Ohanyan “səddi” - Vətən müharibəsi şəhidlərimizn xatirəsinə
29-09-2022 [15:08]
Əli Cabbarov,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin dosenti
***
Dünya hərb tarixinə dərin iz qoymuş, Azərbaycan xalqının qəhrəmanlıq tarixinə qızıl hərflərlə yazılmış 44 günlük şanlı Vətən müharibəsi nəticəsində işğalçı erməni ordusu darmadağın edilmiş, qalib Azərbaycanın diqtəsi ilə regionda yeni geostrateji reallıqlar yaranmışdır.
Düşmənini biabırçı məğlubiyyəti ilə nəticələnən bu müharibədən sonra şəhidlərimizin qanı bahasına qazanılmış möhtəşəm qələbənin qorunub saxlanılması və eləcə də sülh müqaviləsinin bağlanılması istiqamətindəki hərbi və diplomatik sahədə həyata keçirilən işlər Azərbaycanın beynəlxalq arenada nüfuzunu daha da artırmışdır. Azad Qarabağın hər qarışını cənnətə çevricək qüdrətli Azərbaycan dövlətinin, onun müzəffər Ordusunun və qətiyyətli Ali Baş Komandanının gücü qarşısında artıq heç bir keçilməz sədd yoxdur.
Ancaq müharibənin gedişı və onun başlamasından keçən iki ilə qədərki mürəkkəb dövrün təhlili göstərdi ki, bu və ya digər şəkildə bizimlə birgə bu regionda yaşayacaq olan erməni toplumu mənsubları məğlubiyyətin acısından, yaxud düşdüyü dərin siyasi-iqtisadi böhrandan özünə gəlməyərək hələ də dırnaqarası miflərin xülyaları ilə sanki özlərini yenilməz cəngavərlər sayaraq gah yel dəyrimanı ilə savaşan Don Kixot kimi harda gəldi hücum edir, gah da Tiqranabənzər meymunlar kimi yerli-yersiz şuluqluq salaraq daha da acınacaqlı və gülünc vəziyyətə düşürlər. Bu ilin sentyabrında Azərbaycanın dövlət sərhədində baş verən genişmiqyasıl erməni provakisiyasına, buna qədərki Brüssel görüşlərində isə bunun əksinə, nisbətən “ağıllı” davranışlarına baxdıqda qabarma-çəkilmə effekti göstərən erməni siyasi liderlərinin və mənsub olduqları sosiumun biomorfoloji genezisinin, DNT quruşluşunun çox mürəkkəb olduğunu deyə bilərik. Bütün bu qarmaqarışıqlıq isə son nətcədə elə bu ölkənin və burada yaşayan insanların qarşısında böyük bir sədd çəkir.
Ermənilər sədd çəkmək, süni əngəl yartmaqda əsl dünya çempionudurlar. Ənənəvi erməni tərsliyi, kiçik bir barmaq yarasını şişridib şivən qoparmaq bacarığı, bacarsalar Marsda da özlərinə əcdad tapmaq həyasızlığı və bir də çox məşhur utanmazlıq hisləri hayların heç kimdə olmayan bu fövqəlistedadının ana kapitalıdır. Amma fiziki və mənəvi körpülər tikib savab qazanmaqdan xeyli uzaq düşmüş erməni icması süni divarlar və sədlər çəkməklə bilmirlər ki, onlar bu yolla olsa-olsa özlərini dünyadan təcrid edib, daha da daş dövrünə qayıdacaqlar. Təkcə Qarabağın işğalı ilə keçmiş ötən 30 ilin xronikası göstərir ki, belə sədlər nə qədər onların özlərinə xas haylı-küylü olsa da bir dəmir yumruqla yerlə-yeksan olacaq qədər çürük və zəminsizdirlr. Elə ikinci Qarabağ müharibəsi öncəsində təmas xətti böyu çəkilmiş dırnaqarası Ohanyan səddi kimi.
