Aşıq Alı ilə bağlı yenı səhifə açıldı

img

19-02-2014 [11:12]



Bu günlərdə qələm dostumuz Qabil Zimistanoğlunun tərtib etdiyi "Aşıq Ali. Əsərləri” kitabı işıq üzü görüb. Doğrusu zahiri göürnüşü və tərtibatı ilə diqqətimi çəkən kitab mənə olduqca xoş təsir bağışladı. Bu, olduqca sevindirici və xoş haldır ki, türk ədəbiyyatına özünün misilsiz töhvələrini verən Dədə Alının zəngin irsi toplanaraq nəfis şəkildə çap olunub. Kitaba ön sözü tanınmış şair-yazıçı, Əməkdar jurnalist Eldar İsmayıl yazıbdır. Aşıq poeziysının kamil bilicisi olan Eldar müəllim Aşıq Alı irsinin incəliklərini zərgər dəqiqliyi ilə izah edərək, ustadla bağlı maraqlı məqamlara toxunub. Eldar müəllim bu kitabın Aşıq Alı haqqında indiyədək nəşr olunmuş kitablardan mükəmməlliyi ilə fərqləndiyini qeyd edərək yüksək qiymətləndiribdir. Bundan başqa istedadlı şairimiz böyük ustalıqla Aşıq Alının portretini də cıza bilib.

-Ucaboylu, yaraşıqlı bir insan;

-Dövrünün ən kamil ustad aşığı;

Kitabda ustad haqqında həqiqətən yeniliklərə də rast gəlirik. Demə, Aşıq Alı "Koroğlu” dastanının zənginləşdirilməsində müstəsna rola malik imiş. O, həmçinin deyişmə səhnələrinin belə qalibi olub, qarşısına çıxanın kimliyindən asılı olmayaraq həmişə qalib olubdur. Bir çox məşhur havacatların müəllifi olan Aşıq Alı "Rühani”, "Göyçə gülü”, İrəvan çuxuru” saz havalarını da yaradıb. Hansı ki, həmin havalar müasir aşıqlarımın reperturında sevilə-sevilə səslənməkdədir. 

Aşıq Alının saz-söz ustadı kimi aşıq poeziyasında qoyduğu iz bu gün də yad edilir, danışılır. Bu iz onun aşıq sənətinə bəxş etdiyi 20-dən çox şagirdi ilə də təsdiqini tapır.

Kitaba ustadın nəsil-şəcərəsi də daxil edilmişdir ki, bu da gələcəkdə yaranacaq söz-söhbətə birdəfəlik yekun vurur. Onu başqa etniklərə və yerlərə aparıb çıxarmaq istəyənlərə biryolluq cavab verir. 


Saz, söz aləmində məşhurlardan olan Dədə Ələsgərin də Aşıq Alını ustadlar ustadı kimi həmişə dərin məhəbbətlə yad etməsi, onun bu sənətə bəxş etdiyi töhfələri-ustadnamələri, təcnisləri, qoşmaları, gəraylıları, müxəmməsləri divaniləri və sair yaradıcılığı barədə məclisdə danışması da onun nəinki sənətdə, həm də dünyəvi elmlərin bilicisi olduğunu təsdiqləyir.

Kitab Aşıq Alının "Gəraylılar”ı başlayır. Bu gəraylılar Vətənə, doğma yurda, gözəllərə, naqis insanların pis əməlllərinə qarşı həsr olunubdur. "Ellərdi” gəraylısı məhz bu qəbildən olan şeirdi.

Dolananda yad diyarı,
Müdam sorağım ellərdi.
Qəmli qəlbin növbaharı,
Qürurlu dağım ellərdi,

Gül dərdim, gülə bənd oldum,
Bir tuti dilə bənd oldum.
Gəşt etdim, elə bənd oldum,
Eşqim marağım, ellərdi.

Bu Alıya qada yetə,
Cəm olarlar səda yetə.
İgidləri dada yetə,
Zağlı yarağım ellərdi.


Tərtibçi-redaktor gəraylılardan sonra böyük ustadın qoşmalarını vermişdir. Qoşmalarda da ustad aşıq Azərbaycan torpaqlarının ayrılmaz hissəsi olan Qərbi Azərbaycanın ayrı-ayrı bölgələrini, tanınmış yer-yurdlarının dağlarının gözəllliyini bədii, deyimlərə təsvir edir. "Ağrı dağı” şeiri bu baxımdan maraqlıdı.

Havalanıb ərş üzünə qalxmısan,

Dağların sultanı nər, Ağrı dağı.

Bahar əyyamıdı zimizstan keçib.

Əksilməz üstündən qar, Ağrı dağı.

Ormanında xan atlanar, xan düşər,

Leşgər gələr, mahallara qan düşər.

Cümlə dağdan günəş sənə dan düşər,

Eylərəm şöhrətin car, Ağrı dağı.

Növbəti şeirlər Alının ustadnamələrini təcnislərini, cığalı təcnis, dodaqdəmyəz təcnislərini, divanilərini və bir qəzəlini təşkil edir.

Növbəti səhifələrdə Ağ Aşığın Aşıq Alıyla, Aşıq Alının Aşıq Ələsgərlə, Aşıq İqballa, İranlı Aşıq Zəki ilə, Dondarlı Aşıq Hümbətlə deyişmələri verilmişdir. Dastan və rəvayətlər bölməsində isə Aşıq Alının Türkiyə səfəri, Aşıq Alının subatanlı İsəni şəyirdliyə götürməsi və Hacı Hüseynin Aşıq Alıya at bağışlaması kimi məsələləri açıqlayan yazıları dərc olunmuşdur. 

Bəli, tərtibçi-redaktorun fədakar zəhməti sayəsində Göyçə mahalının aşıq poeziyasının banisi səviyyəsinə yüksəlmiş Aşıq Alının yaradıcılığının bu səviyyədə təqdim olunması Aşıq poeziya sənətində özünə layiqli mövqe tutan bir sənətkarın oxuculara təqdimatıdır. Məhz buna görə də tərtibçi-müəllifə qələm dostlarımızın adından təşəkkür edirik.

Saşa Əliyev,
ATU Əsaslı Kitabxanası direktorunun elmi işlər üzrə müavini, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, "Qızıl qələm” mükafatı laureatı

Digər xəbərlər
SON XƏBƏRLƏR