02-04-2017 [10:55]
Apardığımız araşdırmalar nəticəsində bəlli olub ki, orta məktəblərdə ədəbiyyat fənni ya çox zəif keçirilir, yaxud da zərərəli iatiqamətlərdə tədris aparılır.
Mütəxəssislər isə bunun gələcəkdə ictimai şüurun formalaşması və möhkəmlənməsi baxımından pis nəticə verəcəyini bildirir. Bəs görəsən, ədəbiyyat fənninə olan bu laqeyd münasibət nədən doğur?
Mövzu ilə bağlı münasibət bildirən şərqşünas, araşdırmaçı-yazar Vüsal Hətəmov bildirdi ki, müəllimlərin bu dərsi keçməməsində bir çox səbəblər var: "Burada həm iqtisadi tərəf, həm müəllimlərin bilgi məsələsi, həm də milli düşüncənin inkişafına qarşı təxribat amilini qeyd etmək lazımdır. İqtisadi tərəfi budur ki, ali məktəblərə qəbul testlərində ədəbiyyatdan sual az düşür. Buna görə də repititorluq edən müəllimlər məcburdurlar ki, əsas diqqəti Azərbaycan dilinin qrammatikasına yönəlstsinlər. Çünki ali məktəblərə imtahan verən şagirdlər zəif bal toplasalar, həmin müəllimin əlavə dərs hazırlığına gələn olmayacaq. Bundan başqa, bir çox müəllimlər qeyd edir ki, məktəb direktorları onları məcbur edir. Bəli, məktəb direktorları göstəriş verir ki, Azərbaycan dili-ədəbiyyat müəllimləri Azərbaycan dilinin qrammatikasının tədrisinə üstünlük versinlər. Çünki şagirdlər imtahanlar zamanı yüksək göstərici göstərməlidirlər. Ədəbiyyatdan isə sual az düşdüyü üçün ədəbiyyat fənninə vaxt ayırmaq səmərəli deyil”.
Vüsal Hətəmov həmçinin bildirdi ki, bu sahədə müəllimlər, filoloqlar ədəbiyyat dərslərini yalnız nəzəri qaydalar əsasında öyrəndiklərindən klassiklərimizin əsərlərini tam mənimsəyə bilməyiblər: "Filoloq, ədəbiyyatçı müəllimlərin bir çoxu əski əlifbanı, ərəb-fars dilini bilmədikləri üçün klassiklərimizi tanımırlar, başa düşmürlər, buna görə də onlarda maraq yoxdur. Düzdür, filologiya fakültəsində sözügedən fənlər tədris edilir, amma bu səthidir, tədqiqat aparacaq dərəcədə deyil. Budur ki, ən böyük ədəbi tədqiqatçılar filoloq və ədəbiyyatçılar arasından deyil, şərqşünaslar arasında yetişir. Halbuki filoloqlar bunu şərqşünaslardan daha yaxşı bilə bilərlər. Çünki onlar bu elmin mənimsəmə metodunu bilirlər. Lakin təəssüf ki şərq dillərini bilmədikləri üçün həmin metod onların işinə yaramır.
Universitetlərdə filologiya fakültəsində oxuyan tələbələr ədəbiyyat sahəsində nəzəri qaydaları, ədəbi tarixi xronologiyaları, klassiklərimizin həyat və yaradıcılığı haqda ümumi əsasları bilirlər. Amma hansısa qəzəlin izahını verməkdə çətinlik çəkirlər”.
Şərqşünas onu da qeyd edib ki, tariximizi öyrənmək üçün biz ədədbiyyata müraciət edirik: "Dəvdək Alban çarı Cavanşirin ölümünə dair mərsiyəsə yazıb. Bu haqda ədəbiyyat dərsində keçirilməsə, şagird buna daha heç yerdə rast gəlməyəcək. Diqqətlə baxsaq, görərik ki, tarixdə ən çox yadda qalan tarixi şəxsiyyətlər ədəbiyyatla bağlı olan şəxslərdir. Misal üçün səfəvilər sülaləsi arasında ən çox yadda qalan şəxs Şah İsmayıldır. Çünki həm də şair idi. Halbuki səfəvilərdən sonra hakimiyyətdə olan Nadir Şahın fəth etdiyi ərazi Şah İsmayılın fəth etdiyi ərazidən çox idi. Amma Nadir Şah şair olmadığı üçün sonrakı tarixi dövrlərdə Şah İsmayıl qədər ürəklərə yol tapa bilmədi. Həmçinin tarixi şəxsiyyətlərimizin ideoloji portretini cızmaq, xarakterik mənəvi simasını təsvir etmək istəyəndə də yenə köməyimizə onların özlərinin, habelə müasirlərinin əsərləri, ədəbi nümunələri çatır”.
Müsahibimiz ədəbiyyat dərsinə qarşı soyuq münasibəti təxribat adlandırdı: "Ədəbiyyat dərsinin zəif tədrisi yeniyetmə və gənclərdə milli şüurun formalaşmasını ləngidir, daha təhlükəlisi isə budur ki, məhv edir. Misal üçün Seyid Nigarini, Natəvanı tanımayan millətə qarşı erməni tarixçiləri rahat şəkildə iddia qaldıra bilər ki, bura tarixən sizin deyil. Necə ki, Alban xristian kilsələrini öz xristian məbədləri kimi qələmə verirlər.
