Hər şey “plan üzrə” gedir - Şahin CƏFƏRLİ YAZIR
22-06-2025 [20:41]
Şahin CƏFƏRLİ
Politoloq
***
İsrailin təhlükəsizliyini təmin etmək ABŞ-ın Böyük Orta Şərq regionundakı siyasətinin təməl vəzifələrindəndir. Vaşinqtondakı azömürlü administrasiyaların cari prioritetlərindən asılı olmayaraq, bu bölgəyə cavabdeh olan ABŞ Mərkəzi Komandanlığı (CENTCOM) tərəfindən aparılan uzunmüddətli strategiya var.
CENTCOM sırf hərbi və kəşfiyyat xarakterli işlər görmür, siyasi-diplomatik müstəvilərdə də fəaliyyət göstərir. Strategiyanın əsas istiqaməti ondan ibarətdir ki, geniş Orta Şərq bölgəsində İsrailə təhdid yaradan hər hansı dövlət və qeyri-dövlət aktor mövcud olmamalıdır. Bu cür dövlətlər zəiflədilir və (və ya) çökdürülür.
İran öncə Səddam rejiminin süqutunun, sonra “ərəb baharı”nın yaratdığı fürsətlərdən bölgədə öz nüfuzunu yaymaq naminə yararlansa da, bunun qısamüddətli fürsət pəncərəsi olduğu, əvvəl-axır qapanacağı və İranın özünün hədəfə çevriləcəyi aydın idi. Nəticədə İraq, Liviya və Suriyadan sonra növbə İrana çatdı.
Gördüyümüz kimi, "Rusiya və Çin İrana hücum edilməsinə imkan verməz, 3-cü dünya savaşı başlayar" kimi fikirlər əsassız, "Pakistan söz verib ki, öz nüvə gücü ilə İranın arxasında olacaq" iddiaları isə gülünc idi. İran yalnızlığa məhkum durumdadır.
Növbənin yetişməsi İranda dərhal rejim dəyişikliyi olacağı, yaxud ölkənin tezliklə dağılacağı anlamına gəlməz. İsrail və ABŞ bombardmanları nəticəsində İranın nüvə proqramının tamamilə məhv edilib-edilmədiyi də xüsusi vacib məsələ deyil. Bu, təfərrüatdır. Önəmli məqam budur ki, İranın “zirehi” dəlindi və ona toxunuldu. Məsələnin çətin olan tərəfi (İranın düşmənləri üçün) məhz bu idi və bu psixoloji baryer aşılmış oldu. Əgər düşmən təyyarələri ölkəniz və paytaxtınız üzərində demək olar ki, maneəsiz uçursa, bu o deməkdir ki, sizin bundan sonrakı taleyiniz onun insafına qalmış olur. Sabah müharibə dayansa belə İsrail (hökümətdə kim olursa olsun) İranın toparlanmasına imkan verməməyə çalışacaq və özü üçün təhlükə hiss etdiyi anda nöqtə əməliyyatlara, aviazərbələrə davam edəcək. Belə bir vəziyyət - əgər bütün tərəfləri qane edəcək bir razılaşma imzalanmasa - rejimin tədrici deqradasiyası üçün zəmin yarada (İraq və Suriyadakı kimi illərə yayılmış şəkildə), ehtimal olunan kütləvi xalq etirazları isə rejimin iflası yolunda katalizator rolunu oynaya bilər.
Ümid etmək istərdim ki, İranda hadisələr Suriya ssenarisi üzrə inkişaf etməz, çünki bu, ilk növbədə İrandakı soydaşlarmız və dost xalqlar, digər tərəfdən isə bütün bölgə üçün faciəli nətəcələrə gətirib çıxaracaq. Amma əlbəttə ki, praqmatik yanaşma və strateji ağılla hər cür ssenariyə hazır olmaq lazımdır.
