Hüzrdə “iqra” oynayan molla, toyda “bəh-bəh”li tamada… - Təbriz VƏFALI YAZIR
30-07-2025 [18:09]
Təbriz VƏFALI
***
Yaxşı xatırlayıram, mən uşaqikən kəndimizdə toy mərasimlərinin keçirilməsi üçün “palatka”lar, çadırlı mağarlar qurulardı. Səhər çağı mağarın açılışı olardı, oynamaq, yeyib-içmək məclisi saat 19:00-dək davam edərdi.
Məclisi idarə edən tamadaları dinləmək üçün tay-tuşlarımla “palatka”ların arxa tərəfində oturar, saatlarca tamadaların maraqlı söhbətlərinə qulaq asardıq.
Həmin vaxtlarda hər kəs tamadalıq edə bilməzdi. Tamada mütləq toy adət-ənənəsini, poeziyanı, xalq yaradıclığını, folkloru əzbər bilməli, şeiri intonasiya ilə deməli idi. Çünki məclis əhlindən bəziləri tamadaya “zakaz” verirdilər ki, bəhmənkəs şairin filan şeirini de. Tamadanın hünəri nə idi həmin şeiri bilməsin.
Yaxud, tamada “Qız bəyənmə”dən, “Qızgördü”dən, qız evinə “Xəbər göndərmə”dən, “Elçilik”dən, “Nişan”dan, “Toy güsgüsü”ndən, “Xonça gətirmə”dən, “Bayramlıq”dan, “Danışıgagəlmə”dən, “Cehiz”dən, “Kəlləqənd”dən, “Paltarbiçdi”dən, “Xınayaxdı”dan, “Toy dəvətnaməsi”ndən”, “Gəlinlik paltarı”ndan, “Gəlinbəzəmə”dən, “Bəylik papağı”ndan, “Bəylik paltarı”ndan, “Qız toyu”ndan, “Yolkəsdi”dən, “Gəlin aparma”dan tutmuş “Oğlan toyu”nadək bütün adət-ənənələri incəliyinə kimi bilməsə və söyləməyi bacarmasa, toylarımızda qırğın qopardı. Məclis əhli tamadanın başına min oyun açardı.
Son illərdə qədim tamadalığı əvəz edən müasir tamadalıqla məşğul olanlar toylarda sözügedən milli toy adət-ənənələrimiz barədə məlumat verməkdən, danışmaqdan yadırğayıblar. Müasir tamadalarımız toyun açılışı mərasimində bəy və gəlin tərəfinin adamlarından xələt yığmaqla, rəqs etmək, oynamaq istəyənlərdən şabaş almaqla, mikrofonda hərdən “bəh-bəh” deyə qışqırmaqla tamadalıq vəzifələrini bitmiş sayırlar…
Kəndimizdə dünyasını dəyişən şəxslərn ailə üzvləri, yaxınları həmişə yas məclislərinin aparılması üçün savadlı, dini bilgilərə sahib, dünyagörmüş mollalar çağırardılar. Çünki dəfn mərasimi bitdikdən sonra mollalar yas məclisinə toplaşanlara İslam dinindən danışmalı, müqəddəs dini kitabımız olan “Qurani-Kərim”in hikmətini açmalı, ayələri, kəlamları izah etməli, bir sözlə, məclis əhlinin dərdini yüngülləşdirməli və onların mənəvi rahatlıq tapmalarına dəstək olmalı idi. Həmin dövrlərdə mollalara dini suallar verən və cavablarını gözləyənlər də çox idi.
Son illərdə isə bəzi müasir mollalarımız yas məclislərində sadəcə “Qurani-Kərim”dən bəzi ayələri ərəbcə oxuyur, məclis əhli ehsan yediyi vaxtlarda telefonda “iqra” oynayır, vatsapda danışır, sosial şəbəkələrdəki videoları izləyir və sair. Maraqlı söhbətin edilməməsindən canı sıxılan, ərəbcə oxunan ayələri başa düşməyən məclis əhli isə ehsanı yedikdən dərhal sonra mollanın “Fatihə surəsi”ni oxumasını səbirsizliklə və dörd gözlə gözləyirlər.
Ona görə də qədimiliyimizi, milli kimliyimizi unutmamaq üçün toylarımızda milli toy adət-ənənələrimizi, İslam ölkəsi olduğumuz üçün yas məclislərimizdə Allaha iman, gözəl əxlaq, düzgün tərbiyə, haqq-ədalət, xeyirxahlıq, sülh, təvazökarlıq, dövlətə və xalqa faydalı olmaq kimi dəyərləri təbliğ və təcəssüm edən islami dəyərləri hər kəsə sevdirməyə və yaşatmağa çalışmalıyıq.
