Vicdanımız olsun, Xocalını unutmayaq
28-02-2023 [00:08]
Zülfiyyə Mustafayeva
Mia.az saytı
***
Xocalı haqqında özüm qəsdən bu gün yazıram. O gün QHT Agentliyinin tədbirində də dedim. Nə qədər ki, içi mənqarışıq, bu faciəni yalnız fevralın 25-də yada salıb, 26-da axşam mövzunu baglayacagıq, bizi dünyada saya salan olmayacaq.
Özümüz aglayıb, özümüz eşidəcəyik. Düzdü, bəzi ölkələrə, parlamentlərə sözümüzü keçirmişik. Amma dünən baxıram, Türkiyəni çıxmaq şərtilə digər ölkələrin səfirliklərinin canı çıxır “soyqırım” deməyə, başımıza gələnlərin səbəbkarının erməni və rus oldugunu etiraf etməyə.
Elə götürək Amerikanı. Ay qırmızı dərili yerli camaatın nəslini qırıb dövlət quranlar, niyə hər şeyi öz adı ilə çagırmırsınız? O Nensinin aglamasına nə qədər pul lazımdı? Verək, bizimçün da aglasın. Yaxud, Böyük Britaniya səfirliyi. İki kəlmə ilə başsaglıgı veriblər. Öz adıma deyirəm ki, başınıza dəysin.
Təqsir bizdədi, ona söz yox. Mediada, QHT-lərdə, ekspetlərdə, siyasətçilərdə, aşagı-yuxarı hər kəsdə.
Müharibəni udmuşuq deyə, bəlkə çoxları toxtayıb. Amma il-ildən Xocalıya dair yeni dəhşətlər ortaya çıxır, indəyə qədər eşitmədiyimiz vəhşiliklərdən danışır şahidlər. Xüsusən, qadınlar. Mən onsuz da müharibə, qadın və uşaq sözünün bir araya gəlməsindən vahiməyə düşən adamam. Qadınların Xocalıda başına gətirilən müsibətlərə dair hekayələrə isə heç dayana bilmirəm. Özü də bu hekayələr get-gedə daha dəhşətli fraqmentləriylə xatırlanır. Fikirləşirsən ki, 31 il keçib, bəlkə insan yavaş-yavaş unudar, hətta bəzi detallar yaddan çıxar. Xeyr. Təcavüz və işgəncə hadisələrini beyin format edə bilmir. Əksinə, illər keçdikcə, zərərçəkənlər baş verənləri daha detallı və dəqiq xatırlamaga başlayır, hətta düşmənin simasını gözünün önündə canlandırır.
Xocalı qadınlarını göz önündən itməyə qoymayın. Onlar canlı tarixdi və biz hələ bundan sonra bu qadınlarla işi daha da gücləndirməli, təcavüz və işgəncə faktlarını dünyanın gözünün içinə soxmalıyıq. O gün QHT Agentliyinin tədbirində qadınlarla baglı yeni hekayələr eşitdim. Bunları söyləmək üçün yıgıncaq gözləməyin. Yoxsa o qadınlar itəcək, gizlənəcək. Onsuz da danışa bilmirlər. Bəzən öz başına gələnləri üçüncü şəxsin adına quraşdırırlar. Olsun, çıxaraq ortaya, təki danışsınlar.
Amma əsla bu söhbətləri medianın materialına çevirəndən sonra bir kənara atmayın. Özünüz də yaxşı bilirsiniz ki, əgər Xocalı üçün nəsə etmək istəyiriksə, dünyanı silkələmək istəyiriksə, sadəcə, həyat hekayələri kifayət deyil. Təbii ki, faktlar, sübutlar hüquqşünasların işidi. Bizsə dünyanın beyin institutları, araşdırma və analiz mərkəzlərinin gözünə girək. Erməniləri çox qıcıq edən yəhudi icmaları ilə əməkdaşlıq edək. Onların “xolokost”u dünyaya qəbul etdirməkdə metodları güclüdü. Bosniya-Hersoqovinada müharibə zamanı qadınların kütləvi təcavüzünün müharibənin sistemli hissəsi oldugunu sübut edən QHT-lərlə əməkdaşlıq edək. Onlardan da öyrənək.
Məsələn, Xocalı soyqırımında təcavüzə və işgəncəyə məruz qalan qadınların Psixoloji Reablitasiya Mərkəzini yaradaq. Beynəlxalq təşkilatları əməkdaşlıga dəvət edək. Ölkəyə ayaq basan əcnəbi ekspertləri, siyasətçiləri, hər kəsi aparaq o Mərkəzə. Dünyanın beyninə işləyək.
Özümüz də vicdanlı olaq. Əslində bu işin ən başında biz dayanırıq. Fevralın 25-dən 26-na qədər, elə indi də sosial şəbəkələr gündəlik işini dayandırmadı. Mal satan, reklam verən, şəkil paylaşan, ad günü, toy edən, əyləncə videoları çəkən, canlı yayımda zarafatlaşanlar, estetik əməliyyatların nəticələrini müzakirə edənlər. Yutubda adını çəkmək istəmədiyim komediya verilişlərindən birinin qısa fraqmentini qoymuşdular ayın 26-da. Yeni yüklənən videoların arasında idi.
