QURDLA QİYAMƏTƏ QALMAQ TÜRKLƏ QİYAMƏTƏ QALMAQDIR!
29-10-2020 [13:33]
ATİF İslam oğlu İSLAMZADƏ,
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
e-mail: [email protected]
***
29 oktyabr, Türkiyə təqvimi ilə ekim ayının 29-u Türkiyənin Cümhuriyyət bayramıdır. Bu bayram 1923-cü ildə 29 oktyabrda Türkiyənin Cümhuriyyət elan edilməsi günündən böyük coşqu ilə qeyd edilir. Ancaq bu bayram rəsmi olaraq 1925-ci ildə qəbul edilən bir qanunla bayram olaraq təsbit olunmuşdur.
Bu bayram günündə elə bir həyəcan və coşqu kütləvi şəkildə diqqət çəkir ki, insanı heyran edir. Millətin bir bütöv olduğunu hiss edirsən. Fərdin millət, millətin fərd olduğu bir gün Türkiyənin Cümhuriyyət bayramını qeyd etdiyi gündür. Bu o qədər böyük həyəcan, o qədər böyük coşqudur ki, millətin soy aktı olaraq onillərlə nəsildən-nəsilə keçir. Eyni zamanda türk millətinin mənşə etibarilə türk olmağıyla bərabər Türkiyədə yaşayan və ədalətlə idarə olunan bütün xalqlar üçün bayram olaraq qalır. Çünki türk ədaləti Türkiyə Cümhuriyyətində də hər zaman əsas tutulmuşdur.
Türkiyənin Cümhuriyyət bayramına izah verməzdən əvvəl çox mühüm olan bir məsələni qeyd etmək lazımdır. Əgər Türkiyəni Türk Cümhuriyyəti olaraq qəbul edib, ondan əvvəlki dövrləri inkar edərsək, bu tarixi təhrif etməklə bərabər Türkiyənin bir millət və toplum olaraq son yüz ildə formalaşmasını iddia etmək olardı. Halbuki bizə məlumdur ki, bir millətin millət olaraq formalaşması ərazi və mədəniyyət amili ilə sıx bağlıdır. Yəni 1923-cü ildən əvvəl olan ərazini, onun spesifikasını, bu coğrafi amillərin genetik inkişafa təsirini qəbul etməmək bütünlüklə Türkiyəni inkar etmək olardı. Eyni zamanda daha əvvəlki mədəniyyətlərin, xüsusilə də islam mədəniyyətinin türk toplumuna inanc və əxlaq baxımından yüksək təsirini görməməzlikdən gəlmək sayılardı. Halbuki Türkiyə ümmət və millət məsələsini bir-birinə bağlı görməklə hər zaman özü üçün ədaləti əsas götürmüşdür. Elə buna görə də dünyanın hər yerindən müxtəlif inanclı xalqların nümayəndələri bu əraziyə axışmış, burada İlahi Ədalətə əsaslanan nizamın olduğuna inandıqları üçün eyni məkanda qardaş kimi son əsrlərə qədər birlikdə yaşamışlar. Yalnız son əsrlərdə dünya nizamının dəyişməsində bu qardaşlıq və birlik pozulmuş, dünyada əsas olaraq götürülən mənfəət ədalətdən qabağa keçmişdir.
O ədalət ki, hələ dahi mütəfəkkir N.Gəncəvi “Məxzənül-əsrar” (Sirlər xəzinəsi) əsərində Səlcuqlarla bağlı olaraq yazırdı ki, “Ölkəsi ədalətlə idarə olunan türklərin şan-şöhrəti dünyaya yayılmışdı”. Bu baxımdan Türkiyə Cümhuriyyətini özündən əvvəlki dövrlərdən, xüsusilə dünyaya X əsrdən bəri ədalətli dövlətlər bəxş edən, səlcuqlar və osmanlılar sülalələrinin ədalətli dövləti idarəçiliyindən ayırmaq olmaz. Yəni Səlcuqilər dövləti, Osmanlılar dövləti və Türkiyə Cümhuriyyəti bir dövlətdir. Ərazisi kiçikdən böyüyə, böyükdən kiçiyə getsə də, eyni millətin dövlətidir. Türkiyə Cümhuriyyəti həm Səlcuq dövlətidir, həm Osmanlı dövlətidir, həm də bu günün Türkiyəsidir. Yəni bu dövlətlərin varisi, mirası ləyaqətlə daşıyan dövlətdir.
