16-11-2016 [11:44]
Esmira Əhmədova,
Şəki şəhər 11 saylı tam orta məktəbin ibtidai siniflər üzrə direktor müavini
Ahəngdar,inkişaf etmiş,ictimai cəhətdən fəal olan,mənəvi zənginliyi,əxlaqi saflığı və fiziki kamilliyi özündə birləşdirən şəxsiyyət formalaşdırılması cəmiyyət qarşısında duran çox mühüm vəzifədir.Bu vəzifəsinin yerinə yetirilməsində elmi dünyagörüşünə yiyələnməyin əhəmiyyəti misilsizdir.Böyüməkdə olan nəsildə elmi dünyagörüşünün formalaşdırılmasında ümumtəhsil məktəbi geniş imkanlara malikdir.Bu imkanlardan danışarkən qeyd etmək lazımdır ki,bütün təlim prosesində şagirdlər elmi dünyagörüşünün ayrı-ayrı struktur ünsürlərinə tədricən yiyələnirlər.
Müəllim jər bir məktəbdə mərkəzi simadır.Hansı fənni tədris etməsindən asılı olmayaraq,o,şagirdlərə fəal təsir göstərir,onların baxışlarını,münasibətlərini,təfəkkür və davranış üsullarını formalaşdırır.
Biliklərin əqidəyə,inama çevrilməsində hisslərin rolu böyükdür.Məsələn: mənfi və ya müsbət hisslər işə fəal yaxud passiv münasibət yaradır.Əmək fəaliyyəti və ictimai-siyasi fəaliyyət zamanı məktəblinin bütün davranışının məzmun və istiqamətini müəyyən edir.Hisslərin olmaması və ya inkişaf etməməsi biganəlik,tənbəllik,infantillik doğurur.Hisslərin yüksək ictimai idealarla vəhdətdə tərbiyə edilməsi,öz hərəkət və davranışını idarə etmək bacarığı şəxsiyyətin formalaşdırılmasının zəruri tərkib hissəsidir.
Məktəbin,müəllimin fəaliyyəti təkcə tədris işi ilə məhdudlaşmır.Buna görə də şagirdlərin dünyagörüşünün formalaşdırılması prosesi onların müxtəlif fəaliyyət növləri,ictimai təşkilatların çəxcəhətli işi,məktəbin ailə və əmək kollektivləri ilə əlaqəsi,elm- idraki xarakterli ədəbiyyat mütaliəsi,kütləvi informasiya və kommunikasiya vasitələrindən istifadə edilməsi və s.ilə şərtlənir. Bütün bunlar bir-birini tamamladıqda,vəhdət halında birləşdikdə şagirdlərin fəallığıni yüksəldir,qazanəlmış biliklərin düzgün mövqedən qiymətləndirilməsini,əqidəyə çevrilməsini sürətləndirir.
Gələcək həyatın,karyeranın planlaşdirilmasında doğru seçilən sənət,peşə uğura gedən yolda atılan ilk addımdır.Doğru seçilmiş peşə daim başarılı olmaq üçün əsas şərtdir.Sevərək görülən hər bir iş məhsuldarlığıyla insanın özünə geri dönür.
Peşə seçiminin doğru aparılması inşa ediləcək gələcək üçün uğurlu zəmin hazırlayır və biz şagirdlərimizə seçəcəkləri peşənin doğruluğu haqqında onlarə məlumatlandırmalı və bu yolda onlara çıraq tutmalıyıq.Valideyn öz övladını,onun istedad və bacarığına daha çox əmin olmalı,onu doğru istiqamətləndirməli və ona bələdçilik etməlidir.Təbii ki,müəllimlərin də rolu böyükdür və onlara da az iş düşmür.Biz müəllimlər şagirdlərin seçəcəyi peşə üçün stimul təşkil edirik,öz peşəsini sevən müəllim şagirdlərinə ən doğru nümunədir.Peşəsini sevən müəllim öz peşəsinə qarşı şagirdlərində məhəbbət hissini aşılayır.Bəzən özün də hiss etmədən gələcək müəllim namizədlərinin artdığına şahid olursan.Bu,müəllimin uğurudur.
