Ali Məhkəmə əsassız varlanma ilə bağlı vahid məhkəmə təcrübəsi qəbul edib - DETALLAR
21-05-2025 [10:47]
Ali Məhkəmənin Mülki kollegiyası əsassız varlanma ilə bağlı vahid məhkəmə təcrübəsini müəyyən edən qərar qəbul edib.
Mia.az xəbər verir ki, işin hallarına əsasən faktiki ailə münasibətində yaşayan şəxslərdən biri digərinin verdiyi pul vəsaiti hesabına əmlak alıb. Bu münasibətlər pozulduqdan sonra pul vəsaiti verən şəxs əmlakın dəyərinin geri qaytarılmasını tələb edib.
Məhkəmələr əmlakın alınması üçün pul vəsaitini iddiaçının ödədiyini müəyyən etməklə bu qənaətə gəliblər ki, cavabdeh əsassız varlanıb, ona görə əmlakın dəyərini iddiaçıya qaytarmalıdır.
Sonra cavabdeh tərəf kassasiya şikayəti ilə Ali Məhkəməyə müraciət edib.
Ali Məhkəmə qəbul etdiyi qərarında göstərib ki, bir şəxsin başqasının verdiyi pul vəsaiti hesabına əmlak alması əsassız varlanma nəticəsinə gəlmək üçün kifayət deyil.
Tələbin hüquqi əsasının yoxlanılması və tapılması tərəflərin bildirdikləri faktiki hallarla əlaqəli olsa da, iddianın haqlı bir hüquqi səbəbə söykənib-söykənmədiyini müəyyən etmək hakimin vəzifəsidir. İddia tələbinin (buna müvafiq olaraq öhdəliyin) qanuni əsasları yoxlanılarkən əvvəlcə müqavilədən irəli gələn, sonra müqavilə münasibətlərinə oxşar (məsələn, özgə işlərini tapşırıqsız aparma), daha sonra isə qanundan irəli gələn əsaslar yoxlanılmalıdır.
Baxılan işdə cavabdehin əldə etdiyi əmlakı sonradan iddiaçının mülkiyyətinə keçirəcəyi barədə tərəflər arasında tapşırıq müqaviləsindən irəli gələn hüquq münasibətini və bu çərçivədə cavabdehin iddiaçı qarşısında öhdəlik daşımasını məhkəmələr müəyyən etməyiblər.
Pul vəsaitinin cavabdehin mənafeyi naminə (məsələn, əmlak alınması üçün) başqa şəxs(lər)ə verilməsi də mümkündür. Bu kimi hallar baxımından “öhdəliyin üçüncü şəxs tərəfindən icrası” və ya “üçüncü şəxsin xeyrinə müqavilə” institutları nəzərdən keçirilə bilər.
Qanundan irəli gələn öhdəlik kimi əsassız varlanma çərçivəsində tələbin haqlı sayılması üçün isə aşağıdakı şərtlər müəyyən edilməlidir:
- cavabdehin əmlak əldə etməsi;
- həmin əmlakı iddiaçının əmlakı hesabına əldə etməsi;
- əldəetmə üçün qanundan və ya müqavilədən irəli gələn heç bir əsasın olmaması, yaxud bu cür varlanmanın həyata keçirilməmiş əsasa və ya sonralar aradan qalxmış əsasa söykənməsi.
Baxılan işdə cavabdehin əldə etdiyi əmlakın iddiaçının hesabına qazandığı sübuta yetirilmiş olsa belə, bu hallar iddianın əsassız varlanma çərçivəsində təmin edilməsi üçün kifayət deyil. Bunun üçün növbəti dispozisya şərti - əldəetmə üçün qanundan və ya müqavilədən irəli gələn heç bir əsasın olmaması, yaxud belə əsasın sonradan aradan qalxması və ya əmlak verilərkən nəzərdə tutulan məqsədin hasil olmaması (həyata keçməməsi) müəyyən edilməlidir.
Əgər iddiaçı pul vəsaitini cavabdehin özünə vermişsə, cavabdehin əldə etdiyi əmlakın tərəflərin müəyyən olunmuş faktiki münasibətləri fonunda bağışlama mahiyyətində olub-olmadığının araşdırılması işin düzgün həlli üçün əhəmiyyətli olub.
Bağışlamadan başqa bir hüquq münasibəti aşkar edilmədiyi, yəni cavabdehin mübahisəli əmlakı hədiyyə olaraq əldə etdiyi bəlli olduqda onun həmin əmlakı iddiaçıya qaytarmaq öhdəliyi, yalnız (iddia və sübut edildiyi təqdirdə) bağışlama müqaviləsinin ləğv edilməsindən irəli gələ bilər. İddia tərəfinin Mülki Məcəllənin 673.1-ci maddəsində sadalanan əsaslardan hər hansı birinə istinadı və sübuta yetirməsi müəyyən edilməyib.
