01-12-2017 [12:14]
Günümüzün, yaşadığımız dövrün tələbləri bir sıra sahələrin uşaqların formalaşmasına müsbət təsir göstərdiyini açıq ortaya qoyur. Son illər uşaqların formalaşması və mənəvi inkişafı məsələsindən danışarkən burada müəllimdən əvvəl psixoloqun rolunu daha çox önə çəkirik. Bu gün, sözün əsl mənasında, peşəkar psixoloq uşaqlarımızın həyatında, onların həyata, cəmiyyətə, təhsilə bağlanmasında, adaptasiya olunmasında danılmaz rol oynaya bilir.
Psixoloqlardan danışarkən "peşəkar” sözü işlətməyimiz heç kəsə qəribə görünməsin. Ona görə ki, öz işini yaxşı bilməyən, uşaq psixikasından, xarakterindən xəbərsiz olan adamların "uşaq psixoloqu” adı ilə meydana çıxması, üstəlik də özlərinə orta ümumtəhsil məktəblərində, eləcə də məktəbə qədər təhsil müəssisələrində yer eləməsi, burada fəaliyyət göstərməsi müxtəlif neqativ halların meydana çıxmasına səbəb olur. Gizlin deyil ki, hazırda orta məktəblərdə, bağçalarda, bir sözlə, uşaq tərbiyəsi, təhsili ilə məşğul olan qurumlarda təsadüfi psixoloqlar nəzərə çarpır. Ən ağrılı yerimiz isə məktəblərdə kök salan savadsız insanlardır ki, onlar özlərinə "məktəb psixoloqu” statusu qazanırlar. Bəlkə də elə bunun nəticəsidir ki, uşaq məktəbə gəldikdən sonra uzun müddət, hətta elə hallar olur ki, 3-4-cü sinfə qədər məktəbə, şagird yoldaşlarına, müəllimlərə öyrəşə bilmir. Onlara "məktəb psixoloqu”nun yardımı da təsirli olmur. Məktəblərdə elə şagirdlər var ki, onlar daim peşəkar məktəb psixoloqunun nəzarətində olmalıdırlar. Amma bəzən uşaqlar psixoloq nəzarətindən kənarda qalır. Doğrudur, məktəb və bağçalarda peşəkar, öz işini bilən, uşaq psixikasını dərindən öyrənən mütəxəssislər də yox deyil. Onlar var, ancaq peşəkar psixoloqların sayı az olduğundan, onlar bütün uşaqlara nəzarət edə bilmirlər.
Bu gün uşaqların sosiallaşmasında, yəni cəmiyyətə, məktəbə adaptasiya olunmasında bir sıra problemlər var ki, onu ancaq öz işini dərindən bilən pedaqoq-psixoloqlar aradan qaldıra bilər. Söz yox ki, məktəblərin özündə bəzən psixoloq xidməti ödənişli olur. Bu halın da olması məktəbə adaptasiya olunmaqda çətinlik çəkən, yaxud fikir dağınıqlığı, diqqətsizlik problemi olan bir qrup uşağın psixoloqa yaxınlaşmasında əngəl olur. Bu öz yerində, fakt budur ki, yaş qrupundan asılı olmayaraq, bəzi şagirdlərin psixoloqla işləməsində problem yaranıb. Bu da, qeyd etdiyimiz kimi, əsasən bəzi məktəblərdə öz peşəsindən xəbərsiz psixoloqların işləməsi ilə bağlıdır. Öz işini bilməyən adam şagirdə necə yardım göstərə bilər?
Tanınmış psixoloq Könül Vaqifqızı bizimlə söhbətində bildirdi ki, o da fəaliyyəti dövründə tez-tez valideynlərdən məktəb psixoloqları ilə bağlı şikayətlər eşidir. O qeyd etdi ki, məktəb psixoloqları bu sahəyə diplomlarına və sertifikatlarına görə deyil, bilik və təcrübələri, şagirdlərlə işləmək bacarıqları nəzərə alınmaqla götürülməlidir. Onun sözlərinə görə, uşağın sosiallaşması prosesi bağçadan başlamalıdır ki, o, normal şəkildə cəmiyyətə adaptasiya oluna bilsin. "Uşaq şagird olana qədər cəmiyyətə, ətrafa adaptasiya prosesini qismən keçməlidir. Onun gələcəkdə cəmiyyətin fəal bir üzvünə çevrilməsi üçün bu əsas şərtlərdən biridir. Bilirsiniz, sosiallaşma insanın fəal vətəndaş, bir şəxsiyyət kimi formalaşma prosesidir. Liderlik isə şəxsiyyət kimi formalaşmanın ən yuxarı pilləsi sayılır. Bunu dahi filosof, pedaqoq və psixoloqlar deyib. Bu gün biz təcrübədə bunun əyani şahidi oluruq. Sirr deyil ki, şəxsiyyət kimi formalaşmada bioloji və psixoloji amillərlə yanaşı, sosial təsir amili də mövcuddur. Sosiallaşma üçün, ilk növbədə, mühit - cəmiyyət, insanın buna psixoloji hazırlığı və sosiallaşmaya olan ehtiyac kimi amillər mühüm rol oynayır. Bunu qeyd