BİZİM MEYXANAÇILAR
29-01-2024 [12:07]
Qalib ARİF
(“Mənim fikirlərim” silsiləsindən)
***
Bizim meyxanaçılar, ümumiyyətlə meyxana sənəti haqqında danışmaq istəyirəm. Meyxana da söz-şer sənətinin qollarından biridir, insanların müəyyən hissəsi tərəfindən sevilir və izlənilir.
Düşünürəm ki, meyxana hardasa aşıq sənəti kimidir, ola bilsin ki, forma fərqlidir, amma məzmun eynidir. Hər ikisində söz bədahətən, yəni fikirləşmədən, musiqili deyilir, hər ikisində deyişmə əsas cəhətlərdən biridir. Siz meyxana sənətində Şəhriyarla Vahidin, aşıq şerində Səməd Vurğunla Zəlimxan Yaqubun deyişməsini təsəvvür edirsinizmi?! Şübhəsiz ki, bütün müqayisələr qusurludur, amma bu, keyfiyyəti üzə çıxarmağın əsas yoludur. Olsun ki, meyxana bir az çətindir, çünki aşıq şeri sərbəst, qoşma kimi deyilir, meyxana şeri isə, əruz vəznindədir, faktiki olaraq, qəzəldir...
Böyük Şəhriyar şer haqqında “Ürək qanı ilə yaranan sözlər, fikrin şanəsiylə daranan sözlər” deyir. Bəli, yalnız bu halda şer “Tutulmuş gözləri aça bilən söz, illərin üstündən uça bilən söz” olur. Deməli, şair olub söz dalınca düşənin, meyxanaçı, ya aşıq – fərqi yoxdur, ilk növbədə fitri istedadı, yəni “Ürək qanı” olmalıdır ki, sözlər musiqi ahəngi ilə yaransın. Yeri gəlmişkən, şer, poeziya sözlərin musiqisidir, musiqisiz şer cansız cisim kimidir. Sonra, şairin savadı, dünyagörüşü onun istedadını tamamlamalı, yaranan sözlər “Fikrin şanəsiylə” daranmalıdır, şer formasında bir-birinə calanmalıdır. Mübaliğəsiz demək olar ki, hazırda aşıq və meyxana sənətinin əsas uğurlarından biri, bəlkə də birincisi “Ürək qanı”nın - istedadların çox olmasıdır. Amma qusurlar da yox deyildir, hətta ötəri bir baxış da göstərir ki, hər iki sahədə “Fikrin şanəsi”, yəni savad dərəcəsi, dünyagörüşü bir qayda olaraq, mükəmməl deyildir...
Deməli, meyxana şeri də mükəmməl deyildir, amma öz uğurları, qüsurları ilə birlikdə çox maraqlı bir sənət sahəsidir. Kim nə deyir-desin, bu sahənin Ağasəlim, Nizami Rəmzi kimi böyük söz ustadları olub, Ramiz Təkani kimi söz sənətkarı var, mübahisəsiz, mübaliğəsiz əsl şairdir onlar. Onların sözü, şeri düşündürəndir, adamın əlindən tutub qəlbinə girəndir, keçmişi dilləndirən, bu günü göstərən, gələcəkdən xəbər verəndir. Burda da, məzmun oxşar olsa da, formalar bir az fərqlidir. Meyxanaçı şairləri şərti olaraq 3 qrupa - pafoslu, musiqili və mənali – bölsək, Ağasəlim birincilərin, Nizami Rəmzi ikincilərin nümayəndəsi idi, Ramiz Təkani isə üçüncüləri təmsil edir. Ağasəlim hətta qəzəllərini də pafos, coşqu ilə deyirdi, Nizami Rəmzi meyxanaya musiqi gətirdi, Ramiz Təkani isə, fikri, mənanı bir məqsədə çevirdi.
Düşünürəm ki, burda bir məqamı xüsusi vurğulamaq lazımdır. Musiqili meyxana demək üçün müvafiq səs diapazonu və yüksək musiqi duyumu, mənalı meyxana demək üçün isə, müəyyən savad və geniş məlumat bazası lazımdır. Odur ki, hazırda pafoslu (oxu: qışqırıqçı) meyxanaçıların sayı sürətlə artır. Məsələn, Ağamirzə pafoslu meyxana deyir, Rəşad Dağlı də bu yolla gedirdi, hazırda populyar olan Balaəli də uğurla bu yolu davam etdirir. Kərim nə deyirdisə, musiqili deyirdi, Vüqar Maştağalı, Namiq Qaraçuxurlu da bu qəbildəndir. Aydın Xırdalanlı isə, mənaya üstünlük verirdi. Namiq Məna, Oqtay Kamil kimi meyxanaçılar da bu yolla gedir. Təbii ki, hər qrupa azarkeşlik edənlər, meyxana dinləyənlər var. Məsələn, mən mənalı meyxananı sevirəm və dinləyirəm. Bu qrupun parlaq nümayəndəsi olan Ramiz Təkaninin demək olar ki, bütün əsərlərini, şer və qəzəllərini izləyirəm.