Ohanyan “səddi”, yaxud işğalçı dövlətin keçmiş dırnaqarası müdafiə naziri Seyran Ohanyanın adını daşıyan, təxmini uzunluğu 200 kilometrə qədər olmuş müdafiə xətti erməniərin bir zaman Azərbaycan əsgərinin hökmən buradan keçərək əks hücuma atılacağına inandığı yerdə uzun illər ərzində tikilmiş mürəkkəb mühəndis istehkam qurğulardan, yeraltı bunkerlərdən, tank və piyada əleyhinə maneələrdən, uzunmüddətli atəş nöqtələrindən, minalanmış ərazilər və dayaq nöqtələrindən ibarət olmaqla Ermənistanın sülh deyil, işğalçılıq siyasətin yeritdiyinin bir sübutudur. Hər nə qədər 44 günlük müharibəyə qədərki dövrdə qoşunların təmas xəttində ATƏT-in Minsk qrupu adlı bir triadanın görə bilmədiyi bir sədd olsa da fakt oldur ki, bu sədd yüz milyonlarda dollara başa gəlmiş genişhəcmli torpaq, tikinti və kommunikasya işlərinin nəticəsində başa gəlmişdir. Doğrudur, ermənilər heç zaman antik bir xalq, bu sədd də Böyük Çin səddi qədər möhtəşəm olmasalar da Ohanyan səddi haqqında danışmağın müharibədən ötən iki ilin və qarşıdakı dövrün təhlili baxımından əhəmiyyətli olacağını düşünmək olar.
Hər nə qədər ermənilər üçün alınmaz bir qala donu geydirilsə və daim olaraq gücləndirilsə də artıq 2016-cı ilin aprel döyüşlərində bu xətti keçməyin Azərbaycan əsgəri üçün çətin olmayacağı görünmüşdü. Hələ şanlı zəfərimizə aparan həmin döyüşlərdə müzəffər ordumuz bu bədnam səddi iki yerdən yarmağa müvəffəq olmuş, bütövlükdə erməni ordusunun çürük skeletini bu səddin içinə gömmüşdü. İki il əvvəl başladılan İkinci Qarabağ müharibəsinin ilk saatları isə bütün erməni xülyaları kimi Ohanyan səddinin, onun dırnaqaqası yaradıcılarının kabusuna çevrildi. Başqasının ərazisində tiklmiş bu səddin bütün konstruksiya elementləri onu qorumağa çalışan işğalçı düşmən əsgərləri ilə birlikdə cəmisi iki gündə tamamən məhv edildi.
Hazırda Ohanyan səddi fiziki olaraq tamamən mahiyyətini itirmiş, Azərbaycan öz torpaq bütünlüyünü təmin etmişdir. İki il əvvəl qanlı döyüşlər getmiş bu ərazidə indi ilk şəhidlərimizin xatirəsi yaşadılır. Ancaq qələbədən sonra sülhə gedən yolun məğlub Ermənistan tərəfindən inadla uzadılması onu göstərir ki, buradakı insanların xislətində, onların şüuraltı instinktlərində hələ də eni-boyu bilinməyən çox sayda Ohanyan sədləri qalmaqdadır. O sədlər ki, ağ-qara demədən bütün ermənilərin qarşısında dayanaraq onları bu dünyanın gözəlliklərini görməkdən, sivill dünyaya qatılıb adam kimi yaşamaqdan məhrum edir. Həm maddi mərhumiyyətlər, bir yandan da belə mənəvi korluq ucbatından komaya düşmüş erməni toplumu bunun günahını özündə axtarmaqdansa yenə də otuz il əvvəlki kimi başqasına xəndəklər qazmaqda israrlıdırlar.
Amma yaxşı olardı ki, xəndəkbaz ermənilər bu müddət ərzində başlatdıqları müharibənin, yaxud elə Ohanyan səddinin onlara nəyə başa gəldiyinə bir baxsınlar. Belə ki, ilk olaraq, keçmiş SSRİ dağılan kimi yeni yaranan müstəqil dövlətlər üçün dünyaya yeni inteqrasiya imkanları yarandığı halda ermənilər hələ o zaman beyinlərində olan bu səddin o biri tayında qalıb, özlərinə başqa yol seçdilər. Qonşu həyətinə daş atan dəcəl uşaqlar kimi əzizlənmək istəyən bu insanlar düşünmədilər ki, xaricdəki havadarlarının sonsuz dəstəyinə inanıb qonşularına xain olmaqla çox da uzağa gedə bilməyəcəklər. Belə ki, hələ 1993-cü ildə Azərbaycana qarşı işğalçılıq əməllərinə cavab olaraq qardaş Türkiyə sərhədi bağlayıb erməniləri o biri tərəfə ohaladı. Nəticədə bu gün təkcə regionun siyasi ağırlıq mərkəzi deyil, həm də elm, mədəniyyət, sənaye və texnlogiya mərkəzi olan Türkiyənin potensialı ermənilər üçün əlçatmaz oldu. Bunun ardınca, Azərbaycanın zəngin karbohidrogen sərvətlərinin Qərb bazarlarına nəqli üçün yaradılan enerji və lojistika koridorlarından məhrum olan Ermənistan yenə də bədnam Ohanyan səddinin ona vurduğu zərərləri hesablaya bilmədi. Özünün dövlət sərhədini, əksər strateji müəssisələrini, hətta əmək qabiliyyətli insan resurslarını şimal qonşusuna uduzan ermənilər inadla Ohanyan səddinin o biri tərəfində qalmaqla sanki zamanın onların xeyirinə keçdiyini zənn edirdilər.
