Gürcüstan Rusiya və İrana yaxınlaşır, Ermənistan və Azərbaycan isə... - TƏHLİL
22-06-2024 [17:28]
Avropa İttifaqına yaxınlığı ilə seçilən “eurasianet.org” saytında gedən “Georgia probing closer ties with Iran” (Gürcüstan İranla sıx əlaqələri araşdırır) adlı məqalədə https://eurasianet.org/georgia-probing-closer-ties-with-iran#:~:text=Iran%20has%20floated%20the%20idea,than%20600%20percent%20in%202023. professor Giorgi Sanikidzenin fikirlərinə yer verilib.
O deyir ki, gürcü xalqı cəmi 2 ay əvvəl başqa bir dövlətdə yaşayırdı. Son vaxtlarda Gürcüstanın xarici siyasətində kardinal dəyişikliklər baş verib. Belə ki, 30 ilə yaxın Qərbə can atan Gürcüstan indi Rusiyaya qucaq açıb.
Bugünlərdə isə Gürcüstanın Baş naziri Irakli Kobakhidze mərhum İran prezidentinin dəfn mərasimində iştirak etmək üçün Tehrana getmişdi. Bu səfər Gürcüstanda da, Qərbdə də çoxlarını heyrətdə qoydu. Belə görünür ki, Rusiya ilə yaxınlaşan Gürcüstan Vaşinqton və Brüsselin İran səfərinə göstərə biləcəyi təpkidən qətiyyən narahat deyil. Təbii ki, bu səfər İran tərəfindən məmnunluqla qarşılandı.
İranın Qafqazdakı xarici siyasəti üzrə Tehranda yaşayan ekspert Vəli Kaleji deyib: “Tehran Gürcüstanın İranla münasibətlərində Qərb faktorunun təsirinə düşməməsinə üstünlük verir. Gürcüstanın daxili və xarici siyasətində yeni yanaşmalar Gürcüstan və Rusiya arasında daha sıx münasibətlərə səbəb olarsa, İran bunu alqışlayacaq”.
Bəli, Qərb mediası Gürcüstanın xarici siyasət kursunda baş verən kardinal dəyişiklik barədə dönə-dönə yazır. Rəsmi Tiflisin ABŞ və Avropa İttifaqı ilə əlaqələri zəiflədiyi üçün “Freedom House” son hesabatında “Gürcü Arzusu” hökumətini avtoritar rejim kimi səciyyələndirib. İran isə Rusiya ilə birlikdə belə bir rejimin potensial dəstəkçisi ola bilər.
Göründüyü kimi, Gürcüstanın Rusiyaya doğru geri dönməsi İranın ürəyincədir. Eyni fikri ermənistan haqqında demək olmaz. Çünki Ermənistan nümayişkəranə şəkildə Rusiyadan ayrılmağa can atır və Qərbə doğru irəliləyir. Özü də bu irəliləyiş son dərəcə sürətlə baş verir. İran da bu prosesi yaxından izləyir. Rəsmi Tehran Ermənistanla münasibətləri qoruyub saxlamağa çalışsa da, ancaq rəsmi İrəvanın Qərb üz tutmasından son dərəcə narahatdır. İran rəsmiləri ən yüksək səviyyədə bu narahlığı dilə gətirib. Elə bu səbəbdən də İranın Ermənistanla ümumən yaxşı olan münasibətləri müəyyən dərəcədə gərginləşib və bu gərginlik getdikcə artır.
Cənubu Qafqaz balaca bir ərazidir. Burada yerləşən Ermənistan yüz illərlə bağlı olduğu Rusiyadan qopub Qərbə inteqrasiya olmaq arzusundadır. Son 30 il Qərbdən ciddi dəstək alan Gürcüstan xarici siyasətini 180 dərəcə dəyişərək Qərbə arxa çevirir və Rusiyaya üz tutur. Çinlə əlaqələrini gücləndirir. İrana yaxınlaşır. Azərbaycan isə Rusiya və Qərbə münasibətdə balanslaşdirilmiş siyasət aparmağa üstünlük verir. Yeri gəlmişkən, bu siyasətin əsasını mərhum Heydər Əliyev qoyub.
Mənim baxışıma görə, Azərbaycanın yeritdiyi balanslaşdırılmış siyasət ən optimal yoldur. Yəni hər iki güc mərkəzi ilə dövlət maraqlarını qorumaq naminə anlaşmaq gərəkir.
Azərbaycan olaraq dərin ziddiyyətlərlə dolu olan son dərəcə ədalətsiz bir dünyada yaşayırıq. Belə bir dünyada baş çıxarmaq, öz varlığını qoruyub saxlamaq və inkişaf etmək sıradan bir iş deyil. Ancaq Azərbaycanın Cənubi Qafqazda ciddi üstünlüyü var. Həm əhali, həm də ərazi baxımından Azərbaycan Ermənistan və Gürcüstandan çox üstün ölkədir. Azərbaycanın təbii resursları da ona ciddi üstünlüklər verir. Xüsusən Rusiya-Ukrayna müharibəsindən sonra Avropa İttifaqı Rusiyadan qaz və neft idxalını kəskin şəkildə azaldıb. Qərb bu səbəbdən yaranmış boşluğu Azərbaycanın hesabına doldurmağa çalışır. Bu isə Azərbaycana son dərəcə böyük üstünlüklər verir. Digər tərəfdən isə Türkiyəni öz yanına alan Azərbaycan daha da güclənib. Məsələn, nə Ermənistan, nə də Gürcüstanın Türkiyə kimi sədaqətli müttəfiqi yoxdur. Ona görə də hər iki ölkə zamanla ortaya çıxan reallıqlardan dolayı öz müttəfiqlərini dəyişmək zorunda qalırlar.