Və son olaraq. Bədahətən meyxana, şer demək, həm də musiqili və mənalı demək çətindir, həddindən artıq çətindir. Ümumiyyətlə, söz deyə-deyə fikirləşmək, mənalı suallar, cavablar vermək ancaq dahilərin işidir. Hamı Şəhriyar, Vahid, Vurğun, ya Zəlimxan ola bilmir. Birinin istedadı, o birinin savadı, üçüncünün musiqisi əskik gəlir. Amma meyxanaçı toya gedəcəyi, səhnədə, ya TV-də görünəcəyi vaxtı, ən azı bir-iki gün əvvəldən bilir. Deməli, hazırlaşmaq, meyxananın, qəzəlin mətnini, sözlərini yazmaq və yadda saxlamaq olar. Toyda, ya efirdə isə, bəzi sözləri, hətta fikirləri qafiyəyə və musiqiyə uyğun bədahətən dəyişmək olar. Onda, hazırda meyxana deyişmələrində müşahidə olunan mənasız sözlər, məntiqsiz fikirlər, lazımsız təkrarlar, hecadan və qafiyədən çıxmalar, yersiz pauzalar da azalar, ən əsası isə, dinləyicilər və izləyicilər razı qalar. Meyxanaçının da sözü məna, cibi pulla dolar, adı da ucalar...
MİA.AZ
Abşeronda içki məclisində dava: dost dostunu öldürdü və...
ALİ MƏHKƏMƏ HAKİMİNDƏN ŞOK HƏRƏKƏT: evində canına qıyıb
“Toplum TV”nin daha bir əməkdaşı saxlanılıb? - DİN-dən açıqlama
Prezident İlham Əliyev daha bir sərəncam imzalayıb
PREZİDENT ONLAR HAQDA SƏRƏNCAM İMZALADI - Siyahı
Rektordan maraqlı təyinat - ”Mercedes-Benz"in keçmiş işçisini özünə müşavir götürüb
ANAMA-nın əməkdaşı Şuşada minaya düşüb - 3 qurum birgə məlumat yaydı
Laçının Sus kəndinə 59 ailə köçürülür - Püşk atıldı (FOTOLAR)
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Azərbaycan nefti 2 dollara yaxın bahalaşıb
DEPUTATA SUİ-QƏSD İŞİ: "Fazil Mustafanı dini çıxışlarına görə cəzalandırmaq istəyirdik" - Məhkəmə prosesi
"Azəriqaz" İB-də ikibaşlı oyun: imtahandan keçən xanıma ögey münasibət etiraz doğurdu, qurum rəsmisi reaksiya verdi
İTV-də dəyişiklik - Aparat rəhbəri Baş direktor müavini təyin olunub
Salyanda avtomobil və mal oğrusu tutulub
Xankəndidə silah və sursatlar aşkarlanıb
Bakcell ilə innovasiya dövrü başladı - FOTOLAR
Prezident Ərdoğanın ABŞ-a səfəri təxirə salınıb - Açıqlama
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Qalatasaray" 3 xalı 3 qolla qazandı
Nazir xidməti maşınında qəzaya düşüb
Prezident İlham Əliyev Almaniyadan Vətənə dönüb - FOTOLAR
İlham Əliyev Almaniyada: Kanslerlə birgə mətbuat konfransı keçirildi - "Əslində, sualınız təəccüb doğurur, çünki..." (FOTOLAR)
Bakının Nizami rayonunda dərəbəylikdir - FOTOLAR
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri bağda gəzişərək səmimi söhbət ediblər - FOTOLAR
SƏRHƏDLƏR DƏQİQLƏŞDİRİLiR: nəzərdə tutulan işlərin 35 faizi görülüb
ƏƏSMN-in strukturunda müdir dəyişikliyi olub - Regional idarələrdə kimlərə vəzifələr verilib?
AFFA İntizam Komitəsi "Qarabağ" klubunu cərimələyib
Böhran İdarəetmə Qrupu layihəsinin ilk simulyasiya testi uğurla başa çatdı - VİDEO, FOTOLAR
İLHAM ƏLİYEV BERLİNDƏ TƏDBİRDƏ: "Beləliklə, biz çox məsuliyyətlə davrandıq və..." - FOTOLAR (Yenilənib)
Prezident İlham Əliyev Almaniya XİN rəhbəri ilə görüşüb - FOTOLAR
Nazim Quliyev həbs olunub - Səbəb
Əli Əsədov daha bir qərar imzalayıb
Rusiya müdafiə naziri: "ABŞ Ukraynadakı münaqişəni bilərəkdən uzadır" - "Rusiya bu cür təhdidlərdən çəkinən deyil"
Keçmiş rektor yenidən hakim qarşısına çıxarıldı
Pərviz Şahbazov Biləsuvarda vətəndaşları qəbul edib
Penitensiar Xidmətin sabiq rəisinin ifadəsi yayılıb
Türkiyədə "terror əməliyyatı": daha 19 şübhəli tutulub
Vüqar Dadaşlı Nərimanovda həbs olunub
CHP-dən "Ərdoğanla görüşməyin" deyən Kamal Kılıçdaroğluna cavab verildi: "Gələcəyə yumruq sıxaraq gedəmmərik"
Dəri xərçənginə qarşı ilk peyvənd sınaqdan çıxarılır - İngilis alimləri mühüm kəşfə imza atır
"Kəpəz hospital"da əməliyyat olunan uşaq ölüb