2025... İstanbul...
İsti avqust günü qardaş Türkiyənin İstanbul şəhərində ənənəyə sadiq qalaraq Türk Ədəbiyyatı Vəqfini ziyarət etdim.
Budəfəki, gəlişim də mənim yüksək təltifə layiq görülməyim Uca Allahın mənə bəxş etdiyi ən müthiş mükafat idi və taleyimin ən gözəl anı...
Vəqfin sədri Serhat Kabaklı ilə qısa söhbət etdikdən sonra, vəqfin baş redaktoru İmdat Avşarın otağında çay söhbətimiz baş tutdu. Bu zaman İmdat bəy hər zamankı səmimi üslubu ilə - “Yahu Senan kardeşim, değerli bir ablamız var Latife hanım senden rica etsem onun türk diline çevrilen iki kitabını Bakü de kendisi ile buluşub vere bilirmisin?!”.
Böyük bir məmnuniyyətlə “əlbəttə” deyib, kitabları götürdüm.
Bakıya çatar-çatmaz kitabın ilk səhifələrinə maraqla nəzər keçirib Lətifə xanımla əlaqə saxladım. Olduqca səmimi bir söhbətdən sonra, Lətifə xanım kitabla bağlı fikirlərimi soruşdu. Məni ən çox təsirləndirən müəllifin Allaha olan dərin bağlılığını cümlənin ahəngində olduqca qəlbləri ovsunlayacaq şəkildə yazması olmuşdur. Məhz bu məqamı böyük bir rəğbətlə alqışlayıram. Söhbətdən sonra görüş yerini mənim ikinci evim kimi qəbul etdiyim doğma Elmlər Akademiyasının qarşısında görüşdük.
Görüşümüzdə insanların kitaba, ədəbiyyata və ən əsası poeziyaya olan marağı, insanların xüsusiyyətlərində təpər, fəhm anlayışının yeri, Lətifə xanımın zamanın çətin axarlarından keçərək irəlilədiyi mənalı ömür yolu, “Sirli Gedişlər” kitabının baş qəhrəmanı olan Leyla xarakterinin sarsılmaz mövqeyinin real həyat nümunəsi ilə harmoniyası kimi bir çox məsələləri yorulmadan təhlil və müzakirə etdik.
Lətifə xanımın “Sirli gedişlər” romanı müstəqillik dövrünün ən seçilmiş avtobioqrafik nümunələrindən biridir. Bu janr həm üstünlükləri, həm də çətinlikləri özündə cəmləyir. Müəllif, öz həyat yolunu təsvir etməklə, eyni zamanda xalqın, ölkənin və onun ətrafındakı mühitin taleyini və mənafeyini ustalıqla ümumiləşdirir. Kitab baş qəhrəmanımız olan Leylanın - yaşadığı həyatın düzgünlüyünü, ədalətlə aldığı nəfəsin tərənnümünü, ailəsinin sarsılmaz qüdrətini, keçdiyi yolun enişli-yoxuşlu axarlarını özündə təsvir edir.
Ustadım olaraq qəbul etdiyim, sakinliyi və dərindən düşünüb qərar almağı mənə öyrədən ali təhsil aldığım universitetin dosenti, texnika elmləri namizədi, poeziyanın harmoniyası ilə nəfəs alan Ağəli müəllim Quliyevin məqalələrindən özümə dərs götürdüyüm əsərlərdəki xarakterlərin qütblərinin təhlilini Lətifə xanımın şah əsəri olan “Sirli gedişlər” kitabında təhlil etmək istərdim.
Hər bir xarakteri tək-tək təhlil etmək olar amma məncə məzmunlu ifadə belə olsa daha məqsədə uyğun olar. Leylanın ailəsinin hər bir üzvü, Leylanın haqq-ədalət yoluna dəstək olanlar bu qütbün müsbət tərəfi, onun ədalət yoluna əngəllər törətmək istəyənlər isə bu qütbün ən mənfi yerinə layiqdirlər. Kitabın ən qürur mənbəyi olan hissə isə 7 bacının ali təhsil alaraq qadının elmdə rolunu olduqca gözəl təsvir etməsidir.
Kitab elə bil sadə üslub və xalq dilində yazılıb ki, səhifəni açıb oxumağa başlayan oxucu artıq onu əlindən kənara buraxmaq istəmir. Kitabda bir ana ilə oğulun və bir ailənin bir-birinə dərindən bağlılığı heç şübhəsiz oxucunun qəlbində daha dərin bir iz buraxır.
Bu kitab bir çox gənc yazara real həyat motivlətərini yazmağa cəsarət verə bilən nadir əsərlərdən biridir. Və bu əsər yazıçı Lətifə Orucun ədəbiyyatımızdakı əbədiyaşar təşəkkül izidir...
Sənan Hüseynov
MİA.AZ
