İÇMƏLİ SU və QURAQLIQ QORXUSU: dünyanın dördüncü ən böyük gölü təqribən 9 dəfə kiçilib, kimyəvi tozlar bölgəni təhlükəyə yuvarlayır - FOTOLAR
06-02-2025 [10:55]
Vaxtilə dünya xəritəsində nəhəng su hövzəsi kimi görünən Aral gölü indi "ağ səhra"ya dönüb, hər yer səhralaşıb, bölgə təhlükəli toz dumanı altında can verir.
Mia.az xarici mətbuata istinadla xəbər verir ki, 1960-cı illərə qədər dünyanın dördüncü ən böyük gölü olan Aral gölü indi demək olar ki, tamamilə quruyub.
Məlumata görə, 68 min kvadrat kilometr ərazini əhatə edən göldə indi cəmi 8 min kvadrat kilometr hissəsində su sahəsi qalıb: "Onun da böyük hissəsi çox dayazlaşıb, belə getsə, çox tezliklə böyük hissəsi səhralaşacaq".
BMT-nin Səhralaşmaya Qarşı Mübarizə Konvensiyasının icraçı katibi İbrahim Ziau deyir ki, Aral gölünün yoxa çıxması dünyanın ən böyük ekoloji fəlakətlərindən biri olmaqla, bölgəyə böyük fəlakətlər gətirməkdədir: "Araşdırmalar göstərir ki, 1984-2015-ci illər arasında bölgədə atmosfer tozunun miqdarı 14 milyondan 27 milyon metrik tona çatıb. Hətta 800 kilometr uzaqlıqdakı yaşayış məntəqələrində də havanın keyfiyyətinə mənfi təsir göstərən bu toz bölgədəki buzlaqların əriməsini sürətləndirir, su böhranını, insan ölümlərini daha da artırır, əkin sahələrinin sürətlə şoranlaşmasına, minlərlə canlının yox olmasına səbəb olur".
BMT rəsmisi qeyd edir ki, gölün quruması toz dumanın sürətlə yayılmasına və səhra küləyinin daşıdığı duz və kimyəvi maddə qalıqları kənd təsərrüfatı sahələrini məhv edir, içməli suları çirkləndirir: "Bilirsiniz, məşhur Aral gölü artıq quruyaraq, çox kiçik hissədə qalıb. O kiçik hissəyə də artıq Aral gölü deyil, Aralqum gölü deyirlər. Aralqum gölü isə bölgədə lazımı atmosfer təminatı yarada bilmir. Üstəlik, səhralaşmaya görə artan və sürətlə yayılan tozlar Sovet İttifaqı dövründə aparılan kimyəvi silah sınaqları tullantılarını da bütün bölgəyə daşıyır. Bu da digər qorxunc fəlakətlərin xəbərçisidir. Həmin bu kimyəvi toz yerli əhalidə tənəffüs orqanlarının xəstəliklərinə və anadangəlmə qüsurların artmasına səbəb olub...".
Sovet İttifaqının pambıqçılıq siyasətində sudan amansız istifadə və çayların yönünün dəyişməsinin də ARAL gölünün hazırkı vəıziyyətə düşməsində əsas rol oynadığı haqda iddialar var: "Aral dənizini qidalandıran Amudərya və Sırdərya çaylarının istiqaməti 1960-cı illərdən Sovet İttifaqı tərəfindən 7 milyon hektar pambıq sahəsinin suvarılması üçün dəyişdirilib. Bu irimiqyaslı suvarma layihələri nəticədə gölü iki yerə böldü, gölün ərazisində qısa müddətdə adalar yarandı. Bununla yanaşı, artan duzluluq səviyyəsi göldə yaşayan bir çox canlı növünü məhv etdi və ekosistem tamamilə dağıldı. Balıqçılıq sənayesi demək olar ki, yoxa çıxdı, paslanmış qayıqlar keçmiş balıqçı şəhərlərində qumlarda çürüdü..."
Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, Aral dənizinin faciəvi sonu dünya üçün SOS olmalıdır: "Əgər dünya öz su ehtiyatlarını qorumasa, üzləşəcəyi ciddi nəticələr tezlilə qapını döyəcək..."
Lamiyə Əhmədli
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Tramp: "Əgər Putin müharibəni dayandırmasa..."
Zelenskidən Tramp-Putin görüşü haqda açıqlama: "Hazırda ilk hədəf atəşkəsdir" - "Putinə sülh üçün daha çox təzyiq lazımdır"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Konfrans Liqası: türk komandası pley-off mərhələsinə yüksəldi
Ege dənizində zəlzələ olub - 4,3 bal gücündə
Şair Kəramət Şükürov küçədə vəfat edib
CHP sədri Kamal Kılıçdaroğluya replika atdı, Ərdoğana mesaj verdi: "Onun xətrinə dəyməmək üçün..."
"O dəqiqə deyirlər ki, Elmar Məmmədyarov ora səfir göndəriləcək”
Türkiyə ilə Suriya arasında yeni sənəd imzalandı - FOTO
Səhiyyə Nazirliyi botoks və dolğularla bağlı əhaliyə müraciət edib
Sabahdan kolleclərə qeydiyyat prosesi başlayır
Naxçıvanda əhalinin sayı artıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
İlhamə Elşadqızının anası məhkəmədə ifadə verəcək
"Tramp Marşrutu”, Çinin sükutu və... - TƏHLİL
Məmməd İsmayıl reanimasiya şöbəsinə yerləşdirilib
Vahid Əhmədov Nəcməddin Sadıkov haqda elə fakt açıqladı ki... - "Heydər Əliyev təpindi, dedi, utanmırsınız?!"
Qəzzada son 24 saatda daha 8 nəfər aclıqdan ölüb
"Təlxək", "dəli", "zay" sözlərinə görə iki müğənni məhkəmədə üz-üzə gəldi - Hakim qərar verdi
Nəcməddin Sadıkov Türkiyədə dindirilib?
Azərbaycandan Ukraynaya növbəti humanitar yardım göndərilib
Rezidenturaya ixtisas seçimi başlayıb
O “əjdaha”dan bizdə niyə yoxdur? - Təbriz VƏFALI YAZIR
Robin Van Persi: ""Fənərbağça" mənim qəlbimdə xüsusi yer tutur"
Joze Mourinyo: "Növbəti mərhələdə böyük komanda ilə qarşılaşacağıq"
"Komo" Alvaro Morata ilə bağlı xəbər yaydı
Ağdərədəki meşə yanğını söndürülüb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Məsud Pezeşkianla Ayətullah Xameneyinin fərqi - TƏHLİL
“Azərişıq” ASC yenidən formalaşdırılacaq - Sədr və və müavinlərin təyinatı necə olacaq?
Prezident İlham Əliyev daha bir qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib
Soyuducunu işə salmaq istədi, “tok” vurub öldürdü
10 ay ərzində 4 anlaşma və 127 milyon manat... - Dövlət Agentliyinin tenderlərinin qalibi kimdir?
Aleksandr Duqin, Doğu Perinçek və Cəmil Ünal
"Kocaelispor" polşalı yarımmüdafiəçini şəhərə dəvət edib
Suriyanın iki naziri Türkiyəyə gəlir
İcra başçısının adının hallandığı qalmaqalı iş... - Məhkəmə başlayıb
"Tottenhem" braziliyalı oyunçu üçün "Mançester Siti"yə təklif göndərib - 50 milyon avro...
"Bayer Leverkuzen" 21 yaşlı oyunçunu heyətinə qatdı
Netanyahu: "HƏMAS-la danışıqlara qapını bağladıq" - "Mən “Böyük İsrail vizyonu”na sadiqəm"
"Əl Nəsr" Kinqsli Komanla anlaşıb
Yevlax sakini Mingəçevirdə bıçaqlandı
Saytlara saxta elan yerləşdirən şəxs saxlanıldı - FOTO