ilə görüşdə: "Vahid güc mərkəzi kimi çıxış etməliyik" - Prezidentin çıxışı + CANLI YAYIM (YENİLƏNİR)
“Əmək pensiyaları haqqında” yeni qayda: nələr dəyişəcək? - DETALLAR
Qazaxıstan lideri Bəxtiyar Vahabzadədən sitat gətirdi: "Türkün Türklə ədavətə haqqı yox!"
9 oyun əvvəl təyin olunan baş məşqçi istefaya getdi
Montella: "Çox vacib iki oyun keçirəcəyik, məqsədimiz..."
Tokayev: Qazaxıstan "TDT+" formatının yaradılmasını dəstəkləyir
Ərdoğan: "Türkmənistanı TDT-də tamhüquqlu üzv kimi görmək istəyirik"
"Macarıstan strateji planda Azərbaycanın yanındadır" - Viktor Orban
Qurbanqulu Berdiməhəmmədov: "TDT qardaş xalqların təşkilatıdır"
"Bunun üçün Daşkənddə ofis təsis etməyə hazırıq" - Şavkat Mirziyoyevdən liderlərə yeni təklif var
TDT liderləri Qəbələdə qeyri-rəsmi görüşdə - FOTOLAR
Özbəkistan prezidenti: "Bu, bütün Türk xalqlarının zəfəridir"
Fizika üzrə Nobel mükafatçılarının adları açıqlandı - SİYAHI
Ərdoğan Qəbələdə: "Biz mövqe nümayiş etdirməliyik"
"Kapital Bank"ın işçisi müştərinin şəxsi məlumatlarını üçüncü tərəfə ötürüb - Bank sensasion iddianı təsdiqlədi və... (FOTO)
Prezident İlham Əliyev Vladimir Putinə zəng edib
FİFA Türkiyə klubunu yenə cəzalandırdı - Daha 6 xal silinib
Türkiyədə daha bir Baş məşqçi istefaya göndərildi
BMT: "Qəzza üçün bir ümid parıltısı var və biz onu yaşatmalıyıq"
Ərdoğan Qəbələdə belə qarşılandı - FOTOLAR
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz