"Təhsil Nazirliyi hələ indiki kimi avtoritar idarəçilik görməyib" - Deputat yazır
11-01-2024 [10:42]
ETİBAR ƏLİYEV,
MİLLƏT VƏKİLİ
***
Təhsil nazirliyində işlədiyim dövrdə Kollegiya İclaslarında qəbul olunan qərarlar geniş müzakirələrə səbəb olurdu. İclaslarda ölkə təhsilinin inkişafı naminə Kollegiya üzvləri ilə yanaşı iştirakçıların da təklifləri dinlənilirdi.
Mən 1993-1996-cı illərdə Bakı Dövlət Universitetinin rektoru olmuş rəhmətlik professor Murtuz Ələsgərovun Kollegiya iclasında çıxışının şahidi olmuşam. Kollegiya bütün nazirliklərin o cümlədən Təhsil nazirliyinin əsas orqanı olmalıdır. Kollegiallıq (lat. collegium – birlik, yoldaşlıq) — ümumi əhəmiyyətli işlərin bir qrup şəxslər tərəfindən ümumi (kollegiya) müzakirəsi və həlli; kollegial orqanın həyata keçirdiyi rəhbərlik metodu; təkbaşına idarəetmənin alternatividir.
Təhsil Nazirliyi hələ indiki kimi avtoritar idarəçilik görməyib. Demək olar ki, Kollegiya iclasları keçirilmir. Nazirliyin Kollegiyasının tərkibinin (üzvləri) kimlərdən ibarət olması da cəmiyyətə bəlli deyil. Təhsil sistemləri avtoritar idarəetmədən qaçırlar. Gözqamaşdırıcı bioqrafiya (Sorosun yaratdığı Macarıstandakı Mərkəzi Avropa Universiteti, Kolumbiya Universiteti) ilk baxışdan pis təəsurat bağışlamır. Ancaq ifrat dərəcədə avtoritar və xətti təfəkkürlə rastlaşanda dəhşətə gəlirsən. Təhsil aldıqları ölkələrin universitetlərindəki dəyərlərin birini belə xatırlamırlar. Ali məktəblərin idarəçiliyini, maliyyəsini tamamilə əllərinə alıblar, Universitet Elmi Şuralarında müzakirə olunan məsələlərə nəzarət edirər, kollecləri tamam sıradan çıxarıblar, orta məktəbə laborantı da özləri təyin edir, məktəb qrantlarını özləri idarə edirlər. Bir nəfərə iki böyük vəzifə verir. Açıq-aşkar dövlət idarəçiliyinin prinsiplərinə saymamazlıq edir. Qərb təfəkkürü belə olur? Bu nəsə başqa şeydir. Vaxtilə ölkə ali təhsilinin flaqmanları olan Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, Neft və Sənaye Universiteti kollec səviyyəsinə düşüb. Elm və təhsil nazirinin müavinlərini cəmiyyət tanımır. Bunların hər biri bir neçə sahənin kuratorudur. Deyir ki, sinifdə 40 şagirdin olmasının keyfiyyətə təsiri yoxdur. Təkcə bu ağılsız fikir olsaydı, dərd yarı olardı. Ardınca üzərində xeyli vaxt sərf edib yaratdığı qruplaşma onun müdafiəsinə qalxır. Sinqapurla müqayisə aparırlar, pedaqoji prinspləri ayaq altına atırlar. Sinif üzü görməyənlər və müqayisə tədqiqatlarının əlifbasını bilməyənlər cəmiyyəti çaşdırırlar. Obama Amerika Birləşmiş Ştatlarında “İlin müəllimi”ni təltif edəndə həmin şəxs maraqlı bir fikir söylədi: “Biz təhsilin keyfiyyətində çoğrafiya faktorunu aradan qaldırmalıyıq.” Bakıda 1000-lərə şagirdin adı rayon və kənd məktəblərində gedir. Burada repetitor yanındadırlar. Dövlətimizin başçısı cənab İlham Əliyevin və Heydər Əliyev Fondunun Prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə Regionlarda və Bakı şəhərində 100-lərə Avropa standartlarına uyğun məktəblər inşa olunub. Bu nəcib işlər həm də şagird sıxlığının aradan qaldırılması məqsədilə görülür. Dövlət Xalqın savadlanması naminə bütün zəruri işləri görür. Bu faydalı işlərin müqabilində yuxarı sinif şagirdləri demək olar ki, dərslərə gəlmirlər.
Sinqapurda, Finlandiyada şagird qiymətlərinin şişirdilməsi olur?
