NEFT HASİLATIMIZ NECƏ DÜŞÜR? - Təhlil
24-03-2021 [13:12]
Məhməmməd TALIBLI,
İqtisadçı
***
İkinci Dünya müharibəsi ərəfəsində Azərbaycanda neft istehsalı 23 milyon ton idi. 1949-cu ildən sonra dəniz yataqlarının istismarına başlanması çıxarılan neftin həcmini artırsa da, ümumilikdə 1960-cı illərdən etibarən ölkədə çıxardılan neftin həcmindəki ilbəil azalmalar müşahidə edilməkdə idi.
Mütəxəssislərin proqnozlarına görə, Azərbaycanda 1 milyard tondan çox neft və 800 milyard kubmetr qaz ehtiyatı qalmaqdadır. Son 150 ildə isə ölkəmizin ərazisində 1 milyard 325 milyon ton neft istismar olunub. Gəlin son illərdəki neft hasilatının səviyyəsinə diqqət edək.
Azərbaycanda neft hasilatı:
2008-ci ildə 44,4 mln. ton
2009-da 50,4 mln. ton,
2010-cu ildə 50,8 mln.ton
2011-ci ildə 45,6 mln.ton
2012-ci ildə 43,4 mln ton
2013-cü ildə 43,5 mln. ton
2014-cü ildə 42 mln. ton
2015-ci ildə 41,6 mln. ton
2016-cı ildə 41 mln. ton
2017-ci il 38,7 mln.ton
2018-ci ildə 38,8 mln.ton
2019-ci ildə 37,5 mln. ton
Son 20 ildə əsas trendlərə diqqət edək. 1998-ci ildə neft hasilatı 11,4 milyon ton olmuşdusa, 2009-cu ildə bu rəqəm 50 mln. tona qalxıb. Son 10 ildə neft hasilatının 2009-cu ildə 50,4 mln. tondan 2019-cu ildə 37,5 mln. tona qədər üzüaşağı enişdə 13 mln. ton azalma baş verib. Deməli, son 10 ildə mövcud eniş həddi hətta 1998-ci ildəki ümumi hasilatdan çox olub.
Dövlət büdcəmiz bundan nə qədər faydalana bilib, sualına aydınlıq gətirmək üçün bir neçə il üzrə 1 barel üçün neftin qiymət həddinə diqqət yetirmək kifayətdir. Neftin dövlət büdcəsində qiyməti 2009-cu ildə 75 dollar, 2010-cu ildə 45 dollar, 2011-ci ildə 80 dollar, 2012-ci ildə 80 dollar, 2013-cü ildə 100 dollar götürülüb. Son illərdə neft qiymətlərinin OPEK-in iddia etdiyi 60-80 dollarlıq zolağa yaxınlaşmaması onu deməyə əsas verir ki, bahalı neft qiymətləri də geridə qalıb.
Hər iki kontekstdə(həm hasilat, həm də qiymət) baxımından qiymətləndirəndə məlum olur ki, biz optimist olmağa qətiyyən haqq etmirik. Çünki iqtisadiyyatımız üçün çox mühüm olan 2 əlverişli pozisiyada vəziyyətimız dalana dirənib. Bir tərəfdən neft hasilatındakı kəskin eniş zolağına daxil olmağımızla, digər tərəfdənsə dünyada neftin konyuktur qiymət səviyyəsinin aşağı düşməsi ilə.
Mənfiyə doğru bu cür dəyişmə həddi bizi çox dərindən düşündürməlidir.
MİA.AZ
jpg-1583250709.jpg)
SON XƏBƏRLƏR
ABŞ, Azərbaycan və Ermənistan liderləri bir arada: mühüm sənəd imzalandı, birgə mesajlar verildi - CANLI YAYIM (VİDEO, FOTOLAR) - Yenilənib
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Qəzzada daha 17 nəfər öldürülüb
Ərdoğan: "Milli gəlirimiz ilk dəfə 1 trilyon dolları keçdi"
Prezidentin köməkçisi: “Prezident İlham Əliyev müharibədə qalib gəldi – indi o sülhü qazandı!!!"
Naxçıvan İpoteka Fondu yenidən formalaşacaq
AzTV Su Ehtiyatları Agentliyinin fəaliyyətini tənqid etdi - VİDEO
Türkiyədə güclü yanğın: Çanaqqala boğazı bağlandı, universitet binası boşaldıldı - FOTOLAR
Qəzzada aclıq: daha 4 nəfər ölüb
ABŞ bu ölkə prezidentini narkobaron adlandırdı, başına 50 milyon dollar qoydu: "O, mütləq..."
İsrailin Brüsseldəki səfiri XİN-ə çağırılıb
Almaniya İsrailə silah ixracını dayandırıb - Kansler açıqladı
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
Rəsmi Bakıdan Tbilisiyə açıq dəstək: "Gürcüstanın suverenlik və ərazi bütövlüyü..."
Daşkəsəndə 30 yaşlı qadın baltalanıb (Yenilənib)
Kamran Əliyev vətəndaşları qəbul edib
Kolleclərə qəbulun nəticələri açıqlandı
Çində təbii fəlakət: 10 nəfər ölüb, 33 nəfər itkin düşüb
Güclü külək başlayacaq - Bu tarixdən
AZAL: "Aktauda qəzaya uğrayan təyyarəyə kənardan müdaxilə edilib"
"Trabzonspor" gənc oyunçu ilə 5 illik müqavilə imzalayıb
Nazım Sanqare "Gaziantep FK" ilə müqavilə imzaladı
"Vilyarreal" təcrübəli yarımmüdafiəçi ilə müqavilə imzalayıb
"Kasımpaşa" hollandiyalı sol cinah müdafiəçisi transfer edib
"Bilirəm ki, sabah xəstələnsəm, başımı yerə qoysam..." - Xalq artisti "Bundan sonra özüm üçün yaşayacağam" deyir
Danimarkada məktəbdə qan tökmək istəyən şagirdlər saxlanıldı
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Çağdaş Atan: "Növbəti mərhələyə yüksəlmək istəyirik"
Təhsil deyirsiniz, almışıq, bal deyirsiniz, toplamışıq, indi nə etməliyik?" - Müəllmlər şikayətlənir + VİDEO
Tammy Abraham: "Əlimdən gələni etməyə çalışıram"
Ole Qunnar Solskjaer: "Qazandığımız üçün xoşbəxtəm"
"Sivasspor" Luan Kamposla anlaşıb
Mərkəzi Bank sədri özünə daha bir müşavir götürüb
12 illik təhsil sisteminə keçilir? - Nazirlikdən açıqlama
Bu bankların əmlakları hərraca çıxarıldı
Rezidenturaya qəbul imtahanının 2-ci mərhələsi keçiriləcək
AZAL-ın sabiq prezidenti: "Xahiş edirəm, məndən əl çəksinlər" - "Bunlar manyakdırlar, mən o qədər pulu götürüb hara gedə bilərəm ki?"
Ağdərədə meşədə yanğın başlayıb
Rəsmi Moskva üçün "Rus dili" məsləsi: TAKTİKİ BƏHANƏ, YOXSA...
Azərbaycan nefti 67 dollara endi
İsrail Təhlükəsizlik Şurası Qəzzaya nəzarət planını təsdiqləyib - HƏMAS necə "ovlanacaq"?