jpg-1583250709.jpg)
İÇMƏLİ SU və QURAQLIQ QORXUSU: dünyanın dördüncü ən böyük gölü təqribən 9 dəfə kiçilib, kimyəvi tozlar bölgəni təhlükəyə yuvarlayır - FOTOLAR
06-02-2025 [10:55]
Vaxtilə dünya xəritəsində nəhəng su hövzəsi kimi görünən Aral gölü indi "ağ səhra"ya dönüb, hər yer səhralaşıb, bölgə təhlükəli toz dumanı altında can verir.
Mia.az xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, 1960-cı illərə qədər dünyanın dördüncü ən böyük gölü olan Aral gölü indi demək olar ki, tamamilə quruyub.
Məlumata görə, 68 min kvadrat kilometr ərazini əhatə edən göldə indi cəmi 8 min kvadrat kilometr hissəsində su sahəsi qalıb: "Onun da böyük hissəsi çox dayazlaşıb, belə getsə, çox tezliklə böyük hissəsi səhralaşacaq".
BMT-nin Səhralaşmaya Qarşı Mübarizə Konvensiyasının icraçı katibi İbrahim Ziau deyir ki, Aral gölünün yoxa çıxması dünyanın ən böyük ekoloji fəlakətlərindən biri olmaqla, bölgəyə böyük fəlakətlər gətirməkdədir: "Araşdırmalar göstərir ki, 1984-2015-ci illər arasında bölgədə atmosfer tozunun miqdarı 14 milyondan 27 milyon metrik tona çatıb. Hətta 800 kilometr uzaqlıqdakı yaşayış məntəqələrində də havanın keyfiyyətinə mənfi təsir göstərən bu toz bölgədəki buzlaqların əriməsini sürətləndirir, su böhranını, insan ölümlərini daha da artırır, əkin sahələrinin sürətlə şoranlaşmasına, minlərlə canlının yox olmasına səbəb olur".
BMT rəsmisi qeyd edir ki, gölün quruması toz dumanın sürətlə yayılmasına və səhra küləyinin daşıdığı duz və kimyəvi maddə qalıqları kənd təsərrüfatı sahələrini məhv edir, içməli suları çirkləndirir: "Bilirsiniz, məşhur Aral gölü artıq quruyaraq, çox kiçik hissədə qalıb. O kiçik hissəyə də artıq Aral gölü deyil, Aralqum gölü deyirlər. Aralqum gölü isə bölgədə lazımı atmosfer təminatı yarada bilmir. Üstəlik, səhralaşmaya görə artan və sürətlə yayılan tozlar Sovet İttifaqı dövründə aparılan kimyəvi silah sınaqları tullantılarını da bütün bölgəyə daşıyır. Bu da digər qorxunc fəlakətlərin xəbərçisidir. Həmin bu kimyəvi toz yerli əhalidə tənəffüs orqanlarının xəstəliklərinə və anadangəlmə qüsurların artmasına səbəb olub...".
Sovet İttifaqının pambıqçılıq siyasətində sudan amansız istifadə və çayların yönünün dəyişməsinin də ARAL gölünün hazırkı vəıziyyətə düşməsində əsas rol oynadığı haqda iddialar var: "Aral dənizini qidalandıran Amudərya və Sırdərya çaylarının istiqaməti 1960-cı illərdən Sovet İttifaqı tərəfindən 7 milyon hektar pambıq sahəsinin suvarılması üçün dəyişdirilib. Bu irimiqyaslı suvarma layihələri nəticədə gölü iki yerə böldü, gölün ərazisində qısa müddətdə adalar yarandı. Bununla yanaşı, artan duzluluq səviyyəsi göldə yaşayan bir çox canlı növünü məhv etdi və ekosistem tamamilə dağıldı. Balıqçılıq sənayesi demək olar ki, yoxa çıxdı, paslanmış qayıqlar keçmiş balıqçı şəhərlərində qumlarda çürüdü..."
Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, Aral dənizinin faciəvi sonu dünya üçün SOS olmalıdır: "Əgər dünya öz su ehtiyatlarını qorumasa, üzləşəcəyi ciddi nəticələr tezlilə qapını döyəcək..."
Lamiyə Əhmədli
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Hərbi qulluqçu vəfat edib
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Rektorun kürəkəninə bu qurumda yüksək vəzifə verildi
Bakıda dəhşətli qəza: 3 nəfər ölüb, 1 nəfər xəsarət alıb - VİDEO
Sürücülük vəsiqələrinin verilməsi, dəyişdirilməsi və qaytarılması qaydaları dəyişib - DİN-dən qərar
İlham Əliyevlə Pakistanin Baş naziri arasında telefon danışığı olub - Nələr müzakirə edilib?
Sabah Bakıda yağış yağacaq, rayonlarda isə...
Xırdalanda obyektlər Heydər parkını sürətlə "işğal" edib: bəs camaat neyləsin? - Ekspert həyəcan təbili çalır
Azərbaycan neftinin qiyməti 70 dolları ötdü
Jurnalist komitənin "tədbir siyahısı"na etiraz etdi: "Sahəyə aid olmayan QHT-lər..." - "Məqsəd nədir, təbii ki, pul silməkdir"
Azaraq Azərbaycan ərazisinə keçən iki yeniyetmə erməni geri verilib
45 yaşlı qadının meyiti yaşadığı evdə aşkarlanıb
Tovuzda dəhşətli ailə dramı: oğul anasını öldürdü, bacısıını isə...
Bayram namazı qılınıb
Gəncədə 15 yaşlı uşaq azyaşlını bıçaqlayıb
Şamaxıda 3,2 maqnitudalı zəlzələ olub
Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramıdır
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
“150 ilin söhbəti” kitabı işıq üzü görüb
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
Toyda döyülən şəxs ölüb
"İnter" klubu yarımmüdafiəni transfer edib
İnzaqi "Əl-Hilal" klubu ilə müqavilə imzalayıb
Türkiyədə biznesmen güllələndi - Küçənin ortasında (FOTO)
Donald Tramp və Çin lideri telefonda müzakirə aparıblar
Qəzzada savaş: 18 fələstinli həlak olub
Məhkəmə işi: Oleq Bakinskiyə nə qədər cəza tələb olunub?
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank beş günlük məzənnəni açıqladı
Ölkədən çıxışına qadağa qoyulanlara SMS göndəriləcək
“Sea Breeze”nin həyətində çayxana tikiləcək
Şimali Koreya lideri: "Biz bütün gücümüzlə Rusiyanın yanındayıq"
Pirquluda zəlzələ olub
Qazaxda ağır qəza: cinayət işi açılıb
Prezident İlham Əliyev yeni qanunu imzalayıb
Sabahdan Bakıda leysan olacaq - Xəbərdarlıq
HƏKİM XƏSTƏNİN ÇILPAQ GÖRÜNTÜSÜNÜ YAYDI: "Oturub izləyirəm ki, bir az da məşhurlaşım" - Rəsmi araşdırma başladı VİDEO (Yenilənib)
Yeni təyin olunan hakimlər and içiblər - FOTO
Qəzzada daha 3 jurnalist həlak olub
PKK terrorçuları təslim olub
"Artıq dörd aydır həbsdəyəm, heç kimim, yanıma gələn də yoxdur"
"Şərurlu İsfəndiyar" hakim qarşısında: 40-a yaxın məhkəmə işi var - "Sənin atanla həyat yoldaşın məni niyə məhkəməyə verib?"
Məhkəmə işi: "Zeynal Usubovla dost olmuşam, ortaq biznesimiz olub"
Tramp "Harvard"dan əl çəkmir: Əcnəbi tələbələrin vizaları dayandırılıb - Uniiversitet prezidenti qisasçılıqda günahlandırdı
Gədəbəydə 74 yaşlı qadına qarşı zorakılıq törədilib - İki qurum birgə məlumat yaydı
Rəsmi Bakı Danimarkanı təbrik edib