Məhkəmə tərkibi onu da qeyd edib ki, bağışlamadan imtina olunduğu sübuta yetirilməmişsə, varlanmış şəxs həmin əmlakı əsassız deyil, bağışlama müqaviləsi əsasında qazanmış sayılır. Bu hal isə əsassız varlanmanın zəruri əlamətinin - əldəetmə üçün qanundan və ya müqavilədən irəli gələn bir əsasın olmaması şərtinin təsbit olunmadığını göstərir. Məhkəmələrin bu şərti müəyyən etmədən iddianı Mülki Məcəllənin 1092.1-ci maddəsinə əsasən təmin etmələri əsaslı olmayıb.
Göstərilənlərə əsasən, kassasiya şikayəti qismən təmin edilib, iş yeni apelyasiya baxışına qaytarılıb.
Çinlə daha bir saziş qüvvəyə mindi - Prezident fərman imzalayıb
İsrailin müdafiə naziri "Hizbullah"ın liderini ölümlə hədələdi: "Sələflərindən dərs almayıb?"
Prezident İlham Əliyev daha bir Fərman imzalayıb
“Sabah” əcnəbi baş məşqçi ilə anlaşdı - 3 illik müqavilə ilə
Pensiyalar nə vaxt ödəniləcək? - Rəsmi açıqlama yayıldı
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Dövlət mülkiyyətində olan maşınlar satışa çıxarılıb
ADA Universitetində tələbələr üçün yeni ixtisaslar açılacaq
NAXÇIVAN ALİ MƏCLİSİ İLƏ NAZİRLƏR KABİNETİNİN SƏLAHİYYƏTİ DƏYİŞİR - Nələr olacaq? (YENİLƏNİB)
İlham Əliyev özbəkistanlı naziri qəbul edib - FOTOLAR
"İşimi itirmək mənim üçün ailəmin bütün təməlini itirmək deməkdir" - "Azəriqaz"ın xadiməsi
Bağlanmış bankların əmlakları satışa çıxarılıb
Vilayət Eyvazov DİN-in Hərbi İnstitutunun buraxılış mərasimində - Nazir diplomları təqdim etdi (VİDEO, FOTOLAR)
XİN BAŞÇISINI ÖLDÜRMƏK İSTƏYİBLƏR - "Qəsdin qarşısı son anda alındı"
Rusiya "barmaq silkələdi": "Xamneyinin öldürülməsi..." - "O zaman həqiqətən "Pandoranın qutusu"nu açacaqlar"
Azərbaycan neftinin qiyməti 83 dollara çatır
Qabil Məmmədovun cinayət işi üzrə ibtidai istintaq başa çatıb
İsrail İranın 4 bölgəsini bombalayıb - Üç hərbçi ölüb
Nazirlik 19 milyona nələr alacaq ki? - Şübhə çəkən sövdələşmə var
"İstəyirəm məndə hamıda olmayan bir şey olsun" - Mərhum Xalq artisti Rafael Dadaşovun qızı adını dəyişir (VİDEO)
Diplomatlar Laçına səfər ediblər
Konturyeyənlər - Təbriz VƏFALI YAZIR
İran İsrailə yeni raket zərbəsi endirib - Biri məşhur şirkətin ofisinə yaxın əraziyə düşüb
İlham Əliyev zəlzələdə zərərçəkən ailənin evində olub - VİDEO
İSRAİL-İRAN SAVAŞI: Tehran telekanalı hədələyir, Netanyahu isə dünyanı dəyişdirəcəklərini deyir
Rəsmi Moskvadan ABŞ və İsrailə - Xəbərdarlıq
Finlandiya Ottava müqaviləsindən çıxır, deputatlar "hə" dedi - "Rusiyadan təhlükə var"
İspaniya Trampın tələbini rədd etdi - NATO-da ÇAT YARANDI
XİN başçısı israillilərə çağırış etdi: "Hərbi və kəşfiyyat bölgələrindən uzaq durun"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Ağ Ev: "Tramp iki həftə ərzində İranla bağlı qərar verəcək, o..."
Ərdoğan İlham Əliyevi Türkiyədən Bakıya belə yola saldı - FOTOLAR
Tramp "TikTok"a verilən müddəti yenə uzadıb
Millimiz Moldovaya qalib gəlib
Prezident İlham Əliyev Kahramanmaraşda - "Azərbaycan" məhəlləsinin açılışı oldu, mühüm mesajlar verildi (FOTOLAR, YENİLƏNİB)
Ləmbəranskidən boşalan vəzifəyə təyinat olub
Lənkəranda avtomobil aşıb, 5 nəfər xəsarət alıb (YENİLƏNİB)
“Bakcell” “PwC illik CEO sorğusu”nda iştirak edib - Açıqlama
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Əli Əsədov bp şirkətinin baş icraçı direktoru görüşüb
İranın xarici işlər naziri Türkiyəyə gəlir