Bəs necə oldu ki, Türkiyə Cümhuriyyəti meydana gəldi?
Qısa olaraq onu demək olar ki, bu öncə mövcud tarixi şəraitin bəhrəsidir. O dövrün siyasi reallıqlarını nəzərə alsaq Çümhuriyyətlər dövrününün başlandığını, Türkiyənin də bundan keçərək inkişaf edə biləcəyini görmüş olarıq. Ümumiyyətlə dünya tarixində elə vəziyyətlər olur ki, dövlətin içindən dövlət doğur. Yəni dağılmaqda olan dövlət öz içindən dəyişərək başqa bir şəkildə meydana gəlir. Yox, əgər dəyişmək istəmirsə, tarix səhnəsində rolu bitmiş olur. Məhz Türkiyənin müxtəlif dövlətlər tərəfindən işğal olunması, bu işğala qarşı qurtuluş hərəkatının yaranması, Musafa Kamal liderliyində xalqın birləşməsi və istiqlal savaşında canından keçərək müsbət nəticə əldə etməsi Türkiyənin yeni dövrün reallığında Cümhuriyyət olaraq meydana çıxmasına səbəb oldu. Yəni dövlət içindən dövlət meydana çıxdı. Ancaq bu dövlətdə də əsrlərlə aparılan ədalət qanunları dəyişmədi. Əlbəttə, müəyyən narazılıqlar, barışmazlıqlar olsa da, nəhayətdə türk dövlətini itirmədi. Çünki türk dövlət yaradan millətdir. Dövlətə sevgisi övladın atasına olan sevgisi kimidir. Bəlkə daha da artıqdır. Türk dövləti üçün hər zaman canından keçməyə hazırdır. Bu türk genetikasında itməyən rüşeymdir. Bitməyən inancdır. Yatmayan yaddaşdır.
Bu gün Türkiyə dövlətinin Azərbaycanın yanında olması da onun türk qardaşlığı ilə birgə ədalət anlayışının olmasından irəli gəlir. Əgər Azərbaycan ədalətli tərəf olmasaydı qardaşlığına baxmayaraq Türkiyə heç bir halda Azərbaycanın yanında olmazdı. Çünki ədalət Uca Allahın qoyduğu nizamdır. Allahın Ədl İsminin təcəllisidir. Ədalətli olmayan qiymətli olmaz. Türkiyənin bu qədər qiymətli olması məhz onun Uca Allaha olan bağlılığında, inancında və əxlaqındadır.
Sevgili Türkiyəmiz bizim canımızdır, birliyimizdir, paytaxt dövlətimizdir. Türkiyəni Cümhuriyyət günü münasibətilə təbrik edirəm. Uca Allah həmişə Türkü dünyanın başında var etsin! Dövlətimiz qiyamətə qədər daimi olsun! Qurdla qiyamətə qalmaq elə türklə qiyamətə qalmaqdır. Qurd üzü mübarəkdir deyəndə türk soyu mübarəkdir deyirik. Dövlətimizin və vətənimizin Cümhuriyyət günü mübarək olsun!
MİA.AZ
.