etdim. Keçək indi də məktəb psixoloqlarının fəaliyyətinə. Əvvəlcədən deyim ki, bu sahədə çalışan peşəkarlar da var və onlar çalışdıqları məktəblərdə, məktəbəqədər təhsil müəssisələrində bu problemlər qismən olur. O da uşağın, valideynin məktəb psixoloqu xidmətindən yayınması ilə bağlıdır. Təəssüf ki, uşaq tərbiyəsində rol oynayan bir sıra sahələrdə olduğu kimi, məktəb psixoloqu sahəsində də ciddi problemlər hələ də qalmaqdadır. Bilirsiniz ki, bu bizdə yeni sahədir. Buna baxmayaraq, bizdə öz işini bilən mütəxəssislər var, onlar çalışırlar, uşaqlara fayda verirlər. Əvvəlki illərdə çətin tərbiyə olunan, psixikasında müəyyən pozuntular olan, müxtəlif xoşagəlməz vərdişlər qazanan uşaqlarla məktəbdə xüsusi pedaqoq işləyirdi. Bu pedaqoqlar o qədər peşəkar idi ki, onlar şagirdi həyata qaytara bilir, cəmiyyətin layiqli vətəndaşına çevirirdilər. Bu gün təkcə psixoloq olmaq kifayət etmir, onlar həm də pedaqoq olmalıdırlar. Bu gün məktəb psixoloqlarının çoxunda pedaqoqluq xüsusiyyətləri yoxdur. Bu da təəssüf doğurur. Şagirdlərlə işləmək xüsusi metodlar tələb edir. Bunun üçün psixoloqdan səbr, təmkin, uşaqlarla dost olmaq, səmimi münasibət qurmaq tələb olunur. Ancaq bəzən biz bunu məktəb psixoloqlarında görə bilmirik. Bu da belələrinin məktəblərə, uşaq bağçalarına təsadüfən gəlib çıxmasının "bəhrəsi”dir. Bəzi psixoloq adı daşıyanlar məktəbə, sadəcə, bir iş yeri, maaş aldığı bir yer kimi yanaşırlar. Bu halda onları şagird maraqlandırmır”- deyən K.Vaqifqızının sözlərinə görə, bu gün şagirdlər arasında aqressiv xarakterə malik olanlar çoxdur.
O hesab edir ki, uşaqlarda aqressiyanı azaltmaq, yüngülləşdirmək üçün mütləq psixoloqlar işlər görməli, yeni metodlardan istifadə etməlidirlər.
Keçmiş Ombudsman Elmira Süleymanova vəfat edib (Yenilənib)
Azərbaycanda TikTok bağlanacaq? - Sorğu
Güclü fırtına həbsxananı dağıdıb - 119 məhbus qaçıb
AZAL-ın sabiq prezidenti: "Məni biabır etmək istəyirlərsə..."
Zaxarova: "Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışırlar"
Avstraliyada 160 balina sahilə çıxdı, onlardan 26-sı ölüb -FOTO
Baş Prokuroluq mediaya çağırış edib - Professorun ölümü ilə bağlı
Akşeneri kim əvəzləyəcək? - İYİ Partiyası gərgin qutrultaya gedir
Bakıda üç məktəbin direktoru cəzalandırılıb - Səbəb
Qəzzada daha jurnalist həlak olub
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
"Poz-Qazan” layihəsi millətin cibinə necə girir? - VİDEO
NAXÇIVANIN BAŞ NAZİRİ VƏZİFƏDƏN AZAD OLUNDU- Yeni təyinat (FOTO)
ABŞ Ukraynaya uzaqmənzilli raketlərin gizli şəkildə çatdırılmasını təsdiqləyib: "Bu, Rusiyanın..."
SÜDDƏ QUŞ QRİPİ AŞKARLANIB
Kosmosda silahlanma... - Rusiya qətnamayə veto qoyub
Azərbaycan Ordusunda komanda qərargah təlimləri keçirilir - VİDEO
20 minə yaxın bakalavr magistraturaya imtahan verəcək - Bu tarixdə
Müğənni: "Bunu kimə desəm deyər ki, sənə ayıb olsun!"
Almaniya prezidenti CHP lideri ilə almanca danışdı və belə dedi: "Mükəmməl alman!" - 50 dəqiqəlik qapalı görüş olub (FOTO)
İsrail Hərbi Şurası HƏMAS-la görüşəcək - Yeni təklif hazırlanıb
"Google" İsrailə etiraz edən daha 20 əməkdaşını işdən çıxarıb
Millimiz bu gün Özbəkistan komandası ilə qarşılaşacaq
Yusif Yazıçının komandası uduzub
Azərbaycan nefti bahalaşır
Macarıstanın xarici işlər və ticarət naziri Azərbaycana gəib
Məşhur məşqçi xəstəxanaya yerləşdirilib - Səbəb
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
"Trabzonspor" rəqibini 3 qolla keçib
Gədəbəy rayon sakini Gəncədə bıçaqlandı
Əli Əsədov daha bir qərar imzaladı
İlham Əliyevlə Sadır Japarov Bakıda Çingiz Aytmatovun abidəsinin açılışında - FOTOLAR
Dövlət Aqrar Kolleci publik hüquqi şəxs yaradılıb - Hökumətdən qərar
Şuşaya ilkin mərhələdə 50 ailə köçürüləcək