Hər şey “plan üzrə” gedir - Şahin CƏFƏRLİ YAZIR
22-06-2025 [20:41]
Şahin CƏFƏRLİ
Politoloq
***
İsrailin təhlükəsizliyini təmin etmək ABŞ-ın Böyük Orta Şərq regionundakı siyasətinin təməl vəzifələrindəndir. Vaşinqtondakı azömürlü administrasiyaların cari prioritetlərindən asılı olmayaraq, bu bölgəyə cavabdeh olan ABŞ Mərkəzi Komandanlığı (CENTCOM) tərəfindən aparılan uzunmüddətli strategiya var.
CENTCOM sırf hərbi və kəşfiyyat xarakterli işlər görmür, siyasi-diplomatik müstəvilərdə də fəaliyyət göstərir. Strategiyanın əsas istiqaməti ondan ibarətdir ki, geniş Orta Şərq bölgəsində İsrailə təhdid yaradan hər hansı dövlət və qeyri-dövlət aktor mövcud olmamalıdır. Bu cür dövlətlər zəiflədilir və (və ya) çökdürülür.
İran öncə Səddam rejiminin süqutunun, sonra “ərəb baharı”nın yaratdığı fürsətlərdən bölgədə öz nüfuzunu yaymaq naminə yararlansa da, bunun qısamüddətli fürsət pəncərəsi olduğu, əvvəl-axır qapanacağı və İranın özünün hədəfə çevriləcəyi aydın idi. Nəticədə İraq, Liviya və Suriyadan sonra növbə İrana çatdı.
Gördüyümüz kimi, "Rusiya və Çin İrana hücum edilməsinə imkan verməz, 3-cü dünya savaşı başlayar" kimi fikirlər əsassız, "Pakistan söz verib ki, öz nüvə gücü ilə İranın arxasında olacaq" iddiaları isə gülünc idi. İran yalnızlığa məhkum durumdadır.
Növbənin yetişməsi İranda dərhal rejim dəyişikliyi olacağı, yaxud ölkənin tezliklə dağılacağı anlamına gəlməz. İsrail və ABŞ bombardmanları nəticəsində İranın nüvə proqramının tamamilə məhv edilib-edilmədiyi də xüsusi vacib məsələ deyil. Bu, təfərrüatdır. Önəmli məqam budur ki, İranın “zirehi” dəlindi və ona toxunuldu. Məsələnin çətin olan tərəfi (İranın düşmənləri üçün) məhz bu idi və bu psixoloji baryer aşılmış oldu. Əgər düşmən təyyarələri ölkəniz və paytaxtınız üzərində demək olar ki, maneəsiz uçursa, bu o deməkdir ki, sizin bundan sonrakı taleyiniz onun insafına qalmış olur. Sabah müharibə dayansa belə İsrail (hökümətdə kim olursa olsun) İranın toparlanmasına imkan verməməyə çalışacaq və özü üçün təhlükə hiss etdiyi anda nöqtə əməliyyatlara, aviazərbələrə davam edəcək. Belə bir vəziyyət - əgər bütün tərəfləri qane edəcək bir razılaşma imzalanmasa - rejimin tədrici deqradasiyası üçün zəmin yarada (İraq və Suriyadakı kimi illərə yayılmış şəkildə), ehtimal olunan kütləvi xalq etirazları isə rejimin iflası yolunda katalizator rolunu oynaya bilər.
Ümid etmək istərdim ki, İranda hadisələr Suriya ssenarisi üzrə inkişaf etməz, çünki bu, ilk növbədə İrandakı soydaşlarmız və dost xalqlar, digər tərəfdən isə bütün bölgə üçün faciəli nətəcələrə gətirib çıxaracaq. Amma əlbəttə ki, praqmatik yanaşma və strateji ağılla hər cür ssenariyə hazır olmaq lazımdır.
P.S. Yazı müəllifin Feysbuk hesabından götürülüb.