Beləcə, bədnam Hayastan fonduna ianə toplayıb başqasına xəndək qazan ermənilər bir də ayıldılar ki, zaman çuxurunun ən dibində qalıblar. Buradan xilas olmaq, hərbi-siyasi sahədəki məğlubiyyətdən və iqtisadi müstəqilliyin itirilməsi ilə dərinləşən böhrandan qurtulmaq üçün bu gün sülh danışıqlarına getmək, kommunikasiyaların açılması üçün əməli iş görmək əvəzinə yenə də vaxtı uzatmaq, dünya gündəmindəki havalar dumanlandıqca dərhal bir provakasiya törədən ermənilər görünür Ohanyan səddinin hələ çox arxasında qalacaqlar. Bəlkə hardasa, yeni bir səddin tikintisinə də başlayıblar.
Kim bilir!
Mia.az
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Trabzonspor" rəqibini 3 qolla keçib
Gədəbəy rayon sakini Gəncədə bıçaqlandı
Əli Əsədov daha bir qərar imzaladı
İlham Əliyevlə Sadır Japarov Bakıda Çingiz Aytmatovun abidəsinin açılışında - FOTOLAR
Dövlət Aqrar Kolleci publik hüquqi şəxs yaradılıb - Hökumətdən qərar
Şuşaya ilkin mərhələdə 50 ailə köçürüləcək
Azərbaycan-Əlcəzair enerji əməkdaşlığı müzakirə edilib
Spiker 830 min manatlıq kompüter alır: mağazalardakı satışdan niyə baha alınır? - DETALLAR AÇIQLANDI (FOTOLAR, Yenilənib)
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir - FOTOLAR
Türkiyənin ilk astronavtı Azərbaycana gələcək
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Bülent Uyğun: "Avrokuboklara getmək şansımız çox yüksəkdir”
Sabiq nazir 75 yaşında vəfat edib
Sabiq icra başçısı yenidən hakim qarşısında - İki şirkətin üzərindən həbs götürüldü
Konqoda "meymun çiçəyi" virusu yayılıb - Xəbərdarlıq
Türkiyədə daha bir terrorçu tutulub
Qəzzada savaşın 201-ci günü: daha 79 dinc sakin həılak olub
Tanınmış vəkil partiya sədri olmaq istəyir
İlham Əliyevlə Qırğızıstan prezidenti görüşdü, sənədlər imzalandı - Bakıda + FOTOLAR (Yenilənib)
MƏŞHUR PROFESSOR ÖZÜNÜ GÜLLƏLƏYƏRƏK ÖLDÜRÜB - Rəsmi açıqlama yayıdı
İsrail ordusu Livanın cənubunu bombalayıb
Şimali Koreya İrana böyük heyət göndərib
Prezident qırğızıstanlı həmkarını COP29-a dəvət edib
İordan çayının qərb sahilində həbslər davam edir
Xəzər dənizində birgə təlimlər başlayıb
PREZİDENT GENERALLA BAĞLI SƏRƏNCAM İMZALADI
YAP-çı deputat Rəsul Quliyevin elə müdafiəsinə qalxdı ki... - Eks-spiker "altdan işləyir?"
Bu ölkə Fələstini rəsmən dövlət kimi tanıdı
Eldar Əzizov Müsavata "hə" dedi - Partiya qurultaya hazırlaşır
Aysun İsmayılova: “Çox şıltaq və pozitiv insanam, amma..."
Rasim Balayev: "Məni aşağıladılar, ailəmə yaxın adam..." - MÜSAHİBƏ
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
İzmirdə PKK/KCK əməliyyatı: 6 nəfər saxlanılıb
Xankəndidə yenə silah-sursat tapılıb
AMEA-da yeni şöbələr yaradılıb - Təyinatlar olub
İstanbulda FETÖ əməliyyatı: daha 13 nəfər tutulub
Ticarətçı: "Deputat olmaq istəmirəm"