Vəfat edəcəyini öncədən bilən Asəf Zeynallı: "O əsəri divardan kağıza köçürün, qoymayın divarda qalsın”
27-10-2020 [16:01]
Nurlanə Əliyeva,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü
***
Onu 23 yaşlı dahi də adlandırırlar. Son əsərini xəstəxanada divara yazan Asəf Zeynallı: "Bu, mənim simfoniyamdır. Öləcəyimi bilirəm. O əsəri divardan kağıza köçürün, qoymayın divarda qalsın”...
Bu gün Azərbaycan musiqi xəzinəsinə dəyərli incilər bəxş edən, xalq musiqisinin mahir təbliğatçısı, istedadlı bəstəkar ASƏF ZEYNALLININ xatirə günüdür.
Cəmi 23 il yaşayan Asəf Zeynallı Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında professional bəstəkarlıq təhsili almış ilk bəstəkardır.
Asəf Zeynallı “Uşaq süitası” ilə Azərbaycan uşaq musiqisinin başlanğıcını qoyub.
O, 1909-cu il aprelin 5-də Dərbənddə anadan olub. Elə burada da kiçik yaşlarında nəfəs alətləri üzrə təhsil alır. Bir müddət sonra ailəsi ilə Bakıya köçən Asəf Zeynallı təhsilini musiqi məktəbində davam etdirir.
Məşhur bəstəkar Mstislav Rastropoviçin atasından violençel dərsi alan A.Zeynallı 1923-1926-cı illərdə Bakı musiqi texnikumunda təhsil alır. 1931-ci ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq şöbəsində, Üzeyir Hacıbəyovun sinfini bitirir və ilk peşəkar bəstəkar adını alır.
Konservatoriyada oxuyarkən A.Zeynallı Üzeyir Hacıbəylinin dərslərini böyük səbirsizliklə gözləyirdi. Onun yaradıcılığında dahi bəstəkarın böyük rolu olub. Üzeyir bəydən xalq musiqisinin əsaslarını öyrənən Asəf Zeynallı sonralar Azərbaycanın ən uzaq guşələrinə gedərək xalq mahnılarını toplayır. Gənc bəstəkar Konservatoriyada Qərbi Avropa və rus klassik musiqisi dərnəyini yaradır.
Asəf Zeynallı təhsil almaqla yanaşı, Türk İşçi Teatrında və Konservatoriyanın nəzdindəki musiqi məktəbində işləyib. Qara Qarayev, Tofiq Quliyev, Cövdət Hacıyev kimi görkəmli bəstəkarlar onun şagirdləri olub.
Asəf Zeynallı Səid Rüstəmov, Əşrəf Həsənov və Fuad Əfəndiyevlə birgə “İbtidai not savadı” dərsliyini tərtib edib.
İlk milli romansların, fortepiano və skripka üçün miniatür pyeslərin, ilk simfonik nümunələrin müəllifi kimi Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixinə daxil olub. Avropa musiqisinin nəzəri əsaslarını dərindən mənimsəyən bəstəkar onları xalq musiqisi ilə sintez edərək orijinal əsərlər yaradıb.
Onun “Ölkəm”, “Sərhədçi”, “Sual”, “Çadra”, “Seyran” və digər romansları bu gün də sevilir. O, “Uşaq süitası” ilə Azərbaycan uşaq musiqisinin başlanğıcını qoyub.
İstedadlı bəstəkar “Sarı gəlin”, “Səndən mənə yar olmaz”, “O qara qaşlar” və digər xalq mahnıları üzərində işləyib, çoxlu sayda xalq mahnılarını nota salıb. Onun “Lay-lay“, “Günlər“ pyesi, “Çahargah”, “Durna”, “Muğamsayağı” əsərləri kamera musiqisi üçün yeni üfüqlər açıb. Gənc bəstəkarın “Fraqmentlər” süitası Azərbaycan musiqisində ilk simfonik əsərdir.
Asəf Zeynallı 1929-1931-ci illərdə türk (Azərbaycan) fəhlə teatrında musiqi bölməsinin müdiri və Azərbaycan musiqiçiləri birliyinin sədri vəzifəsində çalışıb.
O həmçinin türk (Azərbaycan) fəhlə teatrında oynanılan Cəfər Cabbarlının "Sevil", "Qayıdış", X. Nəzirli və S. Rüstəmin "Alov", A. Həmidin "Hind qızı", V. Kirşonun "Küləklər şəhəri" əsərlərinə musiqi bəstələyib.
Asəf Zeynallı 70-ə yaxın Azərbaycan xalq mahnılarını nota alır. Azərbaycan musiqi folkloru nümunələrinin toplanması üçün Qarabağa səfər edir və orada da ağır xəstələnir. Qarın yatalağına tutulan bəstəkar müalicə almaq üçün Bakıya qayıdır.
Xəstəxanada ikən ölümün yaxınlaşdığını hiss edən Asəf Zeynallı qardaşından əsərinin divardan kağıza köçürülməsini xahiş edir. O qardaşına deyir: Bu, mənim simfoniyamdır. Öləcəyimi bilirəm. O əsəri divardan kağıza köçürün, qoymayın divarda qalsın”.