MİA.AZ
SON XƏBƏRLƏR
İndoneziyada fəlakət: ölənlərin sayı 1000-ə çatdı
Türkiyədə zəlzələ oldu - 4.6 nbal gücündə
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
İranın xarici işlər naziri Azərbaycana gəlib
"Karvan" baş məşqçini niyə tez-tez dəyişir? - Açıqlama + VİDEOLAR
"Karvan"ın azarkeşləri üsyan elədi: "Oynaya bilmirsinizsə, çıxın gedin!" - VİDEOLAR
İcra başçısının 25730 manatlıq plaşı gündəm oldu - FOTO
"Karvan-Yevlax" "Şamaxı"ya uduzub - Yevlax komandasının yeni məşqçi ilə daha bir sınağı uğursuz oldu (VİDEO) - Yenilənib
AFFA rəhbərliyi cənub bölgəsinə səfər edib - FOTOLAR
Prezident İlham Əliyev Qırğızıstan nümayəndə heyətini qəbul edib - Nələr müzakirə olunub?
Mingəçevirdə körpəsini zirzəmiyə atan qadın saxlanılıb
Sabah yağış yağacaq
Hikmət Hacıyev Körfəz Əməkdaşlıq Şurasının baş katibi ilə görüşüb
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
DONALD TRAMP İLHAM ƏLİYEVƏ MƏKTUB GÖNDƏRDİ - MƏTN + SƏNƏD
Ramiz Mehdiyevlə bağlı videosu yayılan PA-nın sabiq şöbə müdiri: "Necə olur ki, mənim saçıma düşən dən orda görünmür?" - MÜSAHİBƏ
“Nar”ın “Çoox Şanslı” lotereyasında 6-cı avtomobil sahibini tapdı!
Müseyib bəy Axıcanov kim olub? - Tarixi faktlar...
Sabah yağış yağacaq
Əbülfəs Qarayevin “qara siyahısı”: hotel, balıq, neft və skandal şirkətlər- SENSASİON FAKTLAR
Gürcüstan əcnəbilər üçün ölkəyə girişi çətinləşdirdi- Yeni QAYDA
Hikmət Hacıyev Qətərin dövlət naziri ilə müzakirə aparıb
İlham Əliyev Finlandiya prezidentinə məktub ünvanlayıb - MƏTN
Azərbaycan nefti 67 dollara qalxdı
Məşhur idmançı deputat Ülvi Quliyevdən şikayətləndi: "300 min pul qazananda deyirdilər ki..."
Problemləri ilə baş-başa qalan Salyan: "Baxan yoxdur" - VİDEO
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
DÇ-2026: PÜŞK ATILDI, RƏQİBLƏR BƏLLİ OLDU
"Xəyalların rəngi" kitabının təqdimatı keçirilib - FOTOLAR
BP "Bakı-Supsa" və BTC-də operatorluğunu təhvil verir - Şirkət yayılan xəbəri təsdiqlədi
Qanunsuz tikilmiş obyektlər: necə sənədləşdirilməli? - Əmlak Komitəsi açıqlama yaydı
"Qalatasaray" - "Samsunspor" matçı: heyətlər bəlli oldu
UEFA "Fənərbağça"nın futbolçusunu cəzalandırıb
16 həkim barədə şok iddia yayıldı - Səhiyyə Nazirliyinin üç sabiq əməkdaşı istintaq altında...
Bakıda "Yelobank"ı da olan Vahid Ələkbərovla Adnan Əhmədzadənin gizli əlaqəsi varmış...
Bakıda kafedə partlayış: 3 nəfər xəsarət alıb - VİDEO
İndi şans paketi al və Bakcell-dən avtomobil qazan!
Əkin sahələrində tikinti: necə aparılacaq? - Fərman + DETALLAR
Messidən DÇ-2026 ilə bağlı açıqlama: "Yenə qazanmaq istəyirəm"
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
Türkiyə kuboku: püşk atıldı - Qarşılaşmalar
Prezident daha bir sərəncam imzaladı, mərkəzə tapşırıq verildi