İldə bircə hamı sözü bir yerə qoyub bütün bunları dayandıra bilməzdi? Biz gönüqalın adamlarıq, başa düşdüm, bəlkə bunu dövlət qurumları edəydi heç olmasa? Bir günlük əyləncəli, reklama aid nə varsa, hər şeyi baglayın, dünyaya bir mesaj verək, olmazmı?
Bəlkə dı çoxları bilmir ki, ölkəmizdə Hərb Muzeyi və onun da içində Xocalı Muzeyi var. Giriş də pulsuzdu. Kim gedib ora? O gün tədbirdə iştirakçılardan biri dedi ki, orta məktəbdə oxuyan nəvəsinə hələ də Xocalıya dair dərs keçməyiblər, inşa yazdırmayıblar. Mənim rus bölməsində oxuyan ogluma bir həftə əvvəldən Xocalıya dair dərs keçməyə başlayıblar. Azı 4 esse yazıb, müxtəlif fənlərdən. Söz sözə gələndə rus bölməsini bəyənmirsiniz, burada da hələ mənə dodaq büzən tapılacaq. Amma müqayisə etdim, sadəcə.
İndi gedin, kənarda düşünün.
MİA.AZ
“Moody’s" Azərbaycanın kredit reytinqini yüksəldib - Açıqlama
Qəzza zolağında savaş: 37 fələstinli həlak olub
Milli Məclisin növbəti iclası iyulun 8-də olacaq
Ermənilər Bakıda hakim qarşısında - Zərərçəkənlər ifadə verirlər
Şuşa İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının turizm paytaxtı seçilib
Şəxsiyyət vəsiqəsində dəyişiklik təsdiqləndi - Yaşayış yeri və...
ÖLKƏ LİDERLƏRİ XANKƏNDİDƏ: İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (ECO) 17-ci Zirvə görüşü başladı - VİDEO (CANLI) - YENİLƏNİB
Əmlakla bağlı yeni qanun qəbul olunub
Türkiyənin 32,5 faizi heç bir partiyaya inanmır - SORĞU
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Azərbaycan–Özbəkistan: Müttəfiqlikdən Qardaşlığa Ucalan Strateji Tərəfdaşlıq.. - Gülarə Verdiyeva yazır
"İlham Rəhimovun xilaskar obrazını cəmiyyətə sırıyan qüvvələr bunu anlayırmı?" - Eynulla Fətullayevdən sərt açıqlama
VƏRƏSƏLİK İŞİ... - Ali Məhkəmə vahid məhkəmə təcrübəsi qəbul edib
İlham Əliyev BƏƏ-nin sənaye və qabaqcıl texnologiyalar nazirini qəbul edib - FOTOLAR
Milli ləzzətin oğurluğu - Paxlavanın erməni versiyası
Ərdoğan Füzuli Beynəlxalq Hava Limanında qarşılanıb
İlham Əliyev Şahbaz Şərifi qarşılayıb (YENİLƏNİB)
"Azəriqaz"da anarxiya: "Fəxri neftçi" imtahana girməyib, lakin üzünə durub deyirlər ki...
İlham Əliyev Trampa məktub göndərdi: "Qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığımızın inkişafı üçün böyük potensial var"
Milli Məclis büdcənin icrasını təsdiqlədi
Türkiyə FAO şurasına üzv seçildi - Rusiya və Belarus isə...
Prezidentdən “Zəfər” şousundan paylaşım - VİDEO
İran prezidenti Füzuliyə gəldi - FOTO
"Prezidentiniz İlham Heydər oğlu Əliyevi qoruyun" - VİDEO
Tacikistan prezidenti Füzuli rayonunda belə qarşılandı - FOTO
Azərbaycan nefti daha bir dollar qalxdı
Ərdoğanın maaşı artdı - Bəs nazir və deputatlar nə qədər alacaq?
Beynəlxalq axtarışda olan Elçin Təhməzov tutuldu
Professor Ümüdvar Əliyevin oğlu qəzada ölüb
100-dən çox deputat və parlament işçisi zəhərlənib: "İki gündür dayanmadan qusuruq..." - Türkiyə parlamentində nə baş verir?
“2 gün sonra önəmli açıqlamalar verəcəm” deyən Yakutin ölümü müəmmalı ölümü - Həbsdən çıxan kimi kimi axtarıb?
Ərdoğan bu gün Xankəndiyə gəlir - Hansı mesajlar veriləcək?
İsrailli əsirlərin qohumları etiraza qalxıb
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Qarpızın qiyməti düşdü, kəndli sata bilmədiyi qarpızları yerə vurdu
İsrailli nazir: "Qəzzanı tam işğal etməliyik"
İkardi İstanbula dönə bilmir - Hücumçu üç vəkil tutub
İstefasından 8 gün geri dönən Emre Belözoğlu vəd verdi
"Cevat Akarsu" anasının yanında dəfn olunub