Oxu tar, oxu tar! - Qarabağın məşhur aşığı Aşıq Valehin nəticəsi Qurban Pirimovun həyatı...
31-10-2020 [21:23]
Nurlanə Əliyeva,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
***
Əfsanəvi tarzən, respublikamızın ilk Xalq artisti Qurban Pirimovun doğum günüdür.
Ruhu şad olsun!
Oxu, tar, oxu, tar!…
Səsindən ən lətif şe’rlər dinləyim.
Oxu, tar, bir qadar!…
Nəğməni su kimi alışan ruhuma çiləyim.
Oxu, tar!
Səni kim unudar?
Ey geniş kütləmin şirini, şərbəti,
Alovlu sənəti!..
Hər dəfə görkəmli tarzən, muğamlarımızın mahir ifaçısı QURBAN PİRİMOVa qulaq asanda, yadıma nakam şairimiz Müşfiqin bu misraları düşür: “Oxu tar, səni kim unudar?".
Tar sənətimiz, muğamlarımız yaşadıqca ölməz sənətkarımız Qurban Pirimov da bu sirli, sehrli alət kimi həmişə seviləcək, xatırlanacaq, ürəklərdə yaşayacaqdır!..
Qurban Pirimov 1880-ci ilin oktyabrında Şuşa qəzasının Abdal Gülablı kəndində dünyaya gəlib. XVIII əsrdə Qarabağın məşhur aşığı olan Valehin nəticəsidir.
Qurban Baxşəli oğlu Pirimov XVIII yüzildə Qarabağda məşhur olmuş Aşıq Valehin nəticəsidir.
O, XIX yüzilin sonlarında ifaçılıq etməyə başlayıb, həm solo, həm trio, həm də orkestrin tərkibində mahir ifalar nümayiş etdirib. Hələ 15 yaşında olanda, müəllimi Sadıqcanın xeyir-duasını alan Qurban Pirimov, Qarabağ el şənliklərində seçilən görkəmli xanəndələri müşaiyət edib; toyların birində xanəndə İslam Abdullayev onu bir yerdə işləməyi təklif edib. 1905-ci ildə Qurban Pirimovun taleyində uğurlu dönəm olub; çünki Gəncə toylarının birində Cabbar Qaryağdıoğlu onun tar çalmağını bəyənir və İslam Abdullayevin razılığı ilə gənci özü ilə Bakıya gətirib.
Tarzən 1905-ci ildən, ustad müğənni Cabbar Qaryağdıoğlu və Saşa Oqanezaşvili ilə birlikdə musiqi üçlüyü yaradıb; həmin muğam üçlüyü 20 ilə qədər öz fəaliyyətini davam etdirib.
Q.Pirimov həmin fəaliyyəti dövründə ün qazanıb, müxtəlif yerlərdə Qafqaz, Orta Asiya, Kiyev, Moskva və İranda qastrol səfərlərində olub. Onun ifa etdiyi muğamlar 1906-1916-cı illər ərzində Riqa, Varşava və Kiyev şəhərlərində "Potte", "Sport-Rekord", "Qrammafon" firmaları tərəfindən qrammofon valına yazılıb.
Qurban Pirimov dramatik və musiqili səhnə əsərlərində tarda ifaları ilə şöhrətinə şöhrət qatıb. O, Üzeyir Bəy Hacıbəylinin 1908-ci ildə ilk dəfə tamaşaya qoyulan "Leyli və Məcnun" əsərində orkestrin solisti olub, tarda ifa edib.
Qurban Pirimov 1920-ci ildən ömrünün sonunadək Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti olub. O, Qliyerin "Şahsənəm" operasının tamaşaya qoyulmasında bilavasitə iştirak edib. Eyni zamanda, 1934-cü ildə Tiflisdə keçirilən “Zaqafqaziya xalqlarının Olimpiadası”nda birinci yeri tutub; habelə 1939-cu ildə Moskvada keçirilmiş “Musiqiçilərin Ümumittifaq Baxışı”nın qalibi olub.
Ü.Hacıbəyli ilə, M.Maqomayevlə, Z.Hacıbəyovla yaxından dostluğu,həmçinin yaradıcılıq münasibətləri Q.Pirimovun Azərbaycan professional musiqisinin inkişafında da müstəsna rolundan xəbər verir. Niyazi, Q.Qarayev, T.Quliyev, F.Əmirov, S.İbrahimova kimi bəstəkarlar tarzən Pirimovun iştirakı ilə bir neçə muğam, xalq mahnı və təsniflərini nota yazıblar.
Qurban Pirimov həmçinin pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. Belə ki, o, 1925-ci ildə Ü.Hacıbəylinin başçılığı ilə muğam proqramının hazırlanmasında da yaxından iştirak edib.
1929-cu ildə Azərbaycan SSR-nin Əməkdar Artisti, 1931-ci ildə isə respublikanın Xalq Artisti adına layiq görülüb.
Qurban Pirimov, eyni zamanda, musiqidən dərs deyib. Onun tələbələri arasında Azərbaycan SSR Xalq Artistləri Bəhram Mənsurov, Həbib Bayramov və Sərvər İbrahimov da olub.
Nabat xanım Ağalar qızı ilə ailə həyatı qurub və bu nikahdan Əsgər, Sara, Tamara və Ədilə adlı dörd övladı dünyaya gəlib.
1965-ci il avqustun 29-da Bakı şəhərində vəfat edib və Fəxri xiyabanda dəfn olunub.
