Rusiya və İran fəallaşır, Qərb isə... - Neft bitəndən sonra nə edəcəyik?
07-07-2022 [17:28]
Samir Feyruzov
***
Maraqlı hadisələr baş verir: Rusiya Şərqi Avropada (Ukraynada) sürətlə irəliləyir, amma siyasi müstəvidə Cənubi Qafqazı itirir.
ABŞ-ın Cənubi Qafqazda ciddi şəkildə aktivləşməsi Rusiya-İran birliyinin yeni modelini də ortaya qoyub. Azərbaycanın Türkiyə vasitəsilə Qərbə yaxınlaşmasını Rusiya və İran özünün maraqlarına zidd hesab edir. Diqqət ediriksə, Rusiya və İran Azərbaycanı birgə “vurur”.
Regionda və dünyada baş verən proseslər o qədər həssas hal alıb ki, kifayət qədər ehtiyatlı və təmkinli davranmaqdan başqa yolumuz yoxdur. Türkiyədə belə bir fikir var ki, Azərbaycanı Rusiyadan qoruya bilərik, amma İrandan yox! Ciddi və düşündürücü məsələdir.
- Azərbaycan Qərb üçün əsasən enerji amilinə, təbii sərvətlərinə görə cəlbedicidir. Demokratik “dəyərlər”in təşviqi digər ölkələr kimi, Azərbaycana da təzyiq vasitəsidir. Azərbaycan neft-qazı istismar ediləndən sonra ölkənin Qərb üçün cəlbedici heç bir xüsusiyyəti də qalmayacaq. Hesablamalara görə, 2024-cü ildə neft gəlirləri kəskin şəkildə azalacaq, 2035-2040-cı illərdə isə neft ehtiyatları əhəmiyyətli dərəcədə tükənəcək.
- Azərbaycan Rusiya üçün təkcə enerji amilinə, təbii sərvətlərə görə yox, həm də coğrafi, strateji mövqeyinə, tarixi xəritəsinə görə cəlbedicidir. Rusiya imperializmi Belarus, Ukrayna, Moldova kimi Cənubi Qafqazı da öz ərazisi hesab edir. Bizim 15-20 il zamanımız var, əgər bu müddət ərzində ölkəni ayaqüstə saxlaya biləcək və neftdən asılı olmayan güclü iqtisadiyyat yaratmasaq, bu, Qərbin bizdən könüllü qopması, Rusiyanın təcavüzü ilə nəticələnə bilər. Bu gün neft ehtiyatları bizə ciddi manevr imkanları qazandırıb, sabah neft-qaz olmayandan sonra iqtisadi-siyasi müstəqilliyimizi də itirmək təhlükəsi ilə üz-üzə dayana bilərik.
Qısa haşiyə: Müharibə başlayandan bu günə qədər Rusiyanın Ukraynada işğal etdiyi ərazinin sahəsi təxminən 130 min km2-dir. Bu, Gürcüstan ərazisindən təxminən 2 dəfə, Ermənistan ərazisindən isə 4 dəfə böyük ərazi deməkdir. Rusiyanın ələ keçirdiyi torpaqların sahəsi Azərbaycan ərazisindən də böyükdür.
Rusiyanın Azərbaycana hərbi təhdid imkanları o vaxt az olardı ki, Dağıstan və Çeçenistan müstəqil ölkə olsun və ortada bufer bölgə yaransın. O da yoxdur.
Bəs təhlükələr hansı istiqamətlərdən boylanır?
Ölkənin şimalından Rusiyanın müdaxiləsi (“şimal cəbhəsi”), şərqdə İranın aktivləşməsi (“Bakı kəndləri”), qərbdə qisasçi erməni qüvvələrin (“Qarabağa klanı”) aktiv fazada fəaliyyət quracağı ehtimalı bəlli təhlükələrdir. Bəs nə etməliyik? Heç şübhəsiz, Rusiya ilə mehriban qonşuluq siyasəti əsas prioritet kimi öz strateji əhəmiyyətini saxlamalıdır.
Proseslərin təhlili göstərir ki, bu gün regionda baş verən hadisələr bir çox hallarda 100 il bundan öncə baş verən hadisələrin təkrarıdır. 1918-ci ildə məğlub imperiya kimi Çar Rusiyasının parçalanmasından sonra Cənubi Qafqaz ölkələri Qərbə yön aldılar. Qısa müddət sonra Rusiya imperiyanın yeni formatına - “ittifaq”a çevrildi, Cənubi Qafqaz ölkələri də müstəqilliklərini itirmiş oldular. 1991-ci ildə SSRİ dağılandan sonra isə Rusiya “federasiya” modelinə keçdi, hazırda tərkibində 22 respublika mövcuddur.