Asəf Zeynallı 1932-ci il oktyabrın 27-də, istedadının çiçəkləndiyi bir vaxtda, ömrünün 23-cü baharında dünyasınl dəyişir. Lakin onun son vəsiyyəti çox təəssüf ki, yerinə yetirilmir. Səbəbi isə bu günə kimi müəmma olaraq qalır. Bəzi mənbələrdə bu əsərin “Bakı” simfoniyası olduğu bildirilir...
Bu gün onun həyatdan köçməsindən 88 il ötür.
Xalqımız istedadlı bəstəkarını heç vaxt unutmur. Onun təhsil aldığı musiqi texnikumu - indi Azərbaycan Milli Konservatoriyanın nəzdindəki Bakı Musiqi Kolleci ölməz bəstəkarın adını daşıyır.
Cəmi 23 il yaşamış bəstəkarın ürəyində həyata keçirə bilmədiyi neçə-neçə yaradıcılıq niyyətləri yarımçıq qaldı.
...Deyirlər, insan iki ömür yaşayır - sağlığında və öləndən sonra. O, xalqının sənətkar oğlu kimi yaşadı. Elə yaşadı ki, öləndən sonra da ölmədi. Gözəl insani keyfiyyətləri, fitri istedadı, ürəkləri riqqətə gətirən musiqisi ilə qəlblərə ömürlük həkk olundu. Həmişə, hər an öyrənilməyə, nümunə göstərilməyə layiq irs qoyub getdi...
MİA.AZ
İsrail Suriyanı yenə bombalayıb
Şimali Kipr Türk Respublikasında şirin su qaynağı tapıldı
Polşa ilə Macarıstan arasında diplomatik gərginlik - Səfir geri çağırıldı, əlaqələr minimuma endirildi
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Əliyevlə Berdiməhəmmədov Şuşada naharda - FOTOLAR
Ermənilər Bakıda məhkəmədə: Harutyunyan, Qukasyan, Sahakyan, İşxanyan, Levon Mnatsakanyan... - FOTOLAR
II və III ixtisas qrupları üzrə qəbulun nəticəsi açıqlandı: kimlərin nəticəsi ləğv edilib? - Ən yüksək bal toplayanlar bəlli oldu
Laçın meşəliyində yanğən: Sus kənd sakini olan 3 nəfər saxlanıldı - Rəsmi məlumat yayıldı (Yenilənib)
"İsrailin təcavüzü bütün bölgəyə təhlükə yaradır" - Ərdoğan Əhməd Şara ilə müzakirə aparıb
"Rizespor" Ali Sou ilə müqaviləni yeniləyib
"Beşiktaş" bu transferi ləğv etdi - RƏSMİ AÇIQLAMA
"Napoli" Noa Lanqla anlaşıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Məşhur jurnalistin ittiham aktı bəlli oldu - Nə qədər həbs gözləyir?
Fransanın Baş Qərargah rəisi Ankaraya gəlib - FOTO
Böyük Britaniyada seçki: səsvermə yaşı 16-ya endirildi
Bakı şəhər prokurorluğunda əməliyyat müşavirəsi keçirilib
Rəsmi Moskva: "Ukraynadan təkliflər gözləyirik"
Rəsmi Pekin İsraili qınayıb - "Suriyanın suverenliyinə hörmət edin!"
Pakistanda sel - Son 24 saatda 28 nəfər ölüb, 90 nəfər yaralanıb
Zəfərimiz - Heydər Əliyev ideyalarının təntənəsidir
Üç fələstinlinin evi partladılıb, toqquşma olub - Yaralılar var
Kəngərli kəndinə daha 43 ailə köçürülüb (Yenilənib)
Cude Bellinqhem futboldan 3 ay uzaq olacaq
"Brentford" 34 yaşlı futbolçunu transfer edib
"Leyptsiq" Yohan Bakayoko ilə anlaşıb
"Kocaelispor" Bruno Petkoviçi transfer edib
"Sakaryaspor" sol cinah müdafiəçisi transfer edib
Zədədən yeni sağalan Neymar qol atdı
Davinson Sançesə İtaliya liqasından təklif var - 20 milyon avroluq
YAP-da dəyişiklik - Mərkəzi Aparat rəhbərinə müavin təyin olunub
EXPARGO-nun gətirdiyi uşaq qidası zay çıxıb - Şikayət
Əliyev və Berdiməhəmmədov Yeni Şuşa məscidinin tikintisi ilə tanış olublar - FOTOLAR
Respublika çempionu kanalda boğulub
Sabah isti hava olacaq
Cəbrayıl könüllüləri ilk dəfə ərazidə fəaliyyətə başlayıb
Maykl Cordan ofsiantlara elə məbləğdə şirinlik verdi ki...
"Yol-nəqliyyat hadisələrinin təsnifatı: səbəb və nəticələrin təhlili” adlı ictimai müzakirə keçirildi – VİDEO, FOTOLAR
Azərbaycan və Qazaxıstan XTQ heyəti arasında döyüş təcrübə mübadiləsi aparılıb - Açıqlama
Qəzzada daha 85 nəfər ölüb