Orası da var ki, Cənubi Qafqazın siyasi və ideoloji baxımdan düşmən cəbhələrə bölünməsi bu bölgəni qaçılmaz şəkildə təhlükəyə sürükləyir. Məsələn, biz Ermənistanda Qərblə Rusiya arasında gedən rəqabəti açıq şəkildə görürük. Bu rəqabət onsuz da yaman gündə olan Ermənistanı darmadağın edə bilər. Eyni rəqabət son aylarda Gürcüstanda da müşahidə olunur. Cənubi Qafqazın maraqları baxımından Azərbaycanın təklif etdiyi 3+3 formatı böyük perspektivlərə yol aça bilər. Təəssüf ki, Ermənistan və Gürcüstanın yeni müttəfiq axtarışları Cənubi Qafqaza inkişaf və stabilik gətirə biləcək bu formatın həyata keçməsinə imkan vermir. Qafqaz Evi ideyası isə 100 ildən artıqdır ki, ortadadır. Əvvəl-axır Cənubi Qafqaz ölkələri bu yola üz tutmalı olacaqlar.
Elbəyi HƏSƏNLİ,
SÜRİX
MİA.AZ
"Müxalifət partiyaları 52% səs qazanıb" - Gürcüstan prezidenti
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Gürcüstan seçki: İvanişvilinin partiyası qalib gəlir (Yenilənib)
Nazir, Komitə sədri, Agentlik rəhbəri... - Onların noyabr ayı üzrə qəbul günləri açıqlandı (CƏDVƏL)
"Umico"nun sahibi məhkəməyə verilib
Bakıda dələduzluq edən şəxslər tutulub
Dövlət Xidmətində daha bir əməliyyat: polkovnik-leytenant saxlanılıb
Sabah yağış yağacaq
Şirvanda əməliyyat: saxlanılan var
"Agentura qalib gəlsə, dərhal müvafiq tapşırıq alacaq" - Bidzina İvanişvili xalqa səsləndi
92 yaşlı qadın dəm qazından boğularaq ölüb
Azərbaycan nefti 1.3 dollar bahalaşdı
İSRAİL İRANA ZƏRBƏLƏR ENDİRDİ - Açıqlama + VİDEO
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Almaniya kansleri: "Ukrayna NATO-ya üzv ola bilməz" - "Rusiya ilə müharibə istəmirik"
Mardində daha bir terrorçu öldürülüb
DEPUTATLAR BU TARİXDƏ TOPLANIR: hansı qanunlar dəyişəcək? - SİYAHI
PA rəsmilərinin qəbul günləri açıqlandı - CƏDVƏL
Antaliyada silah alverçiləri tutulub
İmamoğlu "Prezidentliyə namizəd olacaqsınız?" sualına "ayaq yeri" qoydu: "Millət qərar verəcək"
Türkiyə ordusundan PKK-ya ard-arda zərbələr gəlir - Daha 30 terrorçu zərərsizləşdirilib
Rusiya ordusu daha bir qəsəbəni ələ keçirib - Ukraynada
Babək prospektində obyekt yanıb
Bakıda iki məktəbli bıçaqlanıb - DİN xəbəri təsdiqlədi, araşdırma gedir (Yenilənib)
Avropa Parlamentinin Azərbayacana qarşı qətnaməsi - Aİ səfiri XİN-ə çağırıldı, etiraz notası təqdim edildi
DİQQƏT: təmiz bal istəyirsiniz? - FOTO
DOLLARA RƏQİB, YOXSA... - Putinin sözçüsü "Bizim Mərkəzi Bankın sədri bəyənmədi" dedi (FOTOLAR)
Ararat Mirzoyan COP29-a dəvət alıb
İki nüfuzlu mafiya liderindən Baxçalıya tam dəstək gəldi: "Gərəkirsə, can verib, can alarıq" - FOTOLAR
Livanda 11 jurnalist ölüb - 8-i yaralanıb
Prezident daha iki ölkə ilə sazişləri təsdiq edib
İlham Əliyev Sazişə dəyişikliyi təsdiqləyib
Bu qurumda birinci müavin postu ləğv olunub - Prezident fərman verdi
Abşeronda zibilliklərin üstündə evlər tikilir - İH ilə maklerin işbirliyi gələcək üçün böyük təhlükələrə yol açır (FOTOLAR)
Şahbaz Şərif Bakıya gəlir - Açıqlama
AHİK necə dəyişir: Sahib Məmmədov "köhnə komanda"nı sürətlə yola salır, köməkçi və müşavirlər qurumda "rüzigar əsdırir"
Nəsimi rayonunda “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində növbəti tədbir keçirilib - FOTOLAR
Livanda təcili yardım maşınları vurulub: 8 işçi həlak olub - İsrail nəşlərini vermir
"Umico"dan məhsul alanda ehtiyatlı olub - Nələr baş verir?
Saleh Məmmədovun sabiq müşavirinin oğlu ölkədən pul çıxarıb? - “Siracoglu” MMC ilə bağlı iddia yayıldı
Azərbaycan ilə Ermənistan arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası... - İlham Əliyev fərman imzaladı
Xaçaturyan sərhədlərin delimitasiyası üzrə komissiyalar haqqında reqlamenti təsdiqləyib
Türkiyə ordusu İraqda daha 7 PKK-çını zərərsizlşdirib