Mia.az
SON XƏBƏRLƏR
Mehriban Əliyeva Roma Papası ilə görüşdə: "Müqəddəs Taxt-Tacla əməkdaşlığını genişləndirəcəyik" - FOTOLAR
Daxili İşlər Nazirliyində kollegiya iclası: nazir rəisləri topladı, konkret tapşırıqlar verdi - FOTO
Türkiyə Qambiyanın enerji strukturunu quracaq
Azərbaycan millisi bir pillə irəliləyib
Ərdoğan iki bələdiyyə sədrindən imtina etdi: "Bizə lazım deyillər"
Şabranda məktəbdə qadın bıçaqlanıb
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
Selçuk İnan: ""Konyaspor" məğlubedilməz deyil"
Ramiz Mehdiyev bu villasındadır - FOTOLAR
Ramiz Mehdiyev AMEA-nın həqiqi üzvlüyündən çıxarılacaq? - İsa Həbibbəyli "Məhkəmə qərarını gözləyəcəyik" deyir
Departament rəisi vəzifəDən azad edilib - 6 ay əvvəl təyinat almışdı
Baş prokuror Gəncədə 73 vətəndaşı dinləyib
Peskov: "Putin və Tramp iki həftə sonra Macarıstanda görüşəcək"
Sergen Yalçın bu futbolçudan imtina etdi: "Səni istəmirəm"
Aybəniz Haşımovanın səhhətində problem yaranıb - FOTO
ABB rəhbər heyəti Veysəloğlu Şirkətlər Qrupunda qonaq olub
Əli Həsənov danışdı: "Heç bir istintaqa cəlb olunmamışam”
Vəfat edən vitse-spikerin qızı atasının mirasını açıqladı: "İnanmayanlar varsa, gəlsin..."
Maliyyə Nazirliyindən pensiya sistemi barədə - AÇIQLAMA
Professor Rafiq Mehdiyev vəfat edib
Ramiz Mehdiyevin gəlininin Tibb Universitetindəki yüksəlişi...
Türkiyənin tarixi şəhəri böyük təhlükədə: iki nəhəng göl qurudu, rəsmilər SOS verir - "Belə davam etsə..."
"Nə onların imarətini istəyirəm, nə də maşınlarını" - Məzahir Pənahovun gəlini "Oun milyonları, hər ölkədə imarətləri var" deyir
Sayt rəhbəri Baş prokurorla görüşüb: "...Rüstəm Usubovun məsuliyyət məsələsini də qaldırdım”
“Nar” “Çoox Şanslı” lotereyasına start verdi
Qurban Qurbanov yeni biznesə başlayıb
Spiker həmkarına irad tutan Siyavuş Novruzova belə dedi: "Mən sonra sizinlə ayrı bir məsələni də danışacağam”
Hərbi xidmətlə bağlı qanun dəyişir - Nələr olacaq?
Sabah yağış yağacaq
Milli Məclisin növbəti plenar iclasının vaxtı açıqlandı
"Hakimlər haqqında" qanuna dəyişikliklər qəbul olunub
Almaniya XİN: "Türkiyə Rusiya ilə Ukrayna müharibəsinin həllində əsas rol oynaya bilər"
Bakıda iki nəfər güllələlənib - Açıqlama (Yenilənib)
Daha iki universitet Trampın şərtlərini rədd etdi
Əfqanıstan hökuməti: "Pakistanın Spin Boldak bölgəsinə hücumu..."
Deputat Milli Məclisdə: "Ramiz Mehdiyev və onun silahdaşları qanun qarşısında cavab verəcək"
BU QHT RƏHBƏRLƏRİNƏ CİNAYƏT İŞİ AÇILDI - Prokurorluq siyahı yaydı
Tural Sadıqlı, Elşad Məmmədov, Qurban Məmmədov və Süleyman Süleymanlı... - Onların Bakıda məhkəməsi başlayıb
Parlament Prezident və Birinci xanıma təbrik məktubu ünvanlayıb
"SOCAR Petroleum"da təyinat olub - FOTO
Üç tanınmış hakim təqaüdə göndərilir - FOTO
Masson, sabiq rektor, professor və ya "Qalatasaray"ın sabiq sözçüsü - "Can Holdinq" iş üzrə daha 26 nəfər həbs olunub
Filippində güclü zəlzələ oldu - 6,1 bal gücündə