Təbriz VƏFALI

***

Uşaqlıqdan əyləncəli heyvanları, xüsusilə də dombalaq aşan meymunları və ayıları çox sevirəm. Telekanallarda yayımlanan sirk şoularındakı, kinolardakı, hətta kəndlərdə oynadılan ayıların qol qaldırıb məzəli oynamaları, dombalaq aşmaları məni xeyli güldürür, mənə ləzzət edir. 

Hələ “Heyvanlar aləmi” adlı verilişdə, zooparklardan hazırlanmış teleçəkilişlərdə meymunların hoppanıb düşmələri, dombalaq aşaraq yuvarlanmaları kimi səhnələr mənə xüsusi zövq verir…

Dombalaq aşmaq demişkən, yadıma təlxəklər düşdü. İndiki klounların əcdadları olan təlxəklər əsrlər əvvəl saraylarda onları izləyənləri güldürmək və əyləndirmək üçün hoppanıb düşər, dombalaq aşardılar… 

Tövləmizdə axtalanmış erkək eşşəyimiz var idi. Çox güclü idi, 250-300 kiloqram və daha ağır yüklə dolu ikitəkərli yük arabasını daşıya bilirdi. Eşşəyimiz nə qədər zəhmətkeş, sevilən və xoşagələn heyvan olsa da, bir o qədər şıltaq, nadinc və rəhmsiz idi. Ac olanda səhərin gözü açılmamış, xoruz banlamamış acqarına elə anqırırdı ki, anqırtısı, ah-naləsi yeri-göyü lərzəyə gətirər, inlədərdi. Elə ki qarnı tox olurdu, qırmızı görmüş buğaya dönər, ətrafdakılara şıllaq atardı…

Ruhuna milyonlarca dua oxunan, salam və salavat göndərilən rəhmətlik Azərbaycan SSR sağ olanda, qadın və kişi müğənnilərimiz, aktyor və aktrisalarımız, musiqiçilərimiz, rəqqas və rəqqasələrimiz, rejissorlarımız və digərləri nümayiş etdirdikləri bacarıq və qabiliyyətləri, sənət nümunələri ilə mədəniyyət və incəsənət sahələrinin inkişafına töhfə verir, cəmiyyətin mədəni həyatını zənginləşdirir, ictimaiyyyətdə mədəni dəyərlərin, mədəni irsin təbliğinə və onların layiqincə qorunmasına çalışırdılar. Sənət adamarı maddi və mənəvi mədəniyyətimizin atributlarından və elementlərindən biri olan geyim mədəniyyətinə xüsusi diqqət yetirir, geyim üslubunun seçilməsinə məsuliyyətlə yanaşır, efirlərə, tamaşaçılar qarşısına abırlı, unikal və göz oxşayan sadə geyimlərlə çıxırdılar. Üstəlik, onların danışıqları, söhbətləri, tamaşaçılara və sənətkarların özlərinə göstərdikləri hörmət, sənət nümunələrinin nümayişi zamanı keyfiyyətin təmin edilməsi üçün səhnə davranış qaydalarına yüksək səviyyədə əməl edilməsi izləyicilərin ruhlarına qida verir, onların ruhlarını işıqlandırır, tamaşaçılar və dinləyicilər mənəvi rahatlıq tapırdılar… 

Son illərdə isə televerilişlərdə, toylarda, konsertlərdə, hətta sosial şəbəkələrdə sadəlik, milli-mədəni mədəniyyət nümunələri, milli-mənəvi dəyərlər unudulmaqda və yoxa çıxmaqdadır. Bəzi sənətçilər və özlərini “ulduz sayan”lar, o cümlədən ucuz “şan-şöhrət xəstəliyi”nə “yoluxan”lar özlərini müasir “təlxəklər” kimi apararaq efirlərdə, toylarda, sosial şəbəkələrdəki canlı yayımlarda əyləncəli ayılar və meymular kimi kəllə-mayallaq, dombalaq aşırlar, dombalırlar, yerdə uzanırlar, yarıçılpaq bədənlərinin müxtəlif əzalarını nümayiş etdirirlər, bizim şıltaq, nadinc və rəhmsiz eşşəyimiz kimi şıllaq atırlar, küçədə böyümüşlər kimi söyüş söyürlər, saçyolduya çıxırlar və sair. Sonra da bunların adlarını qoyurlar mədəniyyətin və incəsənətin inkişafına töhfələr.

Hələ qeyri-insani hərəkətləri ilə “populyarlıq” qazananlar fəxri ad almaq üçün az qalırlar vətəndaş müharibəsinə başlasınlar.

Əgər müvafiq dövlət qurumları tezliklə bəzi televerilişlərimizə, toylarımıza və canlı yayımlarımıza ciddi nəzarəti həyata keçirtməsələr, cəzalar tətbiq etməsələr, müasir “təlxəklər”imizin sayı günbəgün artacaq və bu da mədəniyyətimizin və incəsənətimizin məhvə sürüklənməsinə yol açacaq.

Məndən demək, ziyanın yarısından dönmək də kardır…

MİA.AZ