Azərbaycan nefti bir dollar qalxdı
"Azəriqaz"da "optimallaşdırma" siyasəti: aşağılar ixtisar edilir, yuxarılar isə..." - FOTO
Qırğızıstan pezidenti Azərbaycana ikigünlük səfərə gəlir
“Azevrotel”in direktoru dəyişib - Yeni təyinat (Özəl)
Zabrat və Hövsanda bu gün qaz olmayacaq
"Kəssam Tuqayları" ilə "Qüds sərdarələri" İsrail ordusu ilə döyüşə giriblər - "Onlarla hərbçini vurduq"
Türkiyədə təyyarə qəzasına düşən biznesmen həlak olub - Arvadı isə möcüzə sayəsində sağ qalıb
Ərəb ölkələri İsrail etiraz edib
10 yaşlı gimnast "Sarı gəlin"in sədaları altında uğur qazandı
Oğurlanan 757 illik əlyazma Bəhreyndən geri gətirilib - FOTO
Qəzzada daha 116 nəfər ölüb - Bir ailə isə tamamilə yox edilib
Lənkəranda 65 yaşlı kişi bıçaqlanıb
İspaniyada meşə yanğını: 2 nəfər yanaraq ölüb
Ağcabəddə 18 yaşlı gənc kanalda boğulub
Türkiyədə iş adamı və arvadı təyyarə qəzasında öldü
"Kurtlar Vadisi"nin "Cevat"ı öldü - "Rahat yat, qardaş!"
Almaniya kansleri vacib sualdan yayındı - "Bu, qəbuledilməzdir"
İran: "Nüvə sənayesini bombalamaqla məhv etmək olmaz" - "Güclü deyilsinizsə, sağ qala bilməzsiniz"
Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri görüşüb, yeni sənədlər imzalanıb - FOTOLAR (YENİLƏNİB)
Yekaterinburqda daha bir Azərbaycan vətəndaşı həbs olunub
Şəxsiyyət vəsiqəsində nələr dəyişəcək? - DETALLAR
Qəzzada son 24 saatda 142 nəfər öldürülüb
"Beşiktaş" bəyənmədi - "Liverpul"la anlaşdı
RƏSMİ BAKIDAN RUSİYA XİN və SƏFİRLİYƏ CAVAB: "Vəziyyəti daha da gərginləşdirən addmlar atmayın"
"Azneft" Istehsalat Birliyi ləğv olunur? - Komitə sədri "Görəsən, işçilər bu dəfə hansı dili öyrənəcək?", - deyə sual edir
Xüsusi icra məmurları ilə bağlı yeni qanun hazırlanır
Əminə Ərdoğan Roma Papası ilə görüşüb - FOTO
Ərzurumda zəlzələ olub - 4,1 bal gücündə
İsrail ordusu Ramallahda evləri dağıdıb
"Beşiktaş" klubu məşhur italyan hücumçu ilə vidalaşıb
Vəkil bürolarında yoxlama olub
KTN-in işçiləri rüşvət alıblar
Əli Əsədov Əfqanıstanın Baş nazirinin müavini ilə görüşüb
RUSİYA SƏFİRİ XİN-ə ÇAĞIRILDI - Rəsmi Bakıdan moskvaya etiraz
DAHA ÜÇ İTKİN DÜŞMÜŞ ŞƏHİDİN ŞƏXSİYYƏTİ MÜƏYYƏNLƏŞDİ - FOTO
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Moskvanın Cənubi Qafqaz siyasəti və... - TƏHLİL
Bakıda böyük söküntü işi başlayır - YENİ KOMİSSİYA YARADILDI
Filippində güclü yanğın... - Minlərlə insan evsiz qalıb
Yunanıstanda məhbuslar qiyama qalxıb - Həbsxana yandırılıb
Ərdoğanı təhqir edən 42 nəfər tutulub - "Heç kim nifrət və təxribat zəhərini küçələrə daşıya bilməz"
Kəbirə-Tibb Mərkəzi satılıb
Politoloq Azər Qasımlı hakim qarşısına çıxarıldı
DİN-in Polis Akademiyasında “Məzun Günü” keçirilib - VİDEO