İMTAHAN FIRILDAĞI: texnologiyanın köməyi ilə qurulan yeni “biznes model”i - Osman GÜNDÜZ YAZIR
28-07-2025 [16:32]
Osman GÜNDÜZ
***
Bir zamanlar imtahanlarda hansısa texniki vasitələrdən istifadə edənlər barmaqla sayılardı. DİM-in detektorları onları asanlıqla aşkar edirdi.
Amma indi vəziyyət dəyişib. Görünür ki, bəzi texnoloji işbazlar bu işi sistemli şəkildə biznes xidmətinə çeviriblər.
Tələb var, təklif də hazırlanır: kim imtahanda uğur qazanmaq istəyirsə, “gizli texnologiya paketi” hazırdır – mikroqulaqcıq, mikrokamera, mini telefon, naqil, Mi-Fi routeri və daha nələr...
Əldə etdiyim məlumata görə, məhz belə xidməti təklif edən bir şəbəkənin üzvləri artıq məhkəmə qərarı ilə saxlanılıb, cinayət işi açılıb və istintaq aparılır. Abituriyentlərdən nəticələri ləğv olunanlar var.
Əməliyyat DİM-in müşahidələri və rəsmi müraciəti əsasında DTX tərəfindən həyata keçirilib.
Görünür ki, qeyd olunan orqanlar bu tip halların artmasını müşahidə ediblər və bunun mərkəzləşmiş formada ola biləcəyindən şübhələniblər.
Yəni ola bilər ki, texniki avadanlıqlarla imtahana gələnlərin müəyyən təbəqəyə, müəyyən qrupa və ya regiona bağlı olması şübhə doğurub, yaxud elə imtahan prosesində özünü şübhəli aparanların çox olması müşahidə kameraları və süni intellektlə müəyyən edilib.
Əlbəttə, gizli avadanlıqlardan istifadə edənlər məcburdur ki, tez-tez qulağa toxunsunlar, paltarda nəsə qurdalasınlar, hansısa süni hərəkətlər etsinlər, mikroqulaqcıqlardan gələn səslər ətrafda əks-səda yaratsın və s.
Burada ən diqqətçəkən məqam isə budur:
Artıq bu tip fırıldaq imtahan verənin özünün şəxsi təşəbbüsü ilə deyil, xidmət olaraq, biznes olaraq təklif edilən “texnoloji dəstək paketi” kimi təqdim olunur. Yəni bu bir fərdi fırıldaq yox, kütləviləşən, pullu və təşkilatlanmış texnoloji cinayət modelidir.
Əlbəttə, burada DTX tərəfindən bu şəbəkənin ifşası və məsuliyyətə cəlb edilmələri təqdirəlayiq bir addımdır.
Amma bu hadisə bir daha göstərdi ki, məsələ sadəcə bir neçə abituriyentin fırıldağa əl atmasında deyil – texniki – texnoloji savadlı şəxslərin - təşkilatçıların öz biliklərini cinayətə yönəltməsindədir.
Bir neçə gün öncə də kiber sahədə cinayət törətmiş bacarıqlı bir gəncin məhkəmə prosesi cəmiyyətin gündəmində idi.
Və mən yenə o fikirdəyəm: Dövlət, cəmiyyət və xüsusilə təhsil və innovasiya qurumları səfərbər olmalıdır ki, bu tip texnoloji potensiallı insanlar fırıldağa və cinayətə yox, ölkənin inkişafına xidmət edən layihələrə üz tutsunlar və cəlb olunsunlar.
P.S. Yazı müəllifin Feysbuk-dakə səhifəsində yayılıb.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Tovuzda futbol bayramı: “Turan-Tovuz” öz meydanına döndü - Oyunda üç qol var + VİDEO (Yenilənib)
QARADAĞ İCRA HAKİMİYYƏTİNDƏ ƏMƏLİYYAT: kimlər qandallandı? - SİYAHI + FOTO (YENİLƏNİB)
Sabah yağış yağacaq
Süleyman Mikayılovun ta Lənkərandan "əli üzərində" olan müavini... - Həbs olunan Nadir Muradov, əslində, kimdir?
Sahibə Qafarova Misir prezidenti ilə görüşüb
İsmayıllı rayonunda zəlzələ olub
"Elə dostlarım var ki, görüntülü yığır, məni görür və..." - "Beşimiz harasa gedirik, 4-ü oxuyur, mən pul alıb çıxıram"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Xətaidə gecəylə çoxalan tiklilər - İcra başçısı ilə "anlaşma"lar, yoxsa... (FOTOLAR)
"Qalatasaray" "Trabzonspor" səddini aşa bilmədi
İsmayıllıda zəlzələ oldu
Taleh Qaraşov, Şahmar Usubov, Abdin Fərzəliyev, Süleyman Mikayılov, Vidadi İsayev... - İcra başçıları haqda maraqlı araşdırma yayıldı
Məşqçilər üçün seminar keçirilib - FOTLAR
Vilayət Eyvazov 315 vətəndaşın müraciətlərini dinlədi, rəislərə tapşırıqlar verdi - Polis olmaq istəyən 163 nəfər isə... (VİDEO)
Sabah bəzi yerlərdə yağış yağacaq
"Ümid edirəm, ADY rəhbərliyi utanar" - İLKİN RÜSTƏMZADƏ YAZIR
Bakıda hərbi parada hazırlıq başlayıb
Prezident İlham Əliyev Əlcəzair liderinə məktub göndərdi - MƏTN
Rektor Ramiz Mehdiyevin həyat yoldaşı barədə əmr imzaladı - Qalina Mehdiyeva BDU-dan uzaqlaşdırıldı
Azərbaycan nefti cüzi ucuzlaşdı
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Media əhlindən Zəfər bayramına hazırlıq - "Jurnalistlərin Binası" bayrağımızı əks etdirən rənglərlə işıqlandırılıb (FOTO)
Çexiyalı məşqçi istefaya göndərildi - Yerinə türk gətirildi
Vüqar Məmmədov barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib
Türkiyənin "Togg" Almaniya bazarında - FOTO
DTX-nin saxladığı icra başçısı haqqında qərar verildi
“İmişli” - “Qarabağ” oyununda 2 qol var - VİDEO (Yenilənib)
XİN, Müdafiə Nazirliyi... - Dövlət mülkiyyətində olan avtomobillər satışa çıxarıldı
"Bakcell"in meqa lotereyasında daha bir avtomobil qalibi məlum oldu!
Xalq artisti Elmira Rəhimova xəstəxanaya yerləşdirilib
“Qarabağ” Futbol Klubu mia.az saytının sualını nəzərə aldı - “Çelsi” ilə oyundan öncə komanda yol yorğunu olmadı (VİDEO)
Noyabrda hava necə olacaq? - Aylıq proqnoz
Kamal Umudlu bu oyuna baş hakimi təyin olunub
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
Hikmət Hacıyev: "Zəngəzur dəhlizi Cənubi Qafqazı dəyişəcək"
Suriya Prezidenti bahalı maşınlar alan məmurlara qəzəbləndi: "Bu qədərmi tez başınızı itirdiniz?"
Milli Məclis bəyanat verdi - MƏTN
İstanbulda kuryoz olay: boynuna it xaltası bağlanan və diz üstə yeriyən qadın və.... - FOTOLAR
2026-cı il dövlət büdcəsi layihəsi parlamentə göndərildi