Şagirdin oxuduğu əsərin qəhrəmanı onun idealına çevrilə bilər.Müəllimin təhlil etdiyi əsəsrin obrazları,onların peşələri şagirdlərdə bu peşəyə istək və sevginin yaranmasına səbəb ola bilər.Məsələn: "Mehman” povesti haqqında danışan müəllim müsbət obraz olan Mehmana,onun peşəsinə olan sadiqliyinə diqqət çəkir və şagirdlərdə bu peşəyə qarşı müsbət münasibət yaranır.O,özünü gələcəyin "Mehman”ı, gələcəyin "prokuror”u kimi görənlərin də sayı artır.
Peşəsinin,sənətinin nə olmasından asılı olmayaraq onu sevgiylə,sövqlə,məhəbbətlə yerinə yetirməyi öyrətməliyik.Ancaq bu zaman qazanılan uğur daimi və qiymətli olar.
Şagirdləri yönləndirərkən onu da unutmamaliyiq ki,seçilən peşə və a sənət onların həyat tərzlərini,yaşayış biçimini də müəyyən edəcək.Bəzən yanlış seçilən peşə insan üçün narahatliq,özünü tapa bilməmək,stress və əlbəttə ki,uğursuzluqla nəticələnə bilər.
Yeni insanın,xüsusi ilə gənc nəslin tərbiyə edilib yetişdirilməsində cəmiyyətimizin ilk özəyini təşkil edən ailənin də üzərinə böyük vəzifələr düşür.Gənc nəslin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə edilməsi bugünkü ailənin qarşısında duran başlıca ictimai və dövlət əhəmiyyətli olan bir vəzifədir.
Valideynlər öz uşaqlarını tərbiyə etməyə,onların fiziki inkişafı və təlimi qayğısına qalmağa,onları ictimai-faydalı əməyə hazırlamağa,cəmiyyətimizin layiqli üzvlərini böyütməyə borcludurlar.Valideyn övladını doğru tanımalı,seçimlərinə,düşüncələrinə,xəyallarına hörmət etməli və onu dəstəkləməlidir.Çünki,bu onun seçimidir və hər bir şagird,hər bir övlad bir şəxsiyyətdir.Valideynlər fərqinə varmadan kölə zehnli uşaqlar yetişdirirlər.Kölə zehnlilərin özlərinə inamı olmadığı kimi şəxsiyyət kimi də formalaşmaz.Yəni,heç bir təşəbbüskarlıq keyfiyyətinə sahib olmazlar.Çünki,nəyi,necə və nə zaman edəcəklərinə ata-ana qərar verir.Uşaq sadəcə verilən əmri yerinə yetirir.
Uşaqlarımıza təzyiq göstərmədən,onlara yaxşılığı,doğruluğu,gözəlliyi səbrlə başa salmalıyıq.Sevdiyimizi və onları dəyərləndirdiyimizi hər fürsətdə göstərək.Səhv etməklərindən qorxmayaq.Əgər əllərinə düzgün ölçülər vermişiksə,onda bildiklərini seçib,səhv etməməyə diqqət edəcəklər.
Daimi nəzarətdə olan fərddə məsuliyyət və azad düşünmə inkişaf etməz. ”Təcrübədə yanılma” yaxşı bir öyrənmə mexanizmidir.Dühanın önündə ən böyük əngəl müdaxilədir.Davamlı müdaxilə etdiyiniz,nəyi,necə və nə zaman edəcəyini siz təyin etdiyiniz zaman düha özünü göstərə bilmir.Düha stereotip olmayan,yəni bir tərz inkişaf etdirən iradə deməkdir.
Uşaqlarda yanlış seçilən peşə,yarımçıq öyrənilən sənət sıfıra bərabərdir.Peşəsinin mütəxəssisinə çevrilmək isə doğru seçimlərlə başlayır.Dahi Nizaminin sözləri ilə desək: "Kamil bir palançı olsa da,insan,
Yaxşıdır yarımçıq papaqçılıqdan.”