Qeyd edim ki, bizi bir millət kimi sovetlər dönəmində xilas edən ədəbiyyatımız oldu. 70 il bizə ateizmdən dərs deyilsə də, xalqımız Nəsimi, Füzuli, Xətai, Sabir və digərləri vasitəsilə tarixi milli kimliyimizi unutmadı. Təkrar deyirəm, hazırda məktəblərdə ədəbiyyat dərslərinə ciddi fikir verilməməsi, hətta bəzi müəllimlərin ədəbiyyat dərsi saatında ədəbiyyat dərsi əvəzinə Azərbaycan dilinin qrammatikasını keçməsi sırf təhlükədir. Nizamidən, Nəsimidən, Füzulidən, Sabirdən zövq ala bilmləyən gənclik narkomaniyadan, əxlaqsız işlərdə zövq axtaracaq. Öz tarixi şəxsiyyətlərini, mütəfəkkirlərini tanımayan insan sabah asanlıqla bu millətə, xalqa dönük çıxacaq və təbii ki, gənclərin sorağı İŞİD sıralarından gələcək...”.
Prezident Ərdoğanın ABŞ-a səfəri təxirə salınıb - Açıqlama
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Qalatasaray" 3 xalı 3 qolla qazandı
Nazir xidməti maşınında qəzaya düşüb
Prezident İlham Əliyev Almaniyadan Vətənə dönüb - FOTOLAR
İlham Əliyev Almaniyada: Kanslerlə birgə mətbuat konfransı keçirildi - "Əslində, sualınız təəccüb doğurur, çünki..." (FOTOLAR)
Bakının Nizami rayonunda dərəbəylikdir - FOTOLAR
SƏRHƏDLƏR DƏQİQLƏŞDİRİLiR: nəzərdə tutulan işlərin 35 faizi görülüb
ƏƏSMN-in strukturunda müdir dəyişikliyi olub - Regional idarələrdə kimlərə vəzifələr verilib?
AFFA İntizam Komitəsi "Qarabağ" klubunu cərimələyib
Böhran İdarəetmə Qrupu layihəsinin ilk simulyasiya testi uğurla başa çatdı - VİDEO, FOTOLAR
İLHAM ƏLİYEV BERLİNDƏ TƏDBİRDƏ: "Beləliklə, biz çox məsuliyyətlə davrandıq və..." - FOTOLAR (Yenilənib)
Prezident İlham Əliyev Almaniya XİN rəhbəri ilə görüşüb - FOTOLAR
Nazim Quliyev həbs olunub - Səbəb
Əli Əsədov daha bir qərar imzalayıb
Rusiya müdafiə naziri: "ABŞ Ukraynadakı münaqişəni bilərəkdən uzadır" - "Rusiya bu cür təhdidlərdən çəkinən deyil"
Keçmiş rektor yenidən hakim qarşısına çıxarıldı
Pərviz Şahbazov Biləsuvarda vətəndaşları qəbul edib
Penitensiar Xidmətin sabiq rəisinin ifadəsi yayılıb
Türkiyədə "terror əməliyyatı": daha 19 şübhəli tutulub
Vüqar Dadaşlı Nərimanovda həbs olunub
CHP-dən "Ərdoğanla görüşməyin" deyən Kamal Kılıçdaroğluna cavab verildi: "Gələcəyə yumruq sıxaraq gedəmmərik"
Dəri xərçənginə qarşı ilk peyvənd sınaqdan çıxarılır - İngilis alimləri mühüm kəşfə imza atır
"Kəpəz hospital"da əməliyyat olunan uşaq ölüb
Bəkir Orucov: "Mən arxası, pulu olmayan, öz zəhməti ilə bu pilləyə çatan generaldım"
“GSMA M360 Eurasia 2024” konfransında ən son rəqəmsal tendensiyalar müzakirə ediləcək
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Şolts: "Bakıda noyabrda keçiriləcək COP29 da uğurlu olacaq"
XİN sözçüsündən Avropa Parlamentinin qətnaməsinə reaksiya: "Bu, açıq siyasi sifarişindən başqa bir şey deyil"
Sensasion olay: partiya fəalı şantaj üçün özünü yerə atdı və... - Ancaq telefon çəkilişi iyrənc niyyəti deşifrə edib (VİDEO, FOTOLAR)
Şirvanda əməliyyat: saxlanılanlar var - FOTO
Nəsimi rayonunda akademik Zərifə Əliyevaya həsr olunmuş adlı tədbir keçirilib - FOTOLAR
“Neftçi”nin şikayətinə "yox" deyildi
Kılıçdaroğlu CHP sədrinə "təpindi": "Sarayla müzakirə deyil, mübarizə apararlar" - "Ərdoğanın qərarlarına ortaq olma"
"MOSSAD HƏMAS LİDERLƏRİNİ ÖLDÜRMƏLİ, QƏZZA İSƏ YOX EDİLMƏLİDİR" - İsrailli nazir hökumətə səsləndi
Azərbaycan hökuməti Qorxmaz İbrahimliyə cərimə ödəyəcək - Qərar