Azərbaycan tar ifaçılığı məktəbinin görkəmli nümayəndələri Hacı Məmmədov, Məmmədağa Muradov, Həbib Bayramov, Zərif Qayıbov, Əliağa Quliyev, Sərvər İbrahimov onun tələbələri olub.
Bu gün unudulmaz tarzən, Azərbaycanın Xalq artisti Qurban Pirimovun yolunu davam etdirənlərdən biri də onun nəticəsi Asim Pirimovdur.
Hər gün böyük şövqlə çalan və ulu babasının adını doğrultmağa çalışan Asim Pirimov bizim də sevimlimizdir. Hələlik musiqi məktəbində təhsil alan Asim Pirimov “Qarabağ şikəstəsi”, “Pıçıldaşan ləpələr”, “Ala gözlüm”... və digər mahnı, muğam və romansları özünəməxsus tərzdə ifa edir.
Əfsanəvi tarzən respublikamızın ilk Xalq artisti Qurban Pirimov-a Allahdan rəhmət diləyir, onun nəticəsi Asim Pirimova həyatının gələcək dönəmlərində böyük uğurlar, sevinclər arzulayırıq!
...Hər dəfə görkəmli tarzən, muğamlarımızln mahir ifaçısı Qurban Pirimova qulaq asanda, yadıma nakam şairimiz Müşfiqin bu misraları düşür: “Oxu tar, səni kim unudar?".
Tar sənətimiz, muğamlarımız yaşadıqca ölməz sənətkarımız Qurban Pirimov da bu sirli, sehrli alət kimi həmişə seviləcək, xatırlanacaq, ürəklərdə yaşayacaqdır!
Mia.az
Premyer Liqa: növbəti turun təyinatları bəlli olub
Ağdərədə qumbaraatan və pulemyot tapılıb
Türkiyə kubokunun təqvimi açıqlandı
Əməkdar artist Rahib Əliyev vəfat edib
Daha bir sosial media fenomeni tutulub - Xanımı ilə birgə
Qəzzada yardım gözləyənlər bombalanıb: 6 nəfər ölüb, yaralılar var
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
SABİQ NAZİRİN OĞLU İSTİNTAQA İFADƏ VERDİ - 400 minlik iddia ilə bağlı sensasion məlumat yayıldı
BRÜSSELDƏ "ÜÇTƏRƏFLİ GÖRÜŞ": ABŞ-ın təşəbbüsü Cənubi Qafqazda gərginliyi artıracaq – TƏHLİL
"Kinematoqrafiya haqqında" qanunun yenilənməsi məqsədilə işçi qrupu yaradılıb - ARKA-dan açıqlama
“1961-ci il Paris qətliamı" ilə bağlı qərar qəbul edildi - 300 insanın tarixi haqqı tanınacaqmı?
Əli Əsədov peşə təhsili üzrə yeni qərar imzalayıb
Latviya XİN rəhbəri istefa verib
“Azneft”in keçmiş rəhbəri SOCAR-da yeni vəzifəyə təyin edildi
Şərqşünas alimin azərbaycanlıların soyqırımına dair məqaləsi Tehranda çap olunub - FOTOLAR
Vilayət Eyvazov 238 nəfərlə bağlı rəislərə tapşırıq verib, 34 qazi isə polisə işə götürülüb - VİDEO
Sergen Yalçın sevgi hekayəsi ilə yenidən gündəmə gəldi - FOTO
Bolqarıstanda hökumət 3-cü dəfə də qurula bilmədi - Ölkə növbədənkənar seçkiyə gedir
Qəzzada savaşın 174-cü günü: ölənlərin sayı 32552 nəfərə çatıb
PKK tərəfdarları hava limanında fransız məmurlara hücum çəkib - Türkiyəyə etap olunan şəxsə görə
Aparıcı bloggerlərin dələduzluğunu ifşa elədi: "Bunların gizli “smm” xidmətləri var..."
"Mənə deyir ki, "sən kimsən əəə" - Jurnalist "Azərişıq" ASC-nın rəhbərindən şikayətlənib
Emin Ağalarov: "Putinin qərarı əsas rəhbər tutulacaq" - "Bunun üçün 150 milyon dollar lazım olacaq"
Baş Prokurorluğun keçmiş mətbuat katibi vəfat edib
İngilislərin İstanbuldakı seçki ilə bağlı proqnozu: "Müxalifət çöküb, buna görə..."
Daha bir bankı əmlakları satışa çıxarıldı
Gimnastlarımız Qran-pri turnirinə qatılacaq
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Məktəblərə işə qəbul müsabiqəsi üzrə təkrar müsahibə keçiriləcək
SOCAR rəhbərindən daha bir dəyişiklik - "Azneft"in baş direktoru vəzifədən çıxarıldı, yeni təyinat oldu
Səbinə Əliyeva Xankəndidə erməni əsilli sakinlərlə görüşüb
ABŞ Yəməndəki husilərin mövqeyini bombalayıb
YAP qarşıdakı seçkidə bu deputatlardan imtina edəcək? - SİYAHI
Magistraturaya qəbul: qeydiyyat başlayıb
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsi barədə qərar verdi - Açıqlama
Lənkəranda qəza: ata və oğul ölüb
Xankəndidə silah-sursat aşkarlanıb
Pensiyaya çıxan məşhur müğənni məbləğin azlığından şikayətləndi: "Pensiyaçıların Allahdan başqa yardımçıları yoxdur..."
Fələstinli cərrah Qlazqo Universitetinin rektoru seçilib
İstanbulda magistral yolda maşın atəşə tutulub - Yaralılar var
Energetika Nazirliyində kollegiya iclası keçirilib