Müəllimlərlə daim əməkdaşlıq edən valideyn öz övladının gələcəyi üçün,gələcək peşə seçimi üçün düzgün yolda irəlilədiyini bilməlidir!
Premyer Liqası: növbəti turun təqvim və hakim təyinatları açıqlanıb
DEPUTATLAR TOPLANIB: daha 14 məsələ müzakirə olunacaq - SİYAHI
Misli, Topaz... - Azərbaycan futbolunda nə baş verir?
“Yaxşı verilişlərin aparıcılarının "saxlayanı" var” - Kamran Həsənli kimin bostanına daş atır?
Bakının strateji hədəfi və ya rəsmi Moskvanın qərbi azərbaycanlılarla bağlı mesajı - TƏHLİL
Türkiyə səfirliyinin yeni mətbuat katibi Bakıya gəlib
İran İsrailə cavab zərbəsi endirəcək? - ABŞ-ın İsraildəki səfirliyi vətəndaşlarına xəbərdarlıq edib
Əfqan mədənçi böyrəyə görə yandırılıb?
"Olimpiakos"un baş məşqçisi: "Topu "Fənərbağça"ya verib, onları yorduq" - İsmayıl Kartal isə üzr istəyib
Xankəndidə yenidən silah-sursat aşkarlanıb
Azərbaycan nefti kəskin ucuzlaşıb
Brazilyada dünyanı heyrətə salan hadisə: ölən əmisini banka gətirib adına kredit götürməyə çalışan qadın tutulub - FOTO
Sumqayıtda dəhşətli hadisə: oğul ata və anasını öldürüb
İSRAİL İRANI YENİDƏN VURUB: niyə İsfahan hədəf alınıb? - Açıqlamalar
Almaniyada şok olay: Rusiyaya casusluq ittihamı ilə iki nəfər həbs olunub - Kanslerdən açıqlama
"Beşiktaş" holland məşqçi ilə anlaşdı - İddia
Konfrans liqası: hansı komandalar yarımfinala yüksəldi?
Keniyada matəm elan edilib - Baş Qərargah rəisi və yüksək rütbəli hərbçilər qəzada həlak olub
Almaniya kansleri: "Türkiyə şübhəsiz ki, mühüm strateji tərəfdaşdır"
Bayden: "Əmimi adamyeyənlər yeyib..."
Konfrans Liqası: "Aston Villa" penaltilərlə yarımfinala çıxıb
Zəhərli qələmlər, spreylər: Şimali Koreya dünyanı silkələyən viruslar yaradıb - "Nüvə silahından da təhlükəlidirlər"
Daha bir ölkə fransız diplomatlarını qovdu: "48 saata çıxın!"
Bu gün sizi nə gözləyir? - BÜRCLƏR
Türkiyədə güclü zəlzələ olub
Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradılıb - Direktor təyinatı olub
Somalidə “Əş-Şəbab”a qarşı əməliyyat: təşkilatın 10 üzvü öldürülüb
Azercell ADA-nın Karyera Hazırlığı Həftəsində iştirak edir - FOTOLAR
Kəmaləddin Heydərovun daha bir şirkəti məhkəməyə verilib
Hacıqabulda qatar qadını vurub
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
Baş prokuror Çinə səfər edib
Nazir direktoru vəzifədən azad edib
Ramana qəsəbəsində 2 nəfər dəm qazından zəhərlənərək ölüb
Daha iki bankın əmlakları satışa çıxarılıb
Qubad İbadoğlunun cinayət işi yekunlaşıb
İcra başçısını söyən şəxsə 5 sutka verildi
Röya: "Ərə gedirəm, sevdimsə..." - VİDEO
Bakıda marketdən 8000 manatlıq spirtli içki oğurlanıb
Rəsmi Moskvadan azərbaycanlıların Ermənistandakı yurdlarına dönmələri barədə - Açıqlama