Bu işdə babalı müasir mollalarımızın və tamadalarımızın boynuna…
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
“Bakcell” Bilik Günü münasibətilə Müasir Təhsil Kompleksinin şagirdləri ilə görüşdü - FOTOLAR
ƏRDOĞAN QƏTƏRDƏN İSRAİLƏ GÖZDAĞI VERDİ: "Sizi durdurmağa gücümüz var" - Türkiyə lideri müsəlman ölkələrə təklif verdi (VİDEO)
Nəsimi rayonunun orta məktəblərində “15 sentyabr - Bilik günü" qeyd olundu - FOTOLAR
Daha bir ölkə Rusiyaya nota verdi
Tramp FED rəhbərinə ləqəb qoşub
Bilik günü: 288 nömrəli məktəbdə "birinci"lərin duyğuları - VİDEO
Xalq artistinin nəşi Azərbaycana gətiriləcək
Azərbaycan, Qazaxıstan, Qətər, Özbəkistan, Pakistan və Türkiyə xüsusi təyinatlılarını bir arada - VİDEO
Şuşada külli miqdarda silah-sursat aşkarlanıb - DTX, DİN və ANAMA birgə məlumat yaydı
Prezident İlham Əliyev Türkiyə Baş Qərargah rəisini qəbul edib - Nələr müzakirə olunub?
PAYIZ “ULDUZ”U GÖRÜŞÜNÜZƏ GƏLDİ
Bakıda və rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
"Qarabağ" və "Neftçi"nin oyunlarını FIFA referiləri idarə edəcək
Baş nazir İsraili beynəlxalq yarışlardan kənarlaşdırmağa çağırıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
İcra başçısının sabiq müavininə ağır ittiham var
"Vüsal 300" kimi tanınan iş adamı həbs olundu - Ofislər, avtomobil qarajı üzərinə həbs qoyulub və... (Yenilənib)
Əməkdar müəllimin I sinifə qədəm basan nəvəsi: "Elə ilk dərs günü o, bizi bir ana, bir müəllim..." - FOTOLAR
İlham Əliyev Qarabağdan mesajlar verir - TƏHLİL
AYNA rəhbəri ABŞ-da gizlənən İlqar Hacıyevin milyonluq villasını alır: dənizə mənzərə + FOTOLAR
Əli Əsədov sərəncam imzalayıb
Prezident Qarabağda 4 kəndin sakinləri ilə görüşdü: "Qarabağ bölgəsinin sakinləri ən gözəl şəraitə layiqdir" + FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Həkim Azər Maqsudovun məhkəməsi qapalı keçiriləcək
APARAT RƏHBƏRİ VƏZİFƏDƏN GETDİ: Nazir oktyabrda yola salınacaq? - GİN-də nə baş verir?
Zeynəb Xanlarovanın nəvəsinin toyu olacaq
Qəzzada 25 fələstinli həlak olub
İordan çayının qərb sahilində əməliyyat: 11 tələbə həbs edildi
Emin Cəfərov UEFA-dan təyinat alıb
Bakıda ermənilərin məhkəməsi: Kərkicahan sakinlərinin öldürülməsi ilə bağlı sənədlər elan olunub
Şimali Koreya: "Bizim nüvə dövlət statusumuz geridönməzdir"
Türkiyənin 17 şəhərində FETÖ əməliyyatı: saxlanılanlar var
CHP-nin qurultaylarının ləğvi tələbi - Məhkəmə təxirə salınıb
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
CHP funksioneri həbs olunub - AKP-yə keçən bələdiyyə üzvünə görə
"Əvvəl Tanrıdan bir ər istəyirsiniz, sonra ərdən..."
Bloger Məhəmməd Mirzəliyə qiyabi hökm oxunub - 6 il 6 ay həbs cəzası
Elxan Məmmədov nazir təyin olunacaq? - Maraqlı iddia yayıldı
Paşinyan: “Bizim əməllərimiz nəticəsində 150 ildən sonra da Ermənistan dövlət olacaq”
48 işçi işinə bərpa olunub
İlham Əliyev Xocalıda daha iki kəndə baş çəkib - FOTOLAR (Yenilənib)
Pirəkəşkül və Ağdərədə yararsız döyüş sursatları məhv ediləcək
Emmy mükafatı qazanan yəhudi aktrisa: "Fələstinə azadlıq..."
Rusiyada azərbaycanlı İjevsk Şəhər Dumasının deputatı seçilib
Sabirabad sakini öldürülüb