Fakt: 2021/2022-ci tədris ilində Gəncədə attestat qiymətləri “əla” olan şagirdlərin 16 faizi 0-200 bal toplayıb, 500-dən yuxarı nəticə göstərənlər isə 26 faiz olub. Gədəbəydə attestat qiyməti “əla” olan şagirdlərin 15,34 faizi, Goranboyda 23,5 faizi, İmişlidə 18 faizi, Qazaxda 12 faizi, Lerikdə 29 faizi, Lənkəranda 9 faizi, Salyanda 13 faizi, Tərtərdə 19,5 faizi, Tovuzda 15,5 faizi, Sumqayıtda 5,6 faizi 0-200 bal toplayıb və s. Hər ölkənin Orta təhsilinin məqsədləri var və yorulmadan, usanmadan hədəfə çatmaq üçün hər gün çalışırlar. Biz isə hələ də Orta təhsilin məqsədlərini müəyyənləşdirə bilməmişik. Nazirdən sitat: “Biz 10-11 siniflərin məzmununa yenidən baxmalıyıq. Düşünməliyik və müzakirə aparmalıyıq ki, 10 və 11 -ci siniflər nə üçündür?” Dördüncü Sənaye İnqilabının Cəmiyyətində Orta təhsilin məzmununda hələ də rasionallıq yoxdur. Sadəcə bir şeyi xatırlamaq istəyirəm: XXI əsrdə yaşayırıq və belə təfəkkürə görə bizə gülürlər.
P. S. Sinqapurla şagird sıxlığını müqayisə edənlərin nəzərinə bir məsələni də çatdırmaq istəyirəm. Azərbaycanda 4500 Ümumtəhsil məktəbləri fəaliyyət göstərir. Sinqapurda isə bu tip məktəblərin sayı 359-dur. Bunlardan 185-i İbtidai, 174-ü isə Orta məkəblərdir və siniflər üzrə şagird sıxlığı 33-34 nəfərdir.
MİA.AZ
Sabah isti hava olacaq
Zaqatalada çayxana sahibi blçaqlanıb
Bu gün magistraturalarına qəbul imtahanı keçiriləcək
Ağdamda daha bir mina partlayışı: yaralı var
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Şair-publisist Namiq Hacıheydərli vəfat edib
Bilik və bacarığını nəticəyönümlü fəaliyyətə çevirən müəllim... - Yeni layihə (FOTOLAR)
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycanın mülki əhalisi, demək olar ki..."
Abşeronda içki məclisində dava: dost dostunu öldürdü və...
ALİ MƏHKƏMƏ HAKİMİNDƏN ŞOK HƏRƏKƏT: evində canına qıyıb
“Toplum TV”nin daha bir əməkdaşı saxlanılıb? - DİN-dən açıqlama
Prezident İlham Əliyev daha bir sərəncam imzalayıb
PREZİDENT ONLAR HAQDA SƏRƏNCAM İMZALADI - Siyahı
Rektordan maraqlı təyinat - ”Mercedes-Benz"in keçmiş işçisini özünə müşavir götürüb
ANAMA-nın əməkdaşı Şuşada minaya düşüb - 3 qurum birgə məlumat yaydı
Laçının Sus kəndinə 59 ailə köçürülür - Püşk atıldı (FOTOLAR)
Sabahın hava proqnozu açıqlandı
Azərbaycan nefti 2 dollara yaxın bahalaşıb
DEPUTATA SUİ-QƏSD İŞİ: "Fazil Mustafanı dini çıxışlarına görə cəzalandırmaq istəyirdik" - Məhkəmə prosesi
"Azəriqaz" İB-də ikibaşlı oyun: imtahandan keçən xanıma ögey münasibət etiraz doğurdu, qurum rəsmisi reaksiya verdi
İTV-də dəyişiklik - Aparat rəhbəri Baş direktor müavini təyin olunub
Salyanda avtomobil və mal oğrusu tutulub
Xankəndidə silah və sursatlar aşkarlanıb
Bakcell ilə innovasiya dövrü başladı - FOTOLAR
Prezident Ərdoğanın ABŞ-a səfəri təxirə salınıb - Açıqlama
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Qalatasaray" 3 xalı 3 qolla qazandı
Nazir xidməti maşınında qəzaya düşüb
Prezident İlham Əliyev Almaniyadan Vətənə dönüb - FOTOLAR
İlham Əliyev Almaniyada: Kanslerlə birgə mətbuat konfransı keçirildi - "Əslində, sualınız təəccüb doğurur, çünki..." (FOTOLAR)
Bakının Nizami rayonunda dərəbəylikdir - FOTOLAR
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri bağda gəzişərək səmimi söhbət ediblər - FOTOLAR
SƏRHƏDLƏR DƏQİQLƏŞDİRİLiR: nəzərdə tutulan işlərin 35 faizi görülüb
ƏƏSMN-in strukturunda müdir dəyişikliyi olub - Regional idarələrdə kimlərə vəzifələr verilib?
AFFA İntizam Komitəsi "Qarabağ" klubunu cərimələyib
Böhran İdarəetmə Qrupu layihəsinin ilk simulyasiya testi uğurla başa çatdı - VİDEO, FOTOLAR
İLHAM ƏLİYEV BERLİNDƏ TƏDBİRDƏ: "Beləliklə, biz çox məsuliyyətlə davrandıq və..." - FOTOLAR (Yenilənib)
Prezident İlham Əliyev Almaniya XİN rəhbəri ilə görüşüb - FOTOLAR
Nazim Quliyev həbs olunub - Səbəb
Əli Əsədov daha bir qərar imzalayıb
Rusiya müdafiə naziri: "ABŞ Ukraynadakı münaqişəni bilərəkdən uzadır" - "Rusiya bu cür təhdidlərdən çəkinən deyil"
Keçmiş rektor yenidən hakim qarşısına çıxarıldı
Pərviz Şahbazov Biləsuvarda vətəndaşları qəbul edib