P.S. Yazı müəllifin Feysbuk hesabından götürülüb.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
Messinin müqaviləsi uzadılıb
Türkiyə, Ərəb Liqası və 15 ölkə İsrailə qarşı bəyanat imzaladı - İlhaq planı ilə bağlı (SİYAHI)
İCRA BAŞÇISININ OĞLU APARAT RƏHBƏRİ TƏYİN EDİLDİ - Kənan Əliyev kimdir? (YENİLƏNİB)
İranda gizlənən Azərbaycan vətəndaşı geri veriləcək - Açıqlama
""İstiqal”, “Şöhrət” ordenlərinə heç kim toxunmayıb" - Əkrəm Əylisli
"Ərəb ölkələrinə söz vermişəm, əgər bunu etsələr, bizim dəstəyi itirəcəklər" - Trampdan İsrailə xəbərdarlıq
CHP-nin növbədənkənar qurultayının vaxtı açıqlandı
QHT işi: Asiman Qocayevin məhkəməsi başlayıb
Sabah ii rayonun bəzi ərazilərində qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
Azərbaycanlı bloger Əfqan Sadıqov həbs olunub - Tbilisidə
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
"20 saylı məktəb-liseyə direktor təyin olunmayıb"
İsrail ordusu Livana növbəti zərbələr endirib
Minimum əməkhaqqı nə qədər olacaq? - Gələn ilin büdcəsi...
Tibb ixtisası üzrə verilən şəhadatnamə... - Agentlikdən xəbərdarlıq
Kirayəyə verilən evlərdən vergi alınacaq - 10 faiz
Media subyektləri üçün vergi güzəştinin müddəti daha 3 il uzadılır
Sahibkarlar üçün ƏDV limiti 2 dəfə artırıla bilər
Kamran Əliyev “Belem Bəyannaməsi”ni imzalayıb
“Xarı Bülbül” çilçırağının təqdimat mərasimi olub
Sabiq deputatın 1 milyon 438 744 manat vergi borcu var
Noyabrda 12 gün qeyri-iş günü olacaq
QHT rəhbəri İrəvandan fotolar paylaşıb - Açıqlama + FOTOLAR
Tunisdə gəmi batıb - 40 nəfər öldü, aralarında körpələr də var
"Yıxılana balta vurmaq mənim sənətim deyil" - Əli Nağıyev Ramiz Mehdiyev haqqında belə deyir (MÜSAHİBƏ)
Dəmir yolu xətti təmirə bağlandı, körpə avtomobildə doğuş zamanı öldü - TƏBİB-dən açqlama
Əli Əsədov daha bir qərar imzalayıb
Suriyadan altı azərbaycanlı ölkəyə gətirildi - XİN-dən açqılama
Daxili İşlər Nazirliyinə yeni səlahiyyət verildi
Bakıda tələbə dabaq xəstəliyinə yoluxub? - Açıqlama
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
XOCALIYA DAHA 12 AİLƏ KÖÇÜRÜLDÜ
İrandan Azərbaycana 35 kq narkotik keçirmək istəyiblər
Şirvanda 87 min manatlıq dələduzluq olub
Tramp Rusiyaya qarşı niyə dəyişdi? - Şahin Cəfərli yazır
Tarixi an: Fəzail Ağamalı Ramiz Mehdiyevə məruzə edir - FOTO
Avropa İttifaqı Rusiyanı "Qəlbi"ndən vurdu - Moskvaya qarşı yeni sanksiya paketində nələr qadağan olunub?
Bakıda tibb bacısı mənzili qarət edib
İlham Əliyev Macarıstanın Baş nazirinə məktub göndərdi - MƏTN
ARDNF-nin 2025-ci ilin yanvar-sentyabr ayları üzrə gəlir və xərclərinə dair məlumat yaydı - Hesabat
"Məsələn, ailənin 5 üzvü var və həmin ailənin..." - Sosial yardım nə qədər artırılacaq?
"İlk səfərim Türkiyəyə olacaq, siyasətimz Ankaraya uyğun qurulacaq" - Tufan Erhürman
Azərbaycan neftinin qiyməti 63 dolları ötdü
Mikayıl Cabbarov lisenziya ilə bağlı qərar imzaladı
Bakıda avtomobildə partlayış olub