NEFT HASİLATIMIZ NECƏ DÜŞÜR? - Təhlil
24-03-2021 [13:12]
Məhməmməd TALIBLI,
İqtisadçı
***
İkinci Dünya müharibəsi ərəfəsində Azərbaycanda neft istehsalı 23 milyon ton idi. 1949-cu ildən sonra dəniz yataqlarının istismarına başlanması çıxarılan neftin həcmini artırsa da, ümumilikdə 1960-cı illərdən etibarən ölkədə çıxardılan neftin həcmindəki ilbəil azalmalar müşahidə edilməkdə idi.
Mütəxəssislərin proqnozlarına görə, Azərbaycanda 1 milyard tondan çox neft və 800 milyard kubmetr qaz ehtiyatı qalmaqdadır. Son 150 ildə isə ölkəmizin ərazisində 1 milyard 325 milyon ton neft istismar olunub. Gəlin son illərdəki neft hasilatının səviyyəsinə diqqət edək.
Azərbaycanda neft hasilatı:
2008-ci ildə 44,4 mln. ton
2009-da 50,4 mln. ton,
2010-cu ildə 50,8 mln.ton
2011-ci ildə 45,6 mln.ton
2012-ci ildə 43,4 mln ton
2013-cü ildə 43,5 mln. ton
2014-cü ildə 42 mln. ton
2015-ci ildə 41,6 mln. ton
2016-cı ildə 41 mln. ton
2017-ci il 38,7 mln.ton
2018-ci ildə 38,8 mln.ton
2019-ci ildə 37,5 mln. ton
Son 20 ildə əsas trendlərə diqqət edək. 1998-ci ildə neft hasilatı 11,4 milyon ton olmuşdusa, 2009-cu ildə bu rəqəm 50 mln. tona qalxıb. Son 10 ildə neft hasilatının 2009-cu ildə 50,4 mln. tondan 2019-cu ildə 37,5 mln. tona qədər üzüaşağı enişdə 13 mln. ton azalma baş verib. Deməli, son 10 ildə mövcud eniş həddi hətta 1998-ci ildəki ümumi hasilatdan çox olub.
Dövlət büdcəmiz bundan nə qədər faydalana bilib, sualına aydınlıq gətirmək üçün bir neçə il üzrə 1 barel üçün neftin qiymət həddinə diqqət yetirmək kifayətdir. Neftin dövlət büdcəsində qiyməti 2009-cu ildə 75 dollar, 2010-cu ildə 45 dollar, 2011-ci ildə 80 dollar, 2012-ci ildə 80 dollar, 2013-cü ildə 100 dollar götürülüb. Son illərdə neft qiymətlərinin OPEK-in iddia etdiyi 60-80 dollarlıq zolağa yaxınlaşmaması onu deməyə əsas verir ki, bahalı neft qiymətləri də geridə qalıb.
Hər iki kontekstdə(həm hasilat, həm də qiymət) baxımından qiymətləndirəndə məlum olur ki, biz optimist olmağa qətiyyən haqq etmirik. Çünki iqtisadiyyatımız üçün çox mühüm olan 2 əlverişli pozisiyada vəziyyətimız dalana dirənib. Bir tərəfdən neft hasilatındakı kəskin eniş zolağına daxil olmağımızla, digər tərəfdənsə dünyada neftin konyuktur qiymət səviyyəsinin aşağı düşməsi ilə.
Mənfiyə doğru bu cür dəyişmə həddi bizi çox dərindən düşündürməlidir.
MİA.AZ
jpg-1624466446.jpg)
SON XƏBƏRLƏR
BMT-nin Baş katibindən Bakı ilə İrəvan arasındakı anlaşmaya reaksiya: "Razılaşmanı alqışlayırıq"
Bakıda 21 yaşlı oğlan 22 yaşlı qızı bıçaqladı
"Qazaxlı Alik"in oğlu Fuad Muradovun məhkəməsi başlayır
Blinkendən 4 kəndinin Azərbaycana qaytarılması haqda - Açıqlama
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Trampın məhkəməsinin qarşısında bir nəfər özünü yandırıb
Mətbuat katibi: "Dörd kəndin Azərbaycana qaytarılması çoxdan gözlənilən tarixi hadisədir"
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
Hal şahidləri ilə bağlı qanuna dəyişiklik olub
Uşaqların peyvəndlənməsi barədə əmr imzalanıb
Nazir generalları topladı, yeni tapşırıqlar verdi - DİN-də kollegiya iclası (FOTOLAR)
Qəzzada daha 9 dinc fələstinli həlak olub
İLHAM ƏLİYEV MOSKVADAN SONRA ALMANİYAYA GEDƏCƏK - Tarix bəlli oldu
Universitetin sözçüsü vəzifədən ayrılıb
Prezident İlham Əliyev Rusiyaya gedir
“AzəriMed” QSC-lə bağlı məhkəmə qalmaqalı yaranıb
Partiya sədri özünə yeni müşavir təyin edib
Abel Məhərrəmov və xanımı məhkəməyə verildi - Torpaq qalmaqalı
Keşlədə saxta məhsullar istehsal edən sexlər aşkarlanıb
TOVUZDA ŞOK OLAY: 34 YAŞLI QADIN YANDIRILDI - 22 yaşlı oğlan tərəfindən (YENİLƏNİB)
G7 ölkələrindən rəsmi Bakı və İrəvana çağırış: "Gücdən istifadə etməmək, suverenliyə hörmət..."
Baş prokurorun Çinə işgüzar səfəri başa çatıb
Ceyhun Bayramov Fələstinin Baş naziri ilə telefonda danışdı - Nələr müzakirə olunub?
Bakı Fransız Liseyi fəaliyyətini dayandırır
Azercell Böhran İdarəetmə Qrupu layihəsini elan edir
Onlar pensiyaya daha tez çıxacaq - Yeni qanun
Dövlət Xidmətinin vəzifəli şəxslərinin maaşı artırılır - BU QƏDƏR
Türkiyədə güclü zəlzələ olub
Naxçıvanda yoxlama: 15 iş üzrə materiallar Baş Prokurorluğa və DTX-yə təqdim olunub
Xocavənddə fermada partlayıcı maddələr aşkarlanıb
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Kirayədə yaşayan BDU-nun tələbəsi özünü öldürüb (Yenilənib)
Hərbi Dəniz Qüvvələri Xəzər dənizində taktiki təlimdə - VİDEO
Premyer Liqası: növbəti turun təqvim və hakim təyinatları açıqlanıb
DEPUTATLAR TOPLANIB: daha 14 məsələ müzakirə olunacaq - SİYAHI
Misli, Topaz... - Azərbaycan futbolunda nə baş verir?
“Yaxşı verilişlərin aparıcılarının "saxlayanı" var” - Kamran Həsənli kimin bostanına daş atır?
Bakının strateji hədəfi və ya rəsmi Moskvanın qərbi azərbaycanlılarla bağlı mesajı - TƏHLİL
Türkiyə səfirliyinin yeni mətbuat